beitels en schaven slijpen

chevy66

Oud hout
19 jul 2013
8.096
2.606
Theorie is een geweldig iets. Hoeveel timmermannen zie je met een set waterstenen zeulen? Als het scherp er af is, even wat spuug op je wetsteentje, paar halen en je kan verder. Die scheermes scherpe , hoogglans gepolijste beitel is zijn scheermes scherpte kwijt bij de eerste knoest. Het is leuk dat het allemaal kan, maar in de praktijk van alle dag is het verschil in stand tijd verwaarloosbaar. Die man in dat laatste filmpje heeft voor meer dan 1000 euro spullen om een beiteltje te slijpen. Denk je echt dat je dat allemaal nodig hebt? Als je er plezier aan beleeft om gereedschap te polijsten, doe het voor al. Maar voor 50 euro max, krijg je het zelfde resultaat aan scherpte. Mensen die zich tegenwoordig met houtbewerken willen gaan bezig houden, krijgen het idee na het kijken van al die jijbuis filmpjes, dat je alleen maar wat kan maken, als je al die zooi koopt. En daarna zijn ze teleurgesteld, omdat ze het belangrijke deel hebben overgeslagen. Doen. Net zo lang tot je het kan. Om een vergelijking met fietsen te trekken, de fietsenmaker gaat je vertellen, dat je toch echt een carbon frame nodig hebt, een hoogglans gepolijste bel, verwarmde handvaten, een struisvogellederen zadel, 30 versnellingen en een chromen fietspomp met manometer. dan heb je dat allemaal gekocht, wil je wegfietsen, crash je je nieuwe aanwinst in de dichtstbij geparkeerde auto. Blijkt dat je niet hebt geleerd om te fietsen.
 

mathieu

Oud hout
5 jul 2010
4.496
961
Riemst
Niet helemaal waar, het hangt af van de slijping. Een slijpmolen slijpt lichtelijk hol door de vorm van het wiel, waardoor een secundaire hoek bij de snede nodig is. Dan doet alleen dat stukje ertoe inderdaad.
Bij slijpen met constante hoek op een vlakke steen wordt de hele schuine kant (bevel) tot aan de snede (apex) geslepen en gepolijst, en als gevolg spiegelt het hele vlak. Dat is inderdaad meer werk en meestal wordt een secundaire hoek - de bekende microbevel - gebruikt om sneller te slijpen en een scherpere hoek te krijgen. Die microbevel is wel kwetsbaarder, net als de secundaire hoek op een holle slijping, want minder materiaal achter de snede.

Met de hand is het onmogelijk een perfect constante hoek te houden, waardoor er een lichte bolling (convex) richting de snede komt. Als gevolg is het snel te slijpen en geeft het de scherpte van een secundaire hoek, maar die houdt langer omdat er meer materiaal achter zit. Met een paar halen over het leer richting de snede spiegelt onvermijdelijk heel het vlak. Het is dus niet alleen voor de show.

Blade-Grind-Primary-secondary-Bevel-4.png

(Afbeelding van Bladeforums.com)
Ik ben het hier niet mee eens. Hol slijpen op bankslijper en afwetten geeft een beitel met perfecte snede. Een geoefende hand kan perfect vlak slijpen en wetten (zonder bolling op de vouw). En een tweede vouw heb je helemaal niet nodig. Die is alleen nodig om een slijphulp te verantwoorden.
Een slijphulp is voor beginner erg handig, maar na een tijd moet je het ook zonder kunnen. Vaardigheden groeien en zo ontgroei je allerlei hulpmiddelen en trucjes.
 
  • Leuk
Waarderingen: ornament

SjoerdvR

Actieve deelnemer
6 jun 2016
542
319
Theorie is een geweldig iets. Hoeveel timmermannen zie je met een set waterstenen zeulen? Als het scherp er af is, even wat spuug op je wetsteentje, paar halen en je kan verder. Die scheermes scherpe , hoogglans gepolijste beitel is zijn scheermes scherpte kwijt bij de eerste knoest. Het is leuk dat het allemaal kan, maar in de praktijk van alle dag is het verschil in stand tijd verwaarloosbaar. Die man in dat laatste filmpje heeft voor meer dan 1000 euro spullen om een beiteltje te slijpen. Denk je echt dat je dat allemaal nodig hebt? Als je er plezier aan beleeft om gereedschap te polijsten, doe het voor al. Maar voor 50 euro max, krijg je het zelfde resultaat aan scherpte. Mensen die zich tegenwoordig met houtbewerken willen gaan bezig houden, krijgen het idee na het kijken van al die jijbuis filmpjes, dat je alleen maar wat kan maken, als je al die zooi koopt. En daarna zijn ze teleurgesteld, omdat ze het belangrijke deel hebben overgeslagen. Doen. Net zo lang tot je het kan. Om een vergelijking met fietsen te trekken, de fietsenmaker gaat je vertellen, dat je toch echt een carbon frame nodig hebt, een hoogglans gepolijste bel, verwarmde handvaten, een struisvogellederen zadel, 30 versnellingen en een chromen fietspomp met manometer. dan heb je dat allemaal gekocht, wil je wegfietsen, crash je je nieuwe aanwinst in de dichtstbij geparkeerde auto. Blijkt dat je niet hebt geleerd om te fietsen.

Zoals ik al zei, de oude rotten onder ons zullen het wel belachelijk vinden.
Ik ben het helemaal met je eens dat doen, doen doen, het belangrijkste is om het onder de knie te krijgen. Zo is het met zwemmen, fietsen en pianospelen ook.
Maar toch ben ik blij met mijn setje waterstenen en diamantplaat die ik mét advies heb gekocht bij Baptist, en ook blij met zulke filmpjes die voor mij het e.e.a. verduidelijken. Hij bedoeld in zijn filmpje júist dat je die 1000 euro aan spullen (bijv. Tormek) helemaal niet nodig hebt, maar juist even het herslijpen tijdens het bijtelen door wat enkele seconden kost op een steen.
En ja, de gedisciplineerde meubelmaker zal wél met een set waterstenen 'zeulen'. Een timmerman gebruikt een beitel over het algemeen niet voor zulke fijnbouwklusjes en dan zijn de toleranties en eisen geheel anders. Ja, de beitel is zijn scheermes scherpte kwijt bij de eerste knoest, maar waarom was je dan je kleren? Dat is toch weer vies als je het alleen al aantrekt.
 

Paul90

Actieve deelnemer
25 jan 2021
362
122
@chevy66 Begrijp me niet verkeerd, ik ben het helemaal met je eens dat het veel te moeilijk wordt gemaakt door veel Youtubers en blogs die prediken dat de heilige graal in hulpstukken en dure apparatuur te vinden is. Techniek is het allerbelangrijkste uitgangspunt en dat leer je door te doen.
Jij vroeg waarom mijn beitel spiegelt over het hele vlak. Simpel, dat is inherent aan mijn methode van slijpen, niet omdat ik dat per se belangrijk vind.

Ik ben juist vóór een hele pragmatische aanpak. Door te snappen wat er gebeurt kan je onderbouwd versimpelen. Ik probeer juist te laten zien dat de methodes allemaal een scherpe rand geven, met kleine nuanceverschillen. En dat je dus geen honderden euro's aan materiaal nodig hebt. Ik heb 25€ aan materiaal op een plankje betonplex..
Hoeveel timmermannen zie je met een set waterstenen zeulen? Als het scherp er af is, even wat spuug op je wetsteentje, paar halen en je kan verder. Die scheermes scherpe , hoogglans gepolijste beitel is zijn scheermes scherpte kwijt bij de eerste knoest.
Vroeger hadden ze meestal een couticule polijststeentje op zak inderdaad, om de snede te polijsten. Die dient hetzelfde doel als mijn polijstpasta op een plankje, alleen laat de pasta het oppervlak iets meer spiegelen. Dat heeft verder geen toegevoegde waarde.

@mathieu klopt, dat kan prima. Ik legde alleen uit dat bij een hol geslepen beitel per definitie een secundaire slijphoek onstaat, zie het plaatje. Dat is juist de essentie: het hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn.
 

klaas0639

Post veel
4 okt 2012
2.325
194
Gem. Winsum (Groningen)
Een duit in dit zakje over methodes en vaktermen:
Mensen doen veel kennis op via YT. Je herkent het aan het gebruik van een Nederlands met Engelse zelfstandige naamwoorden en vaktermen. En als toch een Nederlandse benaming wordt gebruikt komt daar tussen haakjes de Engelse vertaling achter te staan, zodat niet alleen de vakman (professional :) ) maar ook de via YT opgeleide amateur begrijpt wat wordt bedoeld. Niet overbodig maar wel een grappige ontwikkeling.

Overigens: Ik ben een ""amateur-meubelmaker"", een hobby die ik op heel late leeftijd ontwikkelde. Veel van mijn praktische kennis haalde ik o.a van dit forum en YT. Fijn dat YT er is, maar zoals wij in Groningen zeggen: ""Je moet je de kop niet gek laten maken"" (veel van die gelikte Amerikaanse YT-filmmakertjes horen vooral zichzelf graag praten of worden gesponsord door verkopers van overbodig duur gereedschap)

Klaas
 
  • Leuk
Waarderingen: ornament en Paul90

Wim Kluck

Oud hout
28 feb 2010
10.693
2.568
Gaanderen
Er is al heel veel geschreven over slijpmethoden. Ik slijp mijn beitels op een cbn steen/wiel , redelijk grove korrel en dan polijst ik hem op hard vilt. Mijn steekbeitels gaan dan moeiteloos door dun papier. Kan het scherper ja zeker maar daar heb ik bijna nooit wat aan. Als je een paar keer in wat harder hout slaat is die "super"scherpte er al af.
 
  • Leuk
Waarderingen: Paul90

48rmc

Actieve deelnemer
2 dec 2021
439
108
Middelburg
Na een tijdje het internet te hebben afgestruind op zoek naar informatie hoe te slijpen ben ik ook de bekende houtvakhandel gaan benaderen met de vraag wat is verstandig. De Arnhem'se houtvakhandel advieseerde mij een Tormek T8 volgens hem was ik dan in 1 keer klaar en het was kerstsale dus ik kreeg een mooie korting ik zou zoiets van €619 euro moeten dokken. De mensen van de Haarlem'se houtvakhandel kwamen met een iets voordeliger en realistischer optie naar mijn inziens, een diamanantenplaat met een slijphulpje, alles bij elkaar zo'n €120 euro. Hier op het forum zie je ook verschil wat te doen om een beitel of schaaf te slijpen hetgeen ik al had verwacht. Op zich heel normaal maar ik denk dat dit ook te maken heeft met kennis en kunde en ervaring van eenieder. Hetgeen ik heb begrepen, doet het er niet veel toe, of je, je hoek in 25 of 26 graden of 24 graden slijpt. Ik heb dan wel geen Lie Nielsen of iets wat er op lijkt in het top segment qua beitels en schaven, maar een oude A. E. Berg beitel die het ook prima doet wil ik wel netjes slijpen zonder onnodig materiaal weg te slijpen. En ja ik ben nog niet zo bedreven, dat ik zeg, kom laten we ff uit de vrije hand een beetje de boel fatsoeneren. Dus ja kom je toch gauw uit op een slijphulpje. De mijne van Veritas plus twee nieuwe Japanse slijpstenen grit 800 en twee onbekende stenen kon ik voor 50 euro overnemen via Marktplaats, dus dacht ik, kom laten we het eens gaan uitproberen (helaas bleek er van iedere slijpsteen een twinbrother te zijn i.p.v. 4 verschillende slijpstenen). Maar ik ben het helemaal eens met Chevy66 het is helemaal van de ratten besnuffeld om eerst voor €1000 euro plus te moeten uitgeven voordat men überhaupt aan slijpen kan gaan beginnen. Voor de proffesionele meubelmakerij die hele dagen in hardhout zit te hakken, schaven en de meest technische houtverbindingen moet maken is het wellicht een ander verhaal, voor de gewone DIY die 6 beitels en 4 schaven moet slijpen 6x in het jaar, is het misschien een beetje overkill?? Maar ja zoals met alles we leven in een luxe welvarende consumptiemaatschappij de 1 geeft zijn geld graag uit aan de nieuwste iPhone 12, 13, 15 (ben de telling een beetje kwijt), de ander loopt nog steeds rond met zijn oude Nokia, ...en met beiden kun je bellen. Gelukkig zijn we allen verschillend hebben we allen verschillende ervaringen, dan is het leuk om elkaar te informeren en te helpen, dank mannen zover
 
  • Leuk
Waarderingen: mink

Paul90

Actieve deelnemer
25 jan 2021
362
122
Hetgeen ik heb begrepen, doet het er niet veel toe, of je, je hoek in 25 of 26 graden of 24 graden slijpt. Ik heb dan wel geen Lie Nielsen of iets wat er op lijkt in het top segment qua beitels en schaven, maar een oude A. E. Berg beitel die het ook prima doet wil ik wel netjes slijpen zonder onnodig materiaal weg te slijpen. En ja ik ben nog niet zo bedreven, dat ik zeg, kom laten we ff uit de vrije hand een beetje de boel fatsoeneren. Dus ja kom je toch gauw uit op een slijphulpje.
En daar heb je de essentie te pakken!
Begin lekker met experimenteren, staar je inderdaad niet blind op de hoeken. Zo'n slijphulp is juist handig om een consistent resultaat te halen. Op den duur laat je de slijphulp misschien vaker achterwege om de snede snel te wetten. Of niet, ook helemaal prima. Zelfs als je uit de vrije hand werkt is zo'n slijphulp af en toe zeer welkom om de initiële hoek opnieuw te zetten.

Klinkt alsof je nu een goede set hebt om aan de slag te gaan. Succes!
 

Jan ARTC132

Actieve deelnemer
6 dec 2017
136
18
Haarlemmermeer
Toen ik in 2000 begon op het HMC in Amsterdam was een van de eerste praktijklessen het slijpen van je beitels. Op een mooi lopende Creusen slijpmachine met een 40mm brede witte slijpsteen. Met de precisiehaak (dat kleine blokhaakje) kon je perfect controleren of je de beitel haaks geslepen had. De slijpbramen werden er daarna met een wetsteen (Belgisch Brok) uitgehaald.
Dit hele proces vergde wat oefening, maar uiteindelijk leerde je zo wel redelijk uit de losse hand je gereedschap scherp te houden.
Inmiddels ben ik zelf aan het zoeken naar een goede slijpmachine, bij voorkeur iets wat lijkt op die Creusen, maar ik zit hard te denken aan een versie met een lager toerental. Die bestaan inmiddels. Dan eens kijken of ik het slijpen nog in mijn vingers heb na een pauze van ca. 15 jaar...
 

Musicus

Post veel
4 sep 2019
1.163
868
Ulvenhout
Ik lees dit topic met interesse.
Ik heb een oude Creusen slijpmachine overgenomen van m'n schoonvader. Aan de ene kant een 40mm brede witte steen, aan de andere kant een blauwe grovere.
Als ik het goed begrijp kan ik met deze witte steen en daarna een strop en wat polijstpasta een prima steekbeitel slijpen om een zwaluwstaartje uit te hakken? Het lijkt mij dat dit vele malen sneller gaat dan mijn huidige manier van slijpen, met 4 wetstenen en een Veritas slijphulp. Alleen het laten weken van de stenen kost al flink wat tijd.
Geeft een cbn wiel een merkbaar beter resultaat dan deze witte?
Kan ik ook een polijstwiel aan de andere zijde van de machine zetten of werkt dat niet?

20220201_125437.jpg
 

henkverhaar

Oud hout
20 jan 2011
4.841
895
Nijswiller
www.buroverhaar.nl
Ik lees dit topic met interesse.
Ik heb een oude Creusen slijpmachine overgenomen van m'n schoonvader. Aan de ene kant een 40mm brede witte steen, aan de andere kant een blauwe grovere.
Als ik het goed begrijp kan ik met deze witte steen en daarna een strop en wat polijstpasta een prima steekbeitel slijpen om een zwaluwstaartje uit te hakken?
Absoluut. Al zou ik die bankslijper alleen incidenteel gebruiken om je vouw te vormen/herstellen/naar een andere hoek te slijpen. Als de vouw eenmaal naar wens is, alleen nog maar op je waterstenen slijpen, totdat het weer nodig is om de vouw te vormen.
Het lijkt mij dat dit vele malen sneller gaat dan mijn huidige manier van slijpen, met 4 wetstenen en een Veritas slijphulp. Alleen het laten weken van de stenen kost al flink wat tijd.
Sneller, maar het vreet ook materiaal, wat niet echt nodig is. En weken kost niet zo gek veel tijd, tenzij je hele dichte waterstenen hebt. Wat ik vaak doe is mijn hele stapeltje stenen in een bak met water leggen. Hoe grover de steen hoe sneller hij verzadigd is, dus de grit 240 steen is meestal in een minuut of 5 wel bruikbaar. Tegen de tijd dat ik daar mee klaar ben is de volgende ook voldoende verzadigd ;-)
Geeft een cbn wiel een merkbaar beter resultaat dan deze witte?
Definieer beter... M.i. is het allerbelangrijkste voordeel van een CBN wiel dat het niet heet wordt, en je beitel dus ook niet, dus geen (of iig veel minder risico) op het ontlaten ('verbranden') van de snede. En daarom kun je ook wat sneller werken. Maar een goeie witte steen, slijpt, met wat beleid, en een bakje water naast de machine, ook prima.
Kan ik ook een polijstwiel aan de andere zijde van de machine zetten of werkt dat niet?
Absoluut. Ik heb een viltschijf op mijn Ferm slijper met CBN wiel. Mijn Creusen heeft nog gewoon de standaard witte en grijze wielen.

Ik zou het witte wiel van jouw Creusen wel even schoonmaken en gelijk 'vlakken' met een afritser. En investeren in een slijptafeltje (of zelf maken).
 
  • Leuk
Waarderingen: Musicus

chevy66

Oud hout
19 jul 2013
8.096
2.606
Ik zou me niet zo druk maken over het wegslijpen van een beitel. Een nieuwe kost , afhankelijk van de maat misschien 20 euro. Het is een gebruiksvoorwerp. Als hij te kort wordt, kan je er nog prima lijm mee verwijderen, of verfblikken openen.
 

Kor

Post veel
10 jun 2012
1.200
563
Kan ik ook een polijstwiel aan de andere zijde van de machine zetten of werkt dat niet?
Ja, dat gaat prima maar.... je moet wel rekening houden met de draairichting. Rustend op de beitelsteun duwt de beitel tegen de draairichting van de steen in. Doe je dat met een viltschijf, dan heb je een meer dan redelijke kans dat de beitel in de schijf hapt, met alle gevolgen van dien.
Je wilt de beitel dus langs de viltschijf trekken, niet erin duwen. Dan moet je de schijf aan de "achterkant" benaderen. Kapje losmaken, opening verplaatsen, beitelsteun idem. Voorwaarde is wel, dat je de machine van beide kanten moet kunnen bereiken of hem, zoals ik het heb georganiseerd, gemakkelijk kunt omdraaien.

Zo slijp je:
Slijpen.jpg


en zo polijst je:
Polijsten.jpg
 
  • Leuk
Waarderingen: arjaano

blommetje92

Actieve deelnemer
30 dec 2018
91
18
Leuven
Wat is eigenlijk het idee achter het polijsten/stroppen van een bijtel? Mijn simpele gedachte zou zijn dat je die extra scherpte aan het randje direct kwijt bent zodra je hem in het hout zet.

Aan de andere kant, als ik op YouTube zie hoe gemakkelijk sommigen hout kunnen afsteken met een bijtel uit de losse pols, dan heb ik of kippenkracht of een minder scherpe bijtel... (Ik pak er meestal een hamertje bij voor wat aanmoediging)
 

Paul90

Actieve deelnemer
25 jan 2021
362
122
Wat is eigenlijk het idee achter het polijsten/stroppen van een bijtel? Mijn simpele gedachte zou zijn dat je die extra scherpte aan het randje direct kwijt bent zodra je hem in het hout zet.

Aan de andere kant, als ik op YouTube zie hoe gemakkelijk sommigen hout kunnen afsteken met een bijtel uit de losse pols, dan heb ik of kippenkracht of een minder scherpe bijtel... (Ik pak er meestal een hamertje bij voor wat aanmoediging)
Wat henk zegt: afbramen, en het laatste stukje verfijnen van de snede. De braam aan de snede maakt dat de snede minder scherp aanvoelt dan die daadwerkelijk is. Er wordt dus geen extra rand gecreëerd. De scherpte van de hoek is al gezet op de steen.
Belangrijkste is dat de beweging wordt omgedraaid: de snede leidt niet, maar volgt.
Stroppen kan op van alles: een stuk leer (met of zonder polijstpasta), stuk spijkerstof/linnen/autogordel (of zelfs MDF) met polijstpasta, of zelfs een stuk krantenpapier of de binnenkant van je onderarm. Verfijnen kan ook met een klein stukje couticule, of gewoon op de fijnste steen die je hebt.
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.