De afgelopen jaren heb ik een aantal kleine vlak/vandiktebanken opgeknapt en werd daarom vaker gevraagd welke vlak/vandiktebank ik zou aanraden. Dit topic is om die kennis nu eens te delen. Het gaat hier om de kleinere mobiele vlak/vandiktebanken en niet om stationaire machines. Het zijn de betere instapmodellen of voor gebruikers met beperkte ruimte (zoals ik) en zijn machines met een maximale schaafbreedte van 260mm. Een aantal van de modellen is nog te koop, terwijl anderen modellen niet meer geproduceerd worden. Bij elkaar geven ze een overzicht van de meest voorkomende modellen, met uitzondering van 1 groep. Dat is namelijk de groep van Chinese generieke vlak/vandiktebanken, zoals de HBM 10”, Powerplus POWX204, Scheppach HMS1070 of Einhell TC-SP 204. Deze modellen heb ik om verschillende redenen uit de vergelijking gehouden. De belangrijkste (dubbele) reden is de bouwkwaliteit. Die is, afgaande op andere reviews en de ervaringen hier op het forum, een stuk minder dan bij de andere vlak/vandiktebanken. Daarnaast is de kwaliteitscontrole wisselend, waardoor er ook veel verschil tussen de machines onderling is (zelfs binnen hetzelfde merk). Maar de belangrijkste reden is dat ik deze machines nooit zelf in mijn handen heb gehad, waardoor ik af moet gaan op de informatie van anderen. Met het bovenstaande wil ik niet zeggen dat die Chinese machines voor niemand geschikt zijn. Dat zou ook niet kunnen, want ze worden in grote getallen verkocht. Echter kom je hier op het forum regelmatig tegen dat ze niet nauwkeurig genoeg zijn of dat ze al snel niet meer voldoen aan de eisen van de woodworker.
Het doel is niet om uiteindelijk 1 model aan te duiden dat voor iedereen de beste keuze is. Dat kan ook niet, want daarvoor zijn de machines en de gebruikerseisen te verschillend. Daarnaast speelt het budget ook mee. De meeste machines zijn al ouder, waardoor de prijzen behoorlijk wisselen. Daarnaast zijn bepaalde modellen duurder dan anderen, waardoor de prijzen voor de machines tussen de €200 en €800 zitten. Maar met wat geluk kun je nog een koopje vinden en ben je nog minder kwijt.
De meeste van de vlak/vandiktebanken zijn niet zo moeilijk om op te knappen, maar er zijn wel wat zaken waar je op moet letten. Het eerste is dat de machine compleet moet zijn. Een aantal modellen wordt niet meer geproduceerd, waardoor vervangende onderdelen niet of enkel zeer prijzig te vinden zijn. Dat maakt dat je incomplete machines beter niet kunt kopen en door blijven zoeken naar een complete machines. De tafels en langsgeleiders moeten recht zijn en zonder deuken. Als deze niet recht zijn, dan is recht schaven of vlakken moeilijk en het is zeer lastig (bijna onmogelijk) om deze zelf weer recht te krijgen. Ik bedoel met recht niet dat de tafels al in 1 lijn moeten staan, want dat is vaak een kwestie van instellen. Maar ik heb tafels gezien die gevallen zijn, waardoor de invoer- of uitvoertafel niet meer recht is. Zeker bij modellen met plaatstalen tafels kan dat nogal eens voorkomen. De meeste modellen hebben kunststof tandwielen en het is de moeite waard om deze te controleren op schade of slijtage. Daarnaast zijn er modellen met rubberen doorvoerrollen die door ouderdom slecht zijn geworden. Het vervangen van deze rollen kan heel prijzig zijn en je moet de machines gedeeltelijk demonteren om de rol te vervangen.
In dit topic worden in eerste instantie de volgende modellen beschreven. Maar wees vrij om de lijst aan te vullen (het liefst met foto’s)!
Maar voordat we naar de verschillende modellen vlak/vandiktebanken gaan, wil ik nog even wijzen op deze video van Philip Morley Furniture waarin de basics van het schaven van hout worden behandeld.
Inca Automatic 190 / 190.01
De Inca Automatic 190.01 was mijn eerste vlak/vandiktebank en krijgt daarom de eer om hier als eerste te noemen. Het is een Zwitserse machines die, net als alle andere machines van Inca, bekend staan om de bouwkwaliteit en de kleine details die deze machines zeer gewild maken. Voorbeelden van de kwaliteit zijn bv de messing glijstrips die het instellen van de hoogte van de invoertafels soepel laten lopen, het feit dat de schroeven van RVS zijn en de tafels van gevlakt aluminium, waardoor ze weinig tot geen roest hebben. De meeste van deze machines lopen, ondanks hun leeftijd, nog heel soepel. Die bouwkwaliteit van de Inca is waarschijnlijk de beste van alle machines die hier genoemd worden. Helaas is deze ook redelijk zeldzaam en daardoor wat duurder dan de Kity, Scheppach of Elektra Beckum. De Inca werd in 2 modellen verkocht, namelijk de 190 en de 190.01. De 190.01 is het meest voorkomende model en werd zonder onderstel en motor door Inca verkocht. De koper of verkoper kon zelf een onderstel gemaakt. Hierdoor wisselt het motorvermogen per Inca. Het voordeel is dat de motor in geval van defect of bij te weinig vermogen gemakkelijk zelf vervangen kan worden. Een ander voordeel is dat het onderstel naar eigen wensen gemaakt kan worden. Mijn onderstel heb ik zo gemaakt dat ik de Inca onder mijn werkbank kan parkeren. De 190 (dus zonder toevoeging .01) had een motor die aan de zijkant van de machine zat en had doorvoerrollen die op 2 snelheden (3,5 en 5 m/min) ingesteld kon worden. De meeste Inca’s hebben herslijpbare messen, maar was ook een optie om deze met tersa-messen te krijgen. Die is echter zeer zeldzaam.
Technische specificaties:
Schaafbreedte: 260 mm
Breedte vandiktebank: 260 mm
Hoogte vlakbank: 160 mm
Gecombineerde lengte tafels: 800 mm (190.01) of 1040 mm (190)
Vermogen: wisselend voor de 190.01, maar aangeraden wordt een motor van minstens 1,5 PK. De 190 is 1,5 KW en te krijgen in 220V en 380V.
Op de volgende foto’s is mijn Inca te zien. Deze is niet helemaal origineel, want de bescherming boven de messen (dat rode ding) is van een Inca vlakbank. Deze is wat korter en heeft een anders systeem voor de hoogte instelling dan de originele. De uitvoertafel is te verwijderen door 2 messing knoppen met een inbussleutel te draaien. De hoogte instelling van de vandiktetafel zit aan de voorzijde bij de uitvoertafel en wordt bediend door een afneembaar draaiwiel. Dit is een handige en zeer logische plaats, maar zorgt er wel voor dat je bij het schaven het draaiwiel moet verwijderen. De aandrijving van de doorvoerrollen gaat via een ingenieus systeem van 3 kunststof tandwielen.
Veel informatie over de Inca machines is te vinden op de website van Doebeli (https://www.doebeli.ch/index.asp?page=inca-download) in Zwitserland. Daar zijn ook de handleidingen te downloaden en zij hebben ook veel reserveonderdelen. Inca had ook nog een stationaire machine: Concorde 315 en die heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een schaafbreedte van 315 mm.
Video over de Inca:
(in de VS hadden de Inca’s de typenummers 560 en 570)
Het doel is niet om uiteindelijk 1 model aan te duiden dat voor iedereen de beste keuze is. Dat kan ook niet, want daarvoor zijn de machines en de gebruikerseisen te verschillend. Daarnaast speelt het budget ook mee. De meeste machines zijn al ouder, waardoor de prijzen behoorlijk wisselen. Daarnaast zijn bepaalde modellen duurder dan anderen, waardoor de prijzen voor de machines tussen de €200 en €800 zitten. Maar met wat geluk kun je nog een koopje vinden en ben je nog minder kwijt.
De meeste van de vlak/vandiktebanken zijn niet zo moeilijk om op te knappen, maar er zijn wel wat zaken waar je op moet letten. Het eerste is dat de machine compleet moet zijn. Een aantal modellen wordt niet meer geproduceerd, waardoor vervangende onderdelen niet of enkel zeer prijzig te vinden zijn. Dat maakt dat je incomplete machines beter niet kunt kopen en door blijven zoeken naar een complete machines. De tafels en langsgeleiders moeten recht zijn en zonder deuken. Als deze niet recht zijn, dan is recht schaven of vlakken moeilijk en het is zeer lastig (bijna onmogelijk) om deze zelf weer recht te krijgen. Ik bedoel met recht niet dat de tafels al in 1 lijn moeten staan, want dat is vaak een kwestie van instellen. Maar ik heb tafels gezien die gevallen zijn, waardoor de invoer- of uitvoertafel niet meer recht is. Zeker bij modellen met plaatstalen tafels kan dat nogal eens voorkomen. De meeste modellen hebben kunststof tandwielen en het is de moeite waard om deze te controleren op schade of slijtage. Daarnaast zijn er modellen met rubberen doorvoerrollen die door ouderdom slecht zijn geworden. Het vervangen van deze rollen kan heel prijzig zijn en je moet de machines gedeeltelijk demonteren om de rol te vervangen.
In dit topic worden in eerste instantie de volgende modellen beschreven. Maar wees vrij om de lijst aan te vullen (het liefst met foto’s)!
- Inca Automatic 190 / 190.01
- Kity (diverse modellen)
- Scheppach HM1 / HM 2
- Elektra Beckum HC 260 (diverse varianten)
- Metabo HC 260
- Mafell AD 160 / AD 280 & Bosch SHO 160 / SHO 280
- Dewalt D27300
Maar voordat we naar de verschillende modellen vlak/vandiktebanken gaan, wil ik nog even wijzen op deze video van Philip Morley Furniture waarin de basics van het schaven van hout worden behandeld.
Inca Automatic 190 / 190.01
De Inca Automatic 190.01 was mijn eerste vlak/vandiktebank en krijgt daarom de eer om hier als eerste te noemen. Het is een Zwitserse machines die, net als alle andere machines van Inca, bekend staan om de bouwkwaliteit en de kleine details die deze machines zeer gewild maken. Voorbeelden van de kwaliteit zijn bv de messing glijstrips die het instellen van de hoogte van de invoertafels soepel laten lopen, het feit dat de schroeven van RVS zijn en de tafels van gevlakt aluminium, waardoor ze weinig tot geen roest hebben. De meeste van deze machines lopen, ondanks hun leeftijd, nog heel soepel. Die bouwkwaliteit van de Inca is waarschijnlijk de beste van alle machines die hier genoemd worden. Helaas is deze ook redelijk zeldzaam en daardoor wat duurder dan de Kity, Scheppach of Elektra Beckum. De Inca werd in 2 modellen verkocht, namelijk de 190 en de 190.01. De 190.01 is het meest voorkomende model en werd zonder onderstel en motor door Inca verkocht. De koper of verkoper kon zelf een onderstel gemaakt. Hierdoor wisselt het motorvermogen per Inca. Het voordeel is dat de motor in geval van defect of bij te weinig vermogen gemakkelijk zelf vervangen kan worden. Een ander voordeel is dat het onderstel naar eigen wensen gemaakt kan worden. Mijn onderstel heb ik zo gemaakt dat ik de Inca onder mijn werkbank kan parkeren. De 190 (dus zonder toevoeging .01) had een motor die aan de zijkant van de machine zat en had doorvoerrollen die op 2 snelheden (3,5 en 5 m/min) ingesteld kon worden. De meeste Inca’s hebben herslijpbare messen, maar was ook een optie om deze met tersa-messen te krijgen. Die is echter zeer zeldzaam.
Technische specificaties:
Schaafbreedte: 260 mm
Breedte vandiktebank: 260 mm
Hoogte vlakbank: 160 mm
Gecombineerde lengte tafels: 800 mm (190.01) of 1040 mm (190)
Vermogen: wisselend voor de 190.01, maar aangeraden wordt een motor van minstens 1,5 PK. De 190 is 1,5 KW en te krijgen in 220V en 380V.
Op de volgende foto’s is mijn Inca te zien. Deze is niet helemaal origineel, want de bescherming boven de messen (dat rode ding) is van een Inca vlakbank. Deze is wat korter en heeft een anders systeem voor de hoogte instelling dan de originele. De uitvoertafel is te verwijderen door 2 messing knoppen met een inbussleutel te draaien. De hoogte instelling van de vandiktetafel zit aan de voorzijde bij de uitvoertafel en wordt bediend door een afneembaar draaiwiel. Dit is een handige en zeer logische plaats, maar zorgt er wel voor dat je bij het schaven het draaiwiel moet verwijderen. De aandrijving van de doorvoerrollen gaat via een ingenieus systeem van 3 kunststof tandwielen.
Veel informatie over de Inca machines is te vinden op de website van Doebeli (https://www.doebeli.ch/index.asp?page=inca-download) in Zwitserland. Daar zijn ook de handleidingen te downloaden en zij hebben ook veel reserveonderdelen. Inca had ook nog een stationaire machine: Concorde 315 en die heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een schaafbreedte van 315 mm.
Video over de Inca:
(in de VS hadden de Inca’s de typenummers 560 en 570)
Laatst bewerkt:
