Petje af. Ik heb een veel grotere werkplaats (hoewel ook weer niet reuze). Het lukt mij maar niet om die efficiënt in te richten. Ik kijk kwijlend naar ruimtes van 10 x 12 meter. Gewoon om van de uitdaging af te zijn.
mijn kleine japanse werkplaats
- Onderwerp starter Doehetsam
- Startdatum
Petje af. Ik heb een veel grotere werkplaats (hoewel ook weer niet reuze). Het lukt mij maar niet om die efficiënt in te richten. Ik kijk kwijlend naar ruimtes van 10 x 12 meter. Gewoon om van de uitdaging af te zijn.
Ik heb een werkplaats van 6 x 12 maar geloof me, die staat zo vol met allemaal spul wat er niet zou moeten staan...
Hoe herkenbaar….…Ik heb een werkplaats van 6 x 12 maar geloof me, die staat zo vol met allemaal spul wat er niet zou moeten staan...
Uiteindelijk is het gereedschap dan toch gearriveerd! 
Het najaar is bij ons in de zaak altijd een stuk drukker, dus de tijd wordt wat schaarser – maar we doen gretig voort.
Stap 1 was het op punt zetten van de Japanse beitels. Daarbij hoort het installeren van de slagringen en het scherp maken van de beitel. Deze set is van “gemiddelde” kwaliteit, maar naar mijn gevoel prima voor een beginner.
De handvaten waren redelijk precies van maat, dus met wat motivatie-gereedschap (
) was er niet veel meer nodig om de ringen op de juiste spanning te brengen.
Omdat deze ringen machinaal zijn gemaakt – en dus niet gesmeed – zitten er kleine bramen aan de binnenzijde. Die moeten eerst weggevijld worden, zodat de ring mooi over het hout glijdt en de houtvezels niet beschadigt.
Het najaar is bij ons in de zaak altijd een stuk drukker, dus de tijd wordt wat schaarser – maar we doen gretig voort.
Stap 1 was het op punt zetten van de Japanse beitels. Daarbij hoort het installeren van de slagringen en het scherp maken van de beitel. Deze set is van “gemiddelde” kwaliteit, maar naar mijn gevoel prima voor een beginner.
De handvaten waren redelijk precies van maat, dus met wat motivatie-gereedschap (
) was er niet veel meer nodig om de ringen op de juiste spanning te brengen. Omdat deze ringen machinaal zijn gemaakt – en dus niet gesmeed – zitten er kleine bramen aan de binnenzijde. Die moeten eerst weggevijld worden, zodat de ring mooi over het hout glijdt en de houtvezels niet beschadigt.
Bijlagen
Wat ik nog vergeten was toe te voegen, na het passen van de ring, dien je de 1-2 mm uitstekend kopshout, bol te slagen over de ring, zodat hij niet zomaar kan gaan vliegen tijdens het beitelen.
Ook met de schaven ben ik begonnen, al bezorgen die me voorlopig wel wat kopzorgen.
De voorloper werd door de verkoper in gebruiksklare staat geleverd, dus daar heb ik zelf nog niet veel aan gesleuteld. Het fijn afstellen verloopt echter moeizaam: telkens ik de dekbeitel vastzet, lijkt het snij-ijzer net iets verder naar voren te schuiven. Tot nu toe lukt het me enkel om krullen van 0,2–0,3 mm te maken, wat natuurlijk veel te dik is. Met deze schaaf wil ik vooral op 0,05–0,1 mm werken, aangezien hij enkel bedoeld is om te vlakken. De mondopening is vrij wijd – veel ruimer dan ik zou willen – maar dat zou vooral invloed moeten hebben op de afwerking van het oppervlak, niet zozeer op de dikte van de krullen.
De zoetschaaf gaf nog een extra uitdaging. Dit exemplaar zou uit de jaren ’70 komen en nooit gebruikt zijn. Het afstellen is een kwestie van passen en meten, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik het proces nog onvoldoende beheers om er anderen in te onderwijzen. Toen ik dacht tevreden te zijn met de afstelling, ontdekte ik dat het lemmet telkens schuin uit de mond kwam. Bij het nameten bleek dat de hoeken van het lemmet niet helemaal identiek waren. Daardoor staat het mes altijd lichtjes scheef als de zijgroeven van de schaaf parallel zijn.
De eenvoudigste oplossing lijkt mij om één groef dieper uit te hollen, zodat het mes net wat kan kantelen naar de lage kant, en intussen bij elke slijpbeurt proberen het lemmet weer “recht” te brengen. Ook hier blijft het fijn afstellen lastig: de schaaf geeft voorlopig eerder grove krullen die thuishoren bij een roffelschaaf, niet bij dit fijne stuk gereedschap.
Gelukkig heeft deze schaaf wél een nauwe mond, wat veelbelovend is. Ik overweeg daarom om het bed van de schaaf met fineer of papier wat op te vullen, zodat de wig weer strakker vastzit en hopelijk meer controle biedt.
hier toch een Glamour shot, zelfs na een 0,24 mm krul er af te schaven laat het een mooie glans na . oké het is grenen maar het is ook een begin!
De voorloper werd door de verkoper in gebruiksklare staat geleverd, dus daar heb ik zelf nog niet veel aan gesleuteld. Het fijn afstellen verloopt echter moeizaam: telkens ik de dekbeitel vastzet, lijkt het snij-ijzer net iets verder naar voren te schuiven. Tot nu toe lukt het me enkel om krullen van 0,2–0,3 mm te maken, wat natuurlijk veel te dik is. Met deze schaaf wil ik vooral op 0,05–0,1 mm werken, aangezien hij enkel bedoeld is om te vlakken. De mondopening is vrij wijd – veel ruimer dan ik zou willen – maar dat zou vooral invloed moeten hebben op de afwerking van het oppervlak, niet zozeer op de dikte van de krullen.
De zoetschaaf gaf nog een extra uitdaging. Dit exemplaar zou uit de jaren ’70 komen en nooit gebruikt zijn. Het afstellen is een kwestie van passen en meten, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik het proces nog onvoldoende beheers om er anderen in te onderwijzen. Toen ik dacht tevreden te zijn met de afstelling, ontdekte ik dat het lemmet telkens schuin uit de mond kwam. Bij het nameten bleek dat de hoeken van het lemmet niet helemaal identiek waren. Daardoor staat het mes altijd lichtjes scheef als de zijgroeven van de schaaf parallel zijn.
De eenvoudigste oplossing lijkt mij om één groef dieper uit te hollen, zodat het mes net wat kan kantelen naar de lage kant, en intussen bij elke slijpbeurt proberen het lemmet weer “recht” te brengen. Ook hier blijft het fijn afstellen lastig: de schaaf geeft voorlopig eerder grove krullen die thuishoren bij een roffelschaaf, niet bij dit fijne stuk gereedschap.
Gelukkig heeft deze schaaf wél een nauwe mond, wat veelbelovend is. Ik overweeg daarom om het bed van de schaaf met fineer of papier wat op te vullen, zodat de wig weer strakker vastzit en hopelijk meer controle biedt.
hier toch een Glamour shot, zelfs na een 0,24 mm krul er af te schaven laat het een mooie glans na . oké het is grenen maar het is ook een begin!
Bijlagen
Een groef aanpassen moet je niet doen. Het is meer werk, maar op termijn beter om het schaafmes haaks te slijpen op de snede. Leer je ook uradashi.
Bij de eerste schaaf zou ik eens proberen of het resultaat beter wordt als je een velletje papier onder het mes plakt.
Japanse schaven afstellen is iets waar je gevoel voor moet ontwikkelen. En een goed hamertje ervoor gebruiken dat zeker niet te zwaar moet zijn.
Bij de eerste schaaf zou ik eens proberen of het resultaat beter wordt als je een velletje papier onder het mes plakt.
Japanse schaven afstellen is iets waar je gevoel voor moet ontwikkelen. En een goed hamertje ervoor gebruiken dat zeker niet te zwaar moet zijn.
Tijdens het kijken van een filmpje van Sumokun op YouTube (Restoring a Kanna part 3/3 – rond 12:25, linkje hier) kwam ik een interessant fragment tegen. Daarin wordt gesproken over een mogelijke foute referentie bij de fijnafstelling van de schaaf. Hoewel dit sterk ongebruikelijk is bij een professioneel vervaardigde dai, is het niet onmogelijk.
Daarbovenop herinner ik me dat ik iets gelijkaardigs gezien had bij mijn eigen zoetschaaf. Omdat zowat alle bronnen afraden om de bovenzijde van de groef aan te passen, heb ik daar uiteraard niets aan veranderd. Toch begin ik te vermoeden dat dit misschien de kern van mijn probleem is.
De vragen die ik me nu stel:
Wanneer ik terug wat tijd heb, ga ik alles nog eens nauwkeurig nameten en een kleine checklist opstellen:
Wordt vervolgd…
Daarbovenop herinner ik me dat ik iets gelijkaardigs gezien had bij mijn eigen zoetschaaf. Omdat zowat alle bronnen afraden om de bovenzijde van de groef aan te passen, heb ik daar uiteraard niets aan veranderd. Toch begin ik te vermoeden dat dit misschien de kern van mijn probleem is.
De vragen die ik me nu stel:
- Dien ik de groeven zelf af te stellen, of is het eerder de bedoeling om van het volledige bed van de schaaf een fractie af te nemen?
- Wat met de haaksheid? Het lemmet van een kanna is quasi nooit perfect haaks op de zijkant. Welke impact heeft dit dan als je de ligging van het bed aanpast?
Wanneer ik terug wat tijd heb, ga ik alles nog eens nauwkeurig nameten en een kleine checklist opstellen:
- Controle van de hoek van de snede.
- Diepte en gelijkheid van de groeven.
- Verifiëren of de mondopening wel degelijk haaks staat op de flanken.
Wordt vervolgd…
Mooi gereedschap en werkplaats.
Zeer handig ingericht
@Roel22
Zeer handig ingericht
@Roel22
Dat ken ik.Ik heb een werkplaats van 6 x 12 maar geloof me, die staat zo vol met allemaal spul wat er niet zou moeten staan...
Is het niet iets om een nette no4/no5 erbij te halen? Kun je in ieder geval wat ervaring opdoen met schaven an sich zonder dat je gelijk voor het moeilijkste af- en in te stellen schaafontwerp gaat. Later kun je die no4 altijd nog gebruiken voor werk waarbij je je puntgave japanse schaven niet voor wil gebruiken.
Het is mijn ervaring dat je gewoon het diepe in moet. De handigheid opdoen gaat best snel. Ik vind het afstellen van een Kanna zelfs makkelijker dan een westerse schaaf van het type Bedrock op orde te krijgen.
Maar, is dat nu met al jouw ervaring? Of is dat volledig bleu, en bewapend met slechts 2 boekjes, wat youtube filmpjes en een dosis jeugdig enthousiasme?
Ik begon zo met een goede (sweetheart) no4, en ook daarmee duurde het best even voordat ik er vertrouwen in had.
Verder, als je gaat vlakken met 0.05-0.1mm per keer dan ben je best even bezig als je plank krom is. Als de reis de bestemming is is dat prima, als je je project af wil krijgen is dat minder.
Ik begon zo met een goede (sweetheart) no4, en ook daarmee duurde het best even voordat ik er vertrouwen in had.
Verder, als je gaat vlakken met 0.05-0.1mm per keer dan ben je best even bezig als je plank krom is. Als de reis de bestemming is is dat prima, als je je project af wil krijgen is dat minder.
Westerse schaven zijn zeker welkom in het arsenaal, maar ik wil vermijden dat ze een “makkelijke uitweg” worden ten opzichte van de kanna’s.
Ik ben trouwens niet helemaal nieuw in de hobby. De afgelopen drie jaar heb ik in verschillende periodes zelfstudie gedaan. Alles wat ik kan, heb ik mezelf aangeleerd met behulp van boeken, digitale exemplaren en talloze video’s online.
Wat de dikte van de krullen betreft: daar ben ik het volledig met je eens — vlakken hoeft niet op de micron. Toch denk ik dat er meer speelt dan alleen mijn gebrek aan ervaring. Bij beide schaven heb ik de indruk dat ze óf geen mesprojectie geven, óf meteen doorschieten naar een extreme projectie. Beide tonen ook signalen dat dat technisch gezien mogelijk is.
Er zit dus zeker waarheid in wat je zegt, en mocht ik echt muurvast komen te zitten, dan zal ik inderdaad een westerse schaaf gebruiken om verder te kunnen met de bouw. Voorlopig heb ik echter geen deadlines en genoeg motivatie om te blijven knoeien en leren — dus ik ga nog even voluit met de kanna’s!
Westerse schaven zijn niet per definitie afgeleiden van Stanley's. We hebben het hier eeuwen lang met houten schaven gedaan en velen doen het daar nog steeds mee. Die staan een stuk dichter bij de Japanse schaaf.
Ik weet verder niets van Japanse schaven, maar wat mij met westerse houten schaven heeft geholpen is een lichter hamertje. Gewoon een simpel 100g bankhamertje van E5.-
Kakuri sangyo.how to set up a japanese handplane.you tube.
Het beste is een licht hamertje rond de 300 gram en niet van staal maar bv messing of koper.
Door veel te oefenen en met geduld krijg je het echt wel onder de knie.met houten schaven werken is nu eenmaal bewerkelijk.
Het beste is een licht hamertje rond de 300 gram en niet van staal maar bv messing of koper.
Door veel te oefenen en met geduld krijg je het echt wel onder de knie.met houten schaven werken is nu eenmaal bewerkelijk.
Wat vinden jullie hiervan? Het lijkt me dat deze moeten worden weggesneden, gezien dit een obstructie vormt voor de weg van het mes, waarschijnlijk zal het bed een verdikking nodig hebben daarna.
Ik gebruik momenteel een ijzeren hamer van 200gr, dat werkt fijn maar laat inderdaad wat sporen na, ik zie ook veel houten hamertjes gebruikt worden voor de instelling van schaven, dat lijkt me een fijn projectje en geeft ineens wat oefenwerk.
Zie hier zowaar een werkend stuk gereedschap!
Met wat meer geduld, een zachte hand en oefening ben ik toch een heel stuk verder geraakt. Hieronder zie je ook hoe ik voorlopig “tijdelijk” schaaf op de grond.
Na wat fine-tuning heb ik de deklatjes voor mijn gereedschapsmuur opgeschaafd. Het hout op de foto is niet hetzelfde als wat ik effectief gebruikt heb, maar het toont wel mooi het effect van een scherp mes.
Wat mijn schoonvader (architect) vaak zegt: je moet vóórdenken, niet nadenken. Dat advies heb ik helaas niet helemaal ter harte genomen bij de installatie van die latjes. Ik had mooie koperen nagels klaarliggen die ik leuk vond staan op de muur, maar… ze waren niet lang genoeg. Bovendien had ik de gaten te groot voorgeboord. Resultaat: de fit was krap, maar zeker niet stevig.
Na alles mooi bevestigd te hebben, besloot ik ook nog mijn grote hamer erin te zetten — onder een hoek. Die wigactie op het uiteinde van de lat maakte dat de centrale bevestiging eruit schoot… en met een luide kletter lagen al mijn beitels op de grond.
De bouwmarktbeitels vielen netjes op de multiplexvloer, maar de Japanse exemplaren kozen natuurlijk voor de granieten plint. Auwtch. Beide moesten opnieuw geslepen worden, en de brede beitel had zelfs een paar fragmentjes verloren, wat meer werk vroeg.
Al bij al: waardevolle lessen geleerd én een flinke deuk geslagen in mijn to-do-lijstje.
Daarnaast ben ik ook begonnen aan de Atendai. Omdat ik flink wat multiplex overhad van de afbraak van de schabben, heb ik drie planken verlijmd en verstevigd met vijzen. Allesbehalve traditioneel, maar het biedt me wel een vlak en stabiel werkoppervlak om ervaring op te doen.
Met wat meer geduld, een zachte hand en oefening ben ik toch een heel stuk verder geraakt. Hieronder zie je ook hoe ik voorlopig “tijdelijk” schaaf op de grond.
Na wat fine-tuning heb ik de deklatjes voor mijn gereedschapsmuur opgeschaafd. Het hout op de foto is niet hetzelfde als wat ik effectief gebruikt heb, maar het toont wel mooi het effect van een scherp mes.
Wat mijn schoonvader (architect) vaak zegt: je moet vóórdenken, niet nadenken. Dat advies heb ik helaas niet helemaal ter harte genomen bij de installatie van die latjes. Ik had mooie koperen nagels klaarliggen die ik leuk vond staan op de muur, maar… ze waren niet lang genoeg. Bovendien had ik de gaten te groot voorgeboord. Resultaat: de fit was krap, maar zeker niet stevig.
Na alles mooi bevestigd te hebben, besloot ik ook nog mijn grote hamer erin te zetten — onder een hoek. Die wigactie op het uiteinde van de lat maakte dat de centrale bevestiging eruit schoot… en met een luide kletter lagen al mijn beitels op de grond.
De bouwmarktbeitels vielen netjes op de multiplexvloer, maar de Japanse exemplaren kozen natuurlijk voor de granieten plint. Auwtch. Beide moesten opnieuw geslepen worden, en de brede beitel had zelfs een paar fragmentjes verloren, wat meer werk vroeg.
Al bij al: waardevolle lessen geleerd én een flinke deuk geslagen in mijn to-do-lijstje.
Daarnaast ben ik ook begonnen aan de Atendai. Omdat ik flink wat multiplex overhad van de afbraak van de schabben, heb ik drie planken verlijmd en verstevigd met vijzen. Allesbehalve traditioneel, maar het biedt me wel een vlak en stabiel werkoppervlak om ervaring op te doen.
