* roffelschaaf bij ruw hout om sneller meer hout weg te nemen om een vlakker geheel te krijgen dat je vervolgens met fijnere schaven afwerkt;
* 5 1/2 (voorloper?) voorwerk voor reischaaf
* reischaaf: fijn afwerken
Niet helemaal. In principe is de volgorde 1) grof vlakken en op dikte brengen, 2) vlakken, 3) fijne afwerking. Historisch verschilt het vooral per regio hoe die eerste stap wordt gedaan. Hier wordt het netjes uitgelegd:
Duitse schaven
Vooral voor het grof vlak en op dikte maken verschilt de werkwijze per continent, maar ook per situatie. Een roffelschaaf is kort en smal en ideaal om snel lokaal heel veel af te nemen, maar kan niet vlakken door de geringe lengte. Een voorloper kan ook veel afnemen, en tegelijkertijd grof vlakken vanwege de lengte. Maar die is soms onhandig om lokaal te corrigeren.
De reischaaf is echt bedoelt voor het vlakken. Niet voor niets is de Engelse term "jointer plane".
Een reischaaf is niet bedoeld voor fijn afwerken, omdat voor het doel van vlakken de hoeken van de beitel niet worden afgerond. Hierdoor blijven er schaafsporen achter. Vandaar de laatste afwerking met een #4.
Een schaaf kan ongeveer 2x de zoollengte vlakken. Maar het werkt heel onhandig als de schaaf (veel) langer is dan het werkstuk. In principe kan je lange stukken vlakken met een #4 en een goede rechte lat, maar zoals gezegd vraagt dat veel kunde.
Ik heb doorgaans aan twee schaven genoeg: een #5 voor grof vlakken en op dikte brengen, daarvoor heeft mijn #5 een redelijk afgeronde beitel en een grote mondopening, en een #4 voor het afwerken.
Als de plank langer is dan, zeg, 70 cm., heb ik nog een lange reischaaf om na de #5 vlakken. Voor kleiner werk is de #5 voldoende lang om te vlakken.
En soms gebruik ik nog een smalle, houten schaaf met afgeronde beitel als roffelschaaf.
Deze werkwijze heb ik ook gebruikt voor mijn werkbank, van ~90 cm. breed: op dikte en grof gevlakt met de #5, gevlakt met de reischaaf, en afgewerkt met de #4.
Uit eerdere posts herinner ik dat je een reischaaf en een #4 hebt. Als je nog iets hebt voor grover werk, een roffelschaaf of een voorloper, ben je helemaal klaar om makkelijk je werkbank te vlakken.
