Laatst (in elk geval deze maand) werd op de BBC bij Repair Shop ook een zelfgebouwde harp gerepareerd.
Zelf een harp bouwen
- Onderwerp starter Nerf
- Startdatum
Tadaaa!
Onderkant, bovenkant en braces erin gelijmd met epoxy in combinatie met fijn zaagsel. Mooi stukje uit de Appendix van de bouwbeschrijving:
Nu meteen door met harp 2, als ik daar de body van af heb ga ik pas klankgaten maken. Wil iets meer parallel aan 2 harpen blijven werken dan "serieel", zodat ik de ervaringen sneller meeneem en ik ook eerder grote hulpstukken weer kan demonteren en uit de weg kan ruimen. En die aanpak lijkt te werken. Wat bij de vorige klankkast weken duurde is me nu in 3 dagen gelukt: de basis van de klankkast gelijmd in de houder:
Ben blij dat ik voorlopig geen 80 graden kantjes meer hoef te doen. Om de passing goed te krijgen heb ik nog wel veel kantjes net bij moeten werken op de futselplank. Een Stanley4 is niet de meest "handvriendelijke" schaaf voor die toepassing.
Nog een plaatje dan. Dit is het puntje dat ik van de eerste harp afgezaagd heb:
Mooie lijmverbinding toch?
Onderkant, bovenkant en braces erin gelijmd met epoxy in combinatie met fijn zaagsel. Mooi stukje uit de Appendix van de bouwbeschrijving:
Nu meteen door met harp 2, als ik daar de body van af heb ga ik pas klankgaten maken. Wil iets meer parallel aan 2 harpen blijven werken dan "serieel", zodat ik de ervaringen sneller meeneem en ik ook eerder grote hulpstukken weer kan demonteren en uit de weg kan ruimen. En die aanpak lijkt te werken. Wat bij de vorige klankkast weken duurde is me nu in 3 dagen gelukt: de basis van de klankkast gelijmd in de houder:
Ben blij dat ik voorlopig geen 80 graden kantjes meer hoef te doen. Om de passing goed te krijgen heb ik nog wel veel kantjes net bij moeten werken op de futselplank. Een Stanley4 is niet de meest "handvriendelijke" schaaf voor die toepassing.
Nog een plaatje dan. Dit is het puntje dat ik van de eerste harp afgezaagd heb:
Mooie lijmverbinding toch?
Afgelopen week was vooral een herhaling van zetten. Maar wat eerder weken kostte, ging nu met alle mallen heel snel.
Op maat zagen van de segmenten,
Segmenten precies op maat schaven en tapen,
En lijmen in de mal. En toen had ik 2 kasten! Kan je goed zien hoeveel marge ik op de lengte gehouden had. Uit die rechter haal ik uiteindelijk eenzelfde vorm als de linker.
Nieuwe mal voor de onderkant
En ook hier weer latten, bovenkant en braces inlijmen met epoxy. En dan: 2 hapklankkasten!
Heel top. Daarmee is alle gedoe met de segmenten af. Wat te doen met de mallen en hulpstukken? Bewaren of uitelkaar trekken? Ik weet het nog niet...
Op maat zagen van de segmenten,
Segmenten precies op maat schaven en tapen,
En lijmen in de mal. En toen had ik 2 kasten! Kan je goed zien hoeveel marge ik op de lengte gehouden had. Uit die rechter haal ik uiteindelijk eenzelfde vorm als de linker.
Nieuwe mal voor de onderkant
En ook hier weer latten, bovenkant en braces inlijmen met epoxy. En dan: 2 hapklankkasten!
Heel top. Daarmee is alle gedoe met de segmenten af. Wat te doen met de mallen en hulpstukken? Bewaren of uitelkaar trekken? Ik weet het nog niet...
Next stop: gaten in de klankkast. Dat heb ik gisteravond en vanochtend gedaan voor 1 harp.
In inkscape gatenpatroon getekend, geprint en op hout geplakt. Gaten met een 3mm freesje uitgefreesd.
Mal op de harp, zitten afgeschuinde latten onder om m op de plek te houden:
En gaten frezen. Was wel even zoeken welk freeswerk goed werkt
En gaten erin!
Morgen of in ieder geval andere keer ook gaten maken in de andere harp.
In inkscape gatenpatroon getekend, geprint en op hout geplakt. Gaten met een 3mm freesje uitgefreesd.
Mal op de harp, zitten afgeschuinde latten onder om m op de plek te houden:
En gaten frezen. Was wel even zoeken welk freeswerk goed werkt
En gaten erin!
Morgen of in ieder geval andere keer ook gaten maken in de andere harp.
Bij die Ten Things Ma shoulda told me about Epoxy heb ik nog wel wat kanttekeningen:
1 - measure carefully - an unjust mix is impossible to cure:
Dat is maar betrekkelijk. Epoxies, enkele exotische versies daargelaten, reageren niet stoichiometrisch (dus niet in vast verhoudingen), omdat beide componenten meerdere functionele groepen hebben die op verschillende manieren met elkaar en met zichzelf kunnen reageren. Bij de meeste epoxies komt dat neer op dat elke verhouding tussen 0.8:1.2 via 1:1 naar 1.2:0.8 goed uitharden. Wel gaan de eigenschappen van de uitgeharde lijm variëren, van sterker (maar flexibeler) met meer hars, naar harder (maar breekbaarder) bij meer harder. Je kunt je resultaat dus finetunen.
4 - ik geloof niet dat de thixotrope eigenschappen van epoxy ooit van belang zijn voor hobby-plakkers. Epoxy 'builden' met vulmiddel is goed om het meer en beter 'gap-filling' te maken, maar is niet altijd aan te raden als je de sterkst mogelijke verbinding wilt. In dat geval kun je toch echt beter zorgen dat de lijmvlakken optimaal passen.
9. De uitharding van epoxy kan sterk versneld worden door het werkstuk te verhitten - een lijmverbinding die 24 uur nodig heeft bij kamertemperatuur is volledig uitgehard in 1 uur bij 100 graden, en in een paar minuten bij 180 graden, vooropgesteld dat je epoxy aan een dergelijke temperatuur mag worden blootgesteld. Sommige epoxies worden ook sterker als ze bij hoge temperatuur worden uitgehard. Let wel, dat werkt niet nadat een epoxy al is uitgehard. Een epoxy die bij kamertemperatuur is uitgehard kun je niet alsnog sterker maken door hem daarna te verhitten [het effect is een gevolg van het feit dat de verschillende mogelijke reacties tussen de verschillende functionaliteiten van de hars en de harder verschillend reageren op temperatuur - sommige reacties versnellen bij hogere temperatuur meer dan andere - zo kun je dus de precieze 'samenstelling' van de uitgeharde hars beïnvloeden, en daarmee de eigenschappen van de uitgeharde lijm.
1 - measure carefully - an unjust mix is impossible to cure:
Dat is maar betrekkelijk. Epoxies, enkele exotische versies daargelaten, reageren niet stoichiometrisch (dus niet in vast verhoudingen), omdat beide componenten meerdere functionele groepen hebben die op verschillende manieren met elkaar en met zichzelf kunnen reageren. Bij de meeste epoxies komt dat neer op dat elke verhouding tussen 0.8:1.2 via 1:1 naar 1.2:0.8 goed uitharden. Wel gaan de eigenschappen van de uitgeharde lijm variëren, van sterker (maar flexibeler) met meer hars, naar harder (maar breekbaarder) bij meer harder. Je kunt je resultaat dus finetunen.
4 - ik geloof niet dat de thixotrope eigenschappen van epoxy ooit van belang zijn voor hobby-plakkers. Epoxy 'builden' met vulmiddel is goed om het meer en beter 'gap-filling' te maken, maar is niet altijd aan te raden als je de sterkst mogelijke verbinding wilt. In dat geval kun je toch echt beter zorgen dat de lijmvlakken optimaal passen.
9. De uitharding van epoxy kan sterk versneld worden door het werkstuk te verhitten - een lijmverbinding die 24 uur nodig heeft bij kamertemperatuur is volledig uitgehard in 1 uur bij 100 graden, en in een paar minuten bij 180 graden, vooropgesteld dat je epoxy aan een dergelijke temperatuur mag worden blootgesteld. Sommige epoxies worden ook sterker als ze bij hoge temperatuur worden uitgehard. Let wel, dat werkt niet nadat een epoxy al is uitgehard. Een epoxy die bij kamertemperatuur is uitgehard kun je niet alsnog sterker maken door hem daarna te verhitten [het effect is een gevolg van het feit dat de verschillende mogelijke reacties tussen de verschillende functionaliteiten van de hars en de harder verschillend reageren op temperatuur - sommige reacties versnellen bij hogere temperatuur meer dan andere - zo kun je dus de precieze 'samenstelling' van de uitgeharde hars beïnvloeden, en daarmee de eigenschappen van de uitgeharde lijm.
Goede toevoegingen, waarvoor dank! Nou is de schrijver zeer uitdrukkelijk autodidact, en is dit een manner om zijn opgedane kennis te delen. Die context had ik beter mee kunnen geven. Zeker punt4 ben ik het met je eens. Ik denk dat ik -in sommige opzichten- preciezer ben dan Rick Kemps, en langer fine tune met handgereedschap totdat de passing goed is, waar hij meer vertrouwt op wat er te halen is uit powertools en daarna met epoxy opvult. Beide aanpakken in orde trouwens.
De keren dat ik om hulp vroeg was zijn reactie ook vooral "ga DOOR met bouwen". Wat dat betreft leer ik hier veel van. De verdikte epoxy geeft wat meer ruimte voor fouten, waardoor ik wel voortgang blijf maken. Als ik het allemaal zo mooi zou willen maken als ik het zelf bedenk komt het nooit af....
Afgelopen week niet heel veel kunnen doen, maar wel gisteren iets heel erg doms gedaan. Daarover zometeen meer.
Eerst de hoekjes van de klankgaten afgewerkt:
Daarmee lagen er 2 klankkasten die wat de staves betreft eindelijk af waren!
Daarmee gaan we naar de afwerking van de onderkant, bovenkant en de zijden waar het klankbord op moet komen. Dat is nogal lastig klemmen, omdat de kast dan met de bolle kant naar onderen ligt. "Het Boek" beschrijft een manier, die ik zelf wat losjes geinterpreteerd heb. Daar trekt de auteur met een rond blok in het middelste klankgat met een lang stuk draadeind erin de kast naar beneden, terwijl de uiteinden in een foam laagje liggen. Hier mijn versie, met een holdfast:
Daarvoor moest ik nog wel een gaatje maken in m'n werkbank....
Dat werkte matig. Achteraf heb ik een te zacht schuim aan de achterkant gelegd, maar het duurde even voor ik daar achter was. In de lengte kon ik prima schaven, maar over de breeedte was het wiebelig. Toch gelukt. Voor de bovenfrees een houder gemaakt waarmee ik makkelijk de onderzijde vlak kon afwerken, daarmee frees ik tot een halve millimeter boven het multiplex, waarna ik het afmaak met de handschaaf:
Dat was eergisteren. Ik was blij, een harpkast mooi afgewerkt.
Ken je van die dagen, dat je eigenlijk iets met 100% aandacht moet doen, maar slechts 75% aandacht beschikbaar hebt? Eigenlijk moet je dan die klus niet doen. Maar ja.....
Eerst gebeurde me dit al. Gewoon vanaf de verkeerde kant geschaafd, te hard. Kon het stukje ook niet weer vinden.
Toen had ik moeten stoppen. Dat deed ik dus niet..... Die halve cirkel van hout die ik eerder met de holdfast klemde had ik ondertussen met een lange deuvel aan een blokje gemaakt dat ik in het gat in de werkbank klemde. Dat werkte wat beter. Echter, op een gegeven moment belaste ik dat scheef, en spleet de deuvel. Nou ja, jammer joh. Dan zet ik 'm toch weer met de holdfast vast? Klop, klop, klop, krak. Krak?
Wat de ........... Verdorie. Ik was te snel, te weinig nagedacht. De afgebroken deuvel zat nog onderin de mal, en spleet zo door het midden van de plankjes:
...zucht....
Gelukkig wel een "schone" breuk, deels op de lijmnaad, deels er net langs. Vorig jaar heb ik als prijs voor de Uitdagende Challenge wat shopbudget gekregen van gereedschappro, en daar had ik een Bessey lijmset voor gekocht. Kwam hiervoor goed van pas. Breuk open duwen, lijm erin, en klemmen.
Toen ben ik wel gestopt. Echt super zonde.
Vandaag weer verder gegaan, met frisse moed en een beetje tegenzin. Maar goed, het is gelukt, heb nu 2 klankkasten met een rechte bovenkant. Een beetje een kater heb ik er wel van.
Eerst de hoekjes van de klankgaten afgewerkt:
Daarmee lagen er 2 klankkasten die wat de staves betreft eindelijk af waren!
Daarmee gaan we naar de afwerking van de onderkant, bovenkant en de zijden waar het klankbord op moet komen. Dat is nogal lastig klemmen, omdat de kast dan met de bolle kant naar onderen ligt. "Het Boek" beschrijft een manier, die ik zelf wat losjes geinterpreteerd heb. Daar trekt de auteur met een rond blok in het middelste klankgat met een lang stuk draadeind erin de kast naar beneden, terwijl de uiteinden in een foam laagje liggen. Hier mijn versie, met een holdfast:
Daarvoor moest ik nog wel een gaatje maken in m'n werkbank....
Dat werkte matig. Achteraf heb ik een te zacht schuim aan de achterkant gelegd, maar het duurde even voor ik daar achter was. In de lengte kon ik prima schaven, maar over de breeedte was het wiebelig. Toch gelukt. Voor de bovenfrees een houder gemaakt waarmee ik makkelijk de onderzijde vlak kon afwerken, daarmee frees ik tot een halve millimeter boven het multiplex, waarna ik het afmaak met de handschaaf:
Dat was eergisteren. Ik was blij, een harpkast mooi afgewerkt.
Ken je van die dagen, dat je eigenlijk iets met 100% aandacht moet doen, maar slechts 75% aandacht beschikbaar hebt? Eigenlijk moet je dan die klus niet doen. Maar ja.....
Eerst gebeurde me dit al. Gewoon vanaf de verkeerde kant geschaafd, te hard. Kon het stukje ook niet weer vinden.
Toen had ik moeten stoppen. Dat deed ik dus niet..... Die halve cirkel van hout die ik eerder met de holdfast klemde had ik ondertussen met een lange deuvel aan een blokje gemaakt dat ik in het gat in de werkbank klemde. Dat werkte wat beter. Echter, op een gegeven moment belaste ik dat scheef, en spleet de deuvel. Nou ja, jammer joh. Dan zet ik 'm toch weer met de holdfast vast? Klop, klop, klop, krak. Krak?
Wat de ........... Verdorie. Ik was te snel, te weinig nagedacht. De afgebroken deuvel zat nog onderin de mal, en spleet zo door het midden van de plankjes:
...zucht....
Gelukkig wel een "schone" breuk, deels op de lijmnaad, deels er net langs. Vorig jaar heb ik als prijs voor de Uitdagende Challenge wat shopbudget gekregen van gereedschappro, en daar had ik een Bessey lijmset voor gekocht. Kwam hiervoor goed van pas. Breuk open duwen, lijm erin, en klemmen.
Toen ben ik wel gestopt. Echt super zonde.
Vandaag weer verder gegaan, met frisse moed en een beetje tegenzin. Maar goed, het is gelukt, heb nu 2 klankkasten met een rechte bovenkant. Een beetje een kater heb ik er wel van.
Voor de positieve noot hier nog een leuk perspectief plaatje:
Wat een mooi verslag om te volgen! En een hele uitdaging!
Ook fijn dat je de foutjes laat zien. Dan voel ik mij niet zo heel alleen.
Ook fijn dat je de foutjes laat zien. Dan voel ik mij niet zo heel alleen.
Gelukkig is dit met een stukje in te lijmen heel netjes te herstellen (vraag maar niet hoe ik dat weet
Heel herkenbaar
Ja, ik was al van plan om of een stuk in te lijmen, ik heb nog aardig wat restjes esdoorn over. Moet wel zien of ik de kleur enigszins kan matchen. Een bies had ik ook al aan gedacht, of misschien de onderkant toch een chamfer / afschuining te geven om te zorgen dat het randje ook in dagelijks gebruik niet zo kwetsbaar is.
Wat de futselplank betreft: met houten schaven vind ik kaarsvet heel fijn, met metalen schaven krijg ik daar toch een soort van vieze brij van schaafsel en kaaarsvet van, met lokale ophopingen die ik voel. Ik gebruik met veel plezier een doek met olie in een blikje (zoek maar "rag in a can", o.a. Paul Sellers), waarmee de wrijving aanzienlijk vermindert.
Dank u! Ja, als het instagram zou zijn zou het natuurlijk allemaal #firsttimeright #woodworking zijn, of #fiveminuteharp. Gelukkig is dit een houtbewerkersforum waar we allemaal fouten maken en daarvan lerenWat een mooi verslag om te volgen! En een hele uitdaging!
Ook fijn dat je de foutjes laat zien. Dan voel ik mij niet zo heel alleen.
Ja, ik leer hier ook een hoop van. Ondertussen ben ik voorbij het "point of no return", dus hij gaat afgemaakt worden!
Haha, soms wel, die projecten kan ik je hier ook zo aanwijzen hoor
Maar nee, hier zit iemand op te wachten, en ik heb nu 2 grote sta-in-de-wegs in de schuur staan, dus dit gaat echt wel af komen.