Het haalmes, hoe en wat.

[Dulcimer]

Bij een van de filmpjes van Roy Underhill viel mij de vorige nacht ( ja, ik heb weer eens nachtdienst :shock: ) deze op; 'n geperfectioneerde "shaving horse" maar vooral de uitleg over het haalmes en de demonstratie van het gebruik ervan bij het maken van stoelpoten. M.i. de moeite waard om te bekijken ( 't eerste stuk is niet interessant voor niet-stoelenmakers, even doorscrolen naar plm. 25%)

http://www.pbs.org/woodwrightsshop/video/2900/2911.html

Groet,
Frans
( N.B. André; zorg je ook dat je op tijd 'n beetje rust neemt ; wat ik in korte tijd al niet allemaal 't forum uit jou hand voorbij zie komen; trapdraaibank, houten klinknagels, TV kastje).

 

[henkverhaar]

Even voor de goede orde: als het het over de rug van het haalmes hebt, dan bedoel je de zijde die bij het gebruik op het hout ligt, toch?

 

[tuoh]

Inderdaad, de andere zijde is voorzien van een vouw.

Het haalmes word voor 99% van de tijd gebruikt met de rug op het hout, het is pas bij het snijden van kleine radiussen en dergelijke dat de vouw op het hout staat of ligt.

Mvg,

André

 

[tuoh]

Bij een van de filmpjes van Roy Underhill viel mij de vorige nacht ( ja, ik heb weer eens nachtdienst :shock: ) deze op; 'n geperfectioneerde "shaving horse" maar vooral de uitleg over het haalmes en de demonstratie van het gebruik ervan bij het maken van stoelpoten. M.i. de moeite waard om te bekijken ( 't eerste stuk is niet interessant voor niet-stoelenmakers, even doorscrolen naar plm. 25%)

http://www.pbs.org/woodwrightsshop/video/2900/2911.html

..............

Hallo Frans,

mooi filmpje, je ziet de twee courant gebruikte technieken in één beeld, Roy gebruikt een "halve" techniek die normaal gezien enkel bij droog en gezaagd hout word gebruikt. Hij laat het mes onder een hoek met de houtnerf het werk doen, maar vergeet om gelijktijdig met de trekkende beweging het mes van rechts naar links te laten schuiven. Half werk dus.

De stoelenmaker werkt wel met gekliefd hout maar zijn haalmes is toch voorzien van een licht bolle rug, wat voor dit werk normaal gezien niet nodig is. Het mes gaat hier normaal gezien niet duiken, tenzij het een warrige houtsoort is. Wel een interessant mes waar de man mee werkt.

Mvg,

André

Ps: tijdens het werken met hout kom ik volledig tot rust, daar kan geen vakantie tegenop

 

[Greenman]

Interessant dit uitgebreide verhaal over haalmessen. Als vershoutbewerker is het een van mijn meest gebruikte gereedschappen in combinatie met het snij paard. Verslavend werk zou ik bijna zeggen. Ik gebruik een frans haalmes (Stubai) 2 jaar gelden nog gewoon in de Vogezen bij een tuincentrum gekocht, fantastisch ding is gebogen en heeft geen dikke rug. Is enigzins flexibel. Genruik hem vnl met de vouw naar beneden dat stuurt heel makkelijk, en natuurlijk van links naar rechts bewegen voor het maximale snijeffect. Ben benieuw naar je slijpadviezen, na 2 jaar heb ik hem nog steeds vlijmscherp door alleen te wetten.

groet JOb

 

[bjorn]

Andre, gebruik jij ook een snijpaard of werk je gewoon aan de werkbank met het haalmes?
Leerzaam zo'n stuk info over het haalmes.

mvg, bjorn

 

[tuoh]

Geen snijpaard in de stal alles gebeurt tussen de bankschroef, of met het werkstuk steunend tegen het lichaam. Snijpaarden zijn maar bruikbaar bij relatief korte werkstukken, een balk van 3m klem je niet vast op een snijpaard.

Je ziet die dingen dan ook alleen maar gebruiken bij specifieke toepassingen, stoelenmakers, blokmakers, groenhoutbewerkers, etc. Wagenmakers, schrijnwerkers, meubelmakers gebruikten het haalmes ook maar dan in droog hout, en men was meestal met langere lengtes aan de slag. Daarom de verschillende manier van werken bij de doelgroepen.

Sommige wagenmakers gebruikten vroeger wel een ander klemsysteem om de wielspaken te kunnen bijsnijden.
Dat zag eruit als een grote langwerpige houten bankschroef die midden in de werkruimte stond, maar onwrikbaar bevestigd was aan, of in de vloer. De bankschroef was dikwijls uitgerust met een forse houten spindel.
Het grote voordeel van deze constructie was de bereikbaarheid van het werkstuk, je kon het in alle mogelijke hoeken opspannen en bewerken.

Moest ik de plaats hebben had ik al lang zo eentje gemaakt. Dit is pas een multifunctioneel ontwerp.


Mvg,

André

 

[annette]

hallo mannen met belangstelling voor haalmessen!

ik heb net een bericht geplaatst over een workshop greenwoodworking die ik aanbied bij mij in de werkplaats.
het haalmes en de spooksschaaf zijn de grote sterren van dit soort houtbewerken-
misschien leuk voor de een of ander van jullie!

meer informatie op
www.fingerprintfurniture.nl
of
0627273415

groet
annette

 

[tuoh]

Wegens een te drukke agenda :mrgreen: tot hier toe nog geen tijd gehad om de laatste aflevering van deze reeks op "papier" te zetten. Maar uitstel is geen afstel, het werken met het haalmes komt er binnen enkele weken aan.
Daar moet ik eens een half dagje voor uit trekken. Nog even geduld dus.

Mvg,

André

 

[armadaman]

Dit is misschien een beetje overbodig:
uEwjnEsj63o[/MEDIA]]

Ik kwam bij toeval dit tegen. Curtis heeft een lange adem, en een uitgebreide verzameling haal messen. Maar de stoel mag er zeker zijn. De filmpjes zijn een gouden tip als de slaap maar niet wil komen. Beter als schaapjes tellen.
HG Hugo

 

[Seek]

Andre,

In mijn schuurtje heb ik een haalmes opgedoken dat op zich wel potentie lijkt te hebben. De rug is hoegenaamd vlak, dus dat is alvast een meevaller. Maar de snede is helemaal hol. Zou jij dat eerst rechtslijpen voordat je de truc met het plankje en de spijker op de slijpmachine toepast?

Op de foto ligt hij naast een lijn in het werkblad dat wel recht is, dus kan je goed zien hoe hol de snede is.

 

[tuoh]

Bij een haalmes met een vlakke rugzijde maakt het voor het werken ermee niet uit of het snijvlak hol of bol is
Maar zo een hol of bol snijmes is natuurlijk lastig te slijpen, daarom alleen al zou ik het toch modificeren. Dat vraagt wat tijd, maar die tijd verdien je later dubbel en dik terug bij het regulier scherpen van het haalmes.

Met een beetje liefdevolle aandacht word dat een prima haalmes zo te zien.


Mvg,

André

 

[Seek]

Bedankt Andre.

Ik denk dat ik deze maar vlak laat, misschien dat ik ooit nog eens wat met groen hout ga doen. Ik heb er nog een die niet zo'n vlakke rug heeft, maar daar moet ik eerst de handvaten van repareren.

Ik moet van een paar (droge) plankjes de schors afhalen. Dat doe je toch ook met een haalmes? En gebruik je daarvoor een vlakke of juist een met een bolling in de rug?

 

[tuoh]

Hallo Kees,

meestal word de schors verwijderd met een breed steekmes, dit kan je vergelijken met een brede houtbeitel maar voorzien van een lange steel ( ong. 700 à 800mm lengte)
Maar met een haalmes gaat het ook vlot. Het beste werkt een haalmes met bolle rug. Maar bij sommige houtsoorten zoals Eik, Beuk, en Noten kan door het drogen van het hout de schors soms al los zitten. Die heeft dan niet veel nodig om er af te komen.
Mvg,

André

 

[Seek]

Ik heb noten. Dus ik zal maar hopen dat het niet al te vast zit.

Nu eerst even op vakantie, daarna ga ik eens wat gereedschap restaureren.

 

[Reinoud]

Even deze topic nieuw leven inblazen met een vraagje.

Ik heb een oud haalmes op de kop getikt en probeer dit nu te slijpen. Als ik alles goed begrepen heb moet ik eerst de rug vlak zetten en dan een klein beetje bol zetten. De rug van mijn haalmes is echter heel erg bol. Is dit nog op te lossen of is dit onbegonnen werk?

Alvast bedankt voor het advies.

Reinoud

 

[tuoh]

Hallo Reinhoud,

Dat is zo te zien een bolling van ongeveer 2 à 3mm? Als het mes voldoende dikte heeft is er nog wel wat van te maken. De rug hoeft niet volledig gevlakt worden, in dit geval zou ik proberen om 2/3 van de breedte te vlakken, te rekenen vanaf de snede. Het gevlakte gedeelte moet ook niet evenwijdig lopen met de rest van het mes. Je gaat in doorsnede dan een wigvormige vorm te zien krijgen. De "punt" van de wigvorm langs de kant van de vouw. Een wigvormig haalmes werkt even goed, of zelfs beter, dan eentje met een rechthoekige sectie

Bovenstaande wil ook zeggen dat de snijhoek veranderd, bij het slijpen van de vouw mag de hoek hier wat scherper aangeslepen worden, zo kom je toch op een acceptabele snijhoek. Om één en ander te corrigeren gebruik je best een bandschuurmachine, wel regelmatig het mes koelen tijdens het slijpen.

Succes met de modificatie's,

André

 

[Reinoud]

Bedankt voor je advies André. Ik denk dat ik er wel even zoet mee zal zijn, ik heb op dit ogenblik geen bandschuurmachine ter beschikking. Gisteren al wat met een grof diamantplaatje geprobeerd en dat zal uiteindelijk wel lukken. Ik hou je op de hoogte van de vorderingen. Groeten, Reinoud

 

[Reinoud]

Afgelopen weekend heb ik het haalmes dan toch op een bandschuurmachine bijgewerkt, samen met mijn broer. Ik heb de indruk dat het vrij goed gelukt is volgens de aanwijzingen van André. De vouw bijwerken is helaas niet gelukt op de bandschuurmachine.
Ik heb ondertussen ook even een hoes gemaakt van een restje leder. Verre van perfect, maar best leuk. Het leder is eigenlijk wat te dun en flexibel, maar het doet wat het moet doen.



De rug voor het bijwerken:


En na:


De bijgewerkte rug:


Alles staat nog behoorlijk ruw, P150 was de fijnste korrel die ter beschikking was. Nu alles afwetten met een steen en daarna op een stuk leder.

Het was wat zoeken met de bandschuurmachine. De truc van André op de slijpmolen is waarschijnlijk een pak handiger. Hoe ik de vouw ga aanpakken weet ik nog niet, ik heb helaas geen slijpmolen ter beschikking...

Reinoud

 

[Seek]

De truc op de slijpmolen heb ik geprobeerd maar was niet direct laaiend enthousiast. Ondanks pogingen zo weinig mogelijk druk uit te oefenen had ik heel snel het staal oververhit tot blauwe aanloopkleuren toe. Dat gebeurt me eigenlijk nooit met normale beitels en schaafbeitels. Ook slijt de steen heel snel op die hoek, maar ik heb dan ook een vrij zachte steen. Zelf vind ik het makkelijker om de vouw op de bandschuurmachine te slijpen.

Ik heb nu een haalmes die het heel goed doet. het is echt leuk om mee te werken, maar bepaald niet makkelijk om een mooi strak resultaat te krijgen! Zo ver ben ik dan ook nog niet.