Het blijft leuk, zagen

[munckf]

Wow, super, jouw reactie, Trigger. Bedankt. Daar heeft een mens wat aan. Heb jij een URL voor die Ripper die jij hebt gebruikt? Want bij Lintzagenopmaat.nl kan ik die niet vinden. Of moet ik die speciaal aanvragen, buiten hun site om?

Wat betreft die zaag, ga ik er maar vanuit dat als het die leermeester lukte met die zaag, dat dan voor ons ook zou moeten lukken. Dus dat gaan we als eerste proberen.

 

[mathieu]

(Mijn vragen staan onderaan)

Halverwege augustus gaan mijn zoon en ik beginnen aan het zagen van planken voor barokstrijkstokken uit stammetjes slangenhout. Voor de beste kwaliteit strijkstokken is het essentieel om perfect kwartiers te zagen. De halve stammen zijn o.a. 22,5 cm breed, 13,5 cm hoog en 140cm lang. De planken die we moeten zagen worden 11mm dik. Als we streven naar zo recht mogelijke nerven voor de (in de vorm van de stok te zagen) stokken, die we NIET gaan buigen boven vuur (!!), verwachten we zo'n 4-5 stokken uit een plank te kunnen halen.

Uiteraard streven we in alle fasen van het zaagproces naar een minimaal zaagverlies en zo bruikbaar mogelijke reststukken, die waarschijnlijk prachtig zijn voor decoratiedoeleinden.

Bekijk bijlage 159068

We gaan zagen op mijn Record Power SABRE350 lintzaagmachine. We hebben o.a. een Ripper lintzaagblad van Lintzagenopmaat.nl. Dat is bullebak die hier al eerder aan de orde is geweest en waarschijnlijk een zaagverlies van 3mm gaat opleveren. Best veel!

Mijn zoon heeft bij zijn leermeester het zaagproces al eens bijgewoond en daarbij de volgende foto gemaakt van het zaagblad dat daarbij is gebruikt. Dat is ongelijk vertand, ter voorkoming van vibraties! Dat blad lijkt op het oog beduidend minder zaagverlies op te gaan leveren dan die lompe Ripper.

Bekijk bijlage 159071

Dit lijkt overeen te komen met het bi-metalen M42 zaagblad van Lintzagenopmaat.nl. Dat is namelijk de enige soort die wisselende vertanding heeft. En die schijnt dus essentieel te zijn. Hoewel dit eigenlijk een zaagblad voor metaal is, zal dat ongetwijfeld ook het keiharde slangenhout wel zagen. De leermeester van Marc had het over 1 zaagblad per stam. Lijkt mij veel, maar we bestellen maar wat extra bladen om door te kunnen werken, voor we de zaagbladen weer moeten laten zetten en slijpen. De specs voor het blad hebben we op grond van de foto als volgt gekozen:
Bekijk bijlage 159078

Vervolgens ben ik gaan zoeken op Bandsaegeshop.de om te zien wat die aanbieden. Daar vonden we de volgende lintzaag, voor ca. €30/lintzaagblad (na verzendkosten, bij afname van 5 stuks). En voor mij lijkt dat precies de zelfde. We staan op het punt om die te bestellen, maar misschien willen jullie even meedenken over de volgende puntjes:

1. Wat zijn jullie ervaringen met het het zagen van hardhout met een bi-metalen, ongelijk vertand, lintzaagblad?
2. Zien jullie verschil tussen de beide aanbiedingen?
3. Bij lintzagenopmaat.nl bieden ze ook een bi-metaal M51 lintzaagblad aan dat een betere standtijd zou hebben en ook wat specialere metaalsoorten aan zou kunnen. Heeft iemand kennis van c.q. ervaring met het kwaliteitsverschil tussen M51 en M42? Ik verwacht eigenlijk niet zo'n groot verschil voor ons doel, omdat in beide gevallen hardhout wordt gezaagd met een zaagblad dat primair bedoeld is voor metaal.
4. Welke tips hebben jullie om de planken zo consistent mogelijk te zagen qua dikte? We gaan sowieso voor iedere zaagsnede vlakken op de vlakbank. Wat is beter: tegen de "fence" of juist aan de andere kant?
5. Hebben jullie nog andere aandachtspunten voor deze zaagklus, want dit wordt voor ons de eerste keer dat we zoiets doen?
6. Stel dat we de zaagbladen in Duitsland zouden kopen, verwacht je dan dat er een Nederlandse slijpservice te vinden is die ze weer scherp kan maken? Of is dat zelf te doen?

Alvast enorm bedankt voor alle eventuele tips!

Ben benieuwd. Ik stel voor dat je een nieuw draadje start over het bouwproces van de strijkstokken. Een toch wel aparte niche in de houtbewerking.

 

[trigger]

Wow, super, jouw reactie, Trigger. Bedankt. Daar heeft een mens wat aan. Heb jij een URL voor die Ripper die jij hebt gebruikt? Want bij Lintzagenopmaat.nl kan ik die niet vinden. Of moet ik die speciaal aanvragen, buiten hun site om?

Wat betreft die zaag, ga ik er maar vanuit dat als het die leermeester lukte met die zaag, dat dan voor ons ook zou moeten lukken. Dus dat gaan we als eerste proberen.

Als je onder lintzagen zoekt kun je direct naar de 'ripper' toe. Als je dan een maatgeving hebt gekozen (in mijn geval zo'n 5550 millimeter) kun je direct daaronder een breedtemaat kiezen, en daar zit dan één optie tussen die de codering M42 Cobalt draagt: Die van 34mm breedte. Die heb ik dus. Let op, dat is dus wel dat 'dikke' lint: 1,15mm breed exclusief de tandzetting en de TPI is ook zo'n 1.10 dus vrij grote ruimtes tussen de tanden. Zolang het te zagen hout dikker is dan ~10cm gaat dat prima.





Voor zo'n dik lint heb je wel een zaag nodig die hem kan 'hebben' en ik ken jouw zaag niet dus ik kan je niet vertellen of het mogelijk is. Wat ik zo even geprobeerd heb is te spelen met de lengte van het lint: Als ik 2000 millimeter ingeef kan ik geen 34mm M42 cobalt selecteren: voer ik 3000mm in kan ik dat wél. Dat insinueert dat die versie er niet in kleine maatjes is en je dus een 'flinke' zaag moet hebben. Los daarvan is het een vrij stijf lint en daar moet je zaagspanning wel tegen kunnen danwel ruimte voor hebben. Ik heb een zaag van het jaar kruik (bouwjaar 1924) met een loden tegengewicht en 80cm wielen van gietijzer en zelfs díe zit op zijn maximale lintdruk om dit lint te kunnen gebruiken.

Als jouw zaag om wat voor reden dan ook niet mee kan met deze 'eisen' zou ik als eerste die M42 Cobalt versie laten vallen en een vergelijkbaar lint pakken qua vertanding dat wél past. Ik zou in ieder geval zo breed gaat als je zaag ondersteunt.

De goede lintdruk bepalen is gevoelswerk - tenminste, als je geen specialistische apparatuur daartoe hebt. Ik ga voor een spanning die weinig speling oplevert, het lint proberen te verdraaien kan een indicatie geven maar dat is met zulke stijve linten zelfs niet mogelijk als ze naast de machine regelen. Ik kijk dus naar hoeveel links/rechts speling ik nog heb en tik tegen het lint om het geluid te bepalen zodat ik daar de volgende keer weer terug naartoe kan werken. Zolang mijn zaagsnede niet wandelt onder 'druk' (het hout krachtig invoeren) ben ik tevreden. Je lintgeleiders goed stellen is belangrijk maar deze zullen een slechte lintspanning niet voor je opheffen. Zorg ook dat het lint aan de achterkant goed ondersteunt wordt door het lager of wat jij dan ook hebt om dit te geleiden, maar het moet wel de speling toestaan bij het erin drukken van het hout want anders sloop je de geleiders omdat het lint zich erin vreet (vraag me niet hoe ik dit weet).


- edit -

Omdat jouw zaag wat nieuwer is dan de mijne is er meer materiaal over beschikbaar. Zie o.a. deze video:

voor het stellen van jouw lint op de Sabre 350.

 

[munckf]

Als je onder lintzagen zoekt kun je direct naar de 'ripper' toe. Als je dan een maatgeving hebt gekozen (in mijn geval zo'n 5550 millimeter) kun je direct daaronder een breedtemaat kiezen, en daar zit dan één optie tussen die de codering M42 Cobalt draagt: Die van 34mm breedte. Die heb ik dus. Let op, dat is dus wel dat 'dikke' lint: 1,15mm breed exclusief de tandzetting en de TPI is ook zo'n 1.10 dus vrij grote ruimtes tussen de tanden. Zolang het te zagen hout dikker is dan ~10cm gaat dat prima.

Bekijk bijlage 159081
Bekijk bijlage 159082


Voor zo'n dik lint heb je wel een zaag nodig die hem kan 'hebben' en ik ken jouw zaag niet dus ik kan je niet vertellen of het mogelijk is. Wat ik zo even geprobeerd heb is te spelen met de lengte van het lint: Als ik 2000 millimeter ingeef kan ik geen 34mm M42 cobalt selecteren: voer ik 3000mm in kan ik dat wél. Dat insinueert dat die versie er niet in kleine maatjes is en je dus een 'flinke' zaag moet hebben. Los daarvan is het een vrij stijf lint en daar moet je zaagspanning wel tegen kunnen danwel ruimte voor hebben. Ik heb een zaag van het jaar kruik (bouwjaar 1924) met een loden tegengewicht en 80cm wielen van gietijzer en zelfs díe zit op zijn maximale lintdruk om dit lint te kunnen gebruiken.

Als jouw zaag om wat voor reden dan ook niet mee kan met deze 'eisen' zou ik als eerste die M42 Cobalt versie laten vallen en een vergelijkbaar lint pakken qua vertanding dat wél past. Ik zou in ieder geval zo breed gaat als je zaag ondersteunt.

De goede lintdruk bepalen is gevoelswerk - tenminste, als je geen specialistische apparatuur daartoe hebt. Ik ga voor een spanning die weinig speling oplevert, het lint proberen te verdraaien kan een indicatie geven maar dat is met zulke stijve linten zelfs niet mogelijk als ze naast de machine regelen. Ik kijk dus naar hoeveel links/rechts speling ik nog heb en tik tegen het lint om het geluid te bepalen zodat ik daar de volgende keer weer terug naartoe kan werken. Zolang mijn zaagsnede niet wandelt onder 'druk' (het hout krachtig invoeren) ben ik tevreden. Je lintgeleiders goed stellen is belangrijk maar deze zullen een slechte lintspanning niet voor je opheffen. Zorg ook dat het lint aan de achterkant goed ondersteunt wordt door het lager of wat jij dan ook hebt om dit te geleiden, maar het moet wel de speling toestaan bij het erin drukken van het hout want anders sloop je de geleiders omdat het lint zich erin vreet (vraag me niet hoe ik dit weet).


- edit -

Omdat jouw zaag wat nieuwer is dan de mijne is er meer materiaal over beschikbaar. Zie o.a. deze video:

voor het stellen van jouw lint op de Sabre 350.

Dankjewel voor je uitgebreide en heldere reactie. Die cobalt versie wordt voor mijn zaaglengte (2820mm) niet aangeboden. De normale versie heb ik, nog relatief nieuw. We gaan nu eerst eens aan de gang met die bi-metalen versie en de Ripper ter vergelijking. Ik zal na de zaagsessie volgende week hier vertellen hoe het is gegaan. Bedankt voor jouw hulp, waar hopelijk ook anderen lol van hebben. Dit soort vragen/antwoorden maken dit forum zo boeiend/leerzaam.

 

[henkverhaar]

Ik heb geen ervaring met slangenhout. Op het eerste gezicht vind ik een zaagblad per stam wel een beetje bizar, maar ik weet dat het bij dure houtsoorten niet ongewoon is omdat een verpest stuk hout veel meer kost dan dat lintje.

Ik ook - voor zover ik weet is slangenhout niet extreem abrasief - er zijn houtsoorten (inclusief bamboe) die veel meer slijtage veroorzaken aan verspanend gereedschap (meestal als gevolg van de grote hoeveelheid silica in het hout). De enige reden voor slijtage met slangenhout die ik kan bedenken is oververhitting, maar dat zou bij een bimetaal metaalzaaglint niet zo;n punt moeten zijn, bovendien is oververhitting erger voor je slangenhout dan voor je zaaglint. Langzaam zagen dus...

 

[munckf]

Ik ook - voor zover ik weet is slangenhout niet extreem abrasief - er zijn houtsoorten (inclusief bamboe) die veel meer slijtage veroorzaken aan verspanend gereedschap (meestal als gevolg van de grote hoeveelheid silica in het hout). De enige reden voor slijtage met slangenhout die ik kan bedenken is oververhitting, maar dat zou bij een bimetaal metaalzaaglint niet zo;n punt moeten zijn, bovendien is oververhitting erger voor je slangenhout dan voor je zaaglint. Langzaam zagen dus...

Heel fijn om input te krijgen van de oud-gedienden. Dankjewel. De Bi-metaal zagen zijn besteld. Volgende week donderdag gaan we zagen. Ik ben echt benieuwd hoe dat gaat verlopen en hoe snel dat gaat. We hebben 28 stammetjes, dus daar zijn we wel even zoet mee. Er gaat waarschijnlijk veel tijd zitten in het op de juiste wijze de planken uit de stammen zagen. Dat is essentieel. Gelukkig heeft mijn zoon al een zaagsessie met zijn leermeester meegemaakt en gezien waar we op moeten letten.

Ik verwacht dat we eerst gaan proberen een werkvoorraad planken te zagen waar we zo'n 50 strijkstokken uit kunnen halen. Ergens tussen 2 en 4 stammetjes? Beginnen met een stammetje dat we nog niet zo interessant vinden. En als we er vertrouwen in hebben dat we het in de vingers hebben zo snle mogelijk ook een van de stammetjes waarvan we verwachten dat we daar topstokken uit kunnen halen. We gaan het zien.

Spannend hoe die zaag en de vlakbank werken in combinatie met het slangenhout. Hopelijk kunnen we de leercurve snel doorlopen met zo min mogelijk foutjes.

 

[henkverhaar]

We hebben 28 stammetjes, dus daar zijn we wel even zoet mee.

Zo, das een flinke investering...

Ik verwacht dat we eerst gaan proberen een werkvoorraad planken te zagen waar we zo'n 50 strijkstokken uit kunnen halen. Ergens tussen 2 en 4 stammetjes? Beginnen met een stammetje dat we nog niet zo interessant vinden. En als we er vertrouwen in hebben dat we het in de vingers hebben zo snle mogelijk ook een van de stammetjes waarvan we verwachten dat we daar topstokken uit kunnen halen.

Hoe denk je dat aan een intact stammetje te kunnen zien? Kopscheuren? Tekening en zo zie je pas na openen.
Mijn schatting voor 50 stokken zou idd iets van 3 stammetjes zijn, met een natte-vinger inschatting van 'volume' en uitval - als ik stammen verzaag om draaihout van te maken heb ik ook standaard 30-50% 'uitval'...

 

[munckf]

Zo, das een flinke investering...

Hoe denk je dat aan een intact stammetje te kunnen zien? Kopscheuren? Tekening en zo zie je pas na openen.
Mijn schatting voor 50 stokken zou idd iets van 3 stammetjes zijn, met een natte-vinger inschatting van 'volume' en uitval - als ik stammen verzaag om draaihout van te maken heb ik ook standaard 30-50% 'uitval'...

Ja, mijn zoon Marcus is professioneel stokkenbouwer die nog lang en veel wil kunnen bouwen. Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds heeft o.a. stokken van hem. In vrijwel alle barokorkesten in Europa spelen een of meerdere orkestleden op stokken van hem. Zijn vrouw, recent benoemd tot concertmeester van de Bach-vereniging en artistiiek leider van het Freiburger Barock Orchester zweert bij zijn stokken. Met geen andere stok kan ze zo'n mooie toon uit haar Nicolo Amati (in bruikleen) halen als met zijn stokken.

Maar dan heeft hij dus wel hout nodig en dat wordt steeds lastiger. En ik wil een beetje meedoen (ik ben van origine meer van het vioolbouwen), dus ik heb zelf ook wat nodig. We hebben dan ook de laatste jaren geïnvesteerd in de aankoop van CITES-approved Pernambuco en slangenhout. Onder het motto: het zal nooit minder waard worden. En om echte pareltjes te vinden moet je kunnen selecteren. Zowel het uiterlijk als de "mechanische" eigenschappen (gewicht, elasticiteit, e.d.) moeten van topniveau zijn voor de beste stokken. Komt dat bij jouw projecten ook zo kritisch?

Werk jij zelf ook wel eens met slangenhout? Dat is zo mooi zijn qua tekening. Als je daar sloffen van maakt lijken het bijna "edelstenen", na polijsten met agaathstenen. In het echt is het mooier dan op de foto.



We hebben halve stammetjes (zie eerdere foto). Als we die over vlakbank gaan halen kunnen we nog wat beter de tekening beoordelen.

 

[munckf]

Ik heb geen ervaring met slangenhout. Op het eerste gezicht vind ik een zaagblad per stam wel een beetje bizar, maar ik weet dat het bij dure houtsoorten niet ongewoon is omdat een verpest stuk hout veel meer kost dan dat lintje.

Wat ik weet is dat hout zagen met een metaalzaag wel kán maar als je veel afval hebt (zaagsel/vezels) dan kan dit de tanden verstoppen. Naast dat het dan niet zo goed meer zaagt kun je brandsporen krijgen omdat er veel wrijving ontstaat. Zou het nou een kort/klein stukje zijn is dat waarschijnlijk zo gepiept, maar jij wil een hele stam doorklieven. Ik zou het zelf niet doen, maar misschien gaat het wel prima.

Ik heb zelf een M42 Cobalt versie van de Ripper gekocht op 34mm breed. Dat is een vreselijk taai lint dat zelfs een accidentele schroef of spijker niet schuwt. De tanden staan ook ver uit elkaar waardoor je goede afvoer van het afval hebt.

Wat betreft de breedte van het lint: Ik snap dat je zorgen hebt over zaagverlies, maar hou je er rekening mee dat zo'n stam interne spanningen kan hebben? Die vertanding is er niet voor niets en zorgt dat het lint niet te snel vastloopt alsmede voor ruimte om het afval weg te voeren. Meestal zijn de breedte en dikte van het lint met elkaar verbonden, dus minder dik is ook minder breed: een te smal lint gaat makkelijker 'wandelen' en geeft sneller een kronkelende zaagsnede, zeker als het lint niet (voldoende) op spanning staat. Controleer die spanning dus ook goed en hou er rekening mee dat dunnere/smallere linten ook veel minder spanning aankunnen voor ze knappen.

Ik zaag zelf de planken ook, inderdaad, tegen mijn langsgeleider (fence). Tussendoor vlakken doe ik niet, omdat mijn zaag recht genoeg zaagt dat dit niet echt nodig is. Alleen bij grote boomstammen loopt het soms weg maar dat is simpelweg omdat ik ze in mijn eentje verzaag en dus geen hulp heb die giga-dingen recht te houden, ze wegen vaak nogal wat. Wil je perfect recht zagen en je hebt zaaghoogte 'over' op je machine zou je kunnen overwegen een offerslede te maken. Die offerslede maak je van twee planken (bijvoorbeeld multiplex) haaks op elkaar en je klemt of schroeft het stammetje daarin. Wil je geen schroeven in je stammetje (omdat je die 100% wilt gebruiken bijvoorbeeld) kun je overwegen de slede zo lang te maken dat de kop en staart van de stam erin passen en dan latjes op de kop maken richting de slede.

Die slede gaat dan langs je geleider en wordt tesamen met de stam langzaam opgegeten, maar dan heb je wel consistente zaagsnedes, zeker als je een tweede (verstelbare) geleider gebruikt om de slede zo te geleiden dat hij geen kant op kan. Bij een (cirkel)zaagtafel zou zoiets gevaarlijk kunnen zijn maar dit is dan weer één van de voordelen van een lintzaag.

Jouw suggesties ga ik erbij houden als we beginnen. Heel fijn om uit jouw ervaring te kunnen putten. Soms wordt het nog duidelijker als je het spul voor je neus hebt. Die slede stond al op het programma. Mijn zoon heeft die al in actie gezien.

 

[Wim Kluck]

Ik ook - voor zover ik weet is slangenhout niet extreem abrasief - er zijn houtsoorten (inclusief bamboe) die veel meer slijtage veroorzaken aan verspanend gereedschap (meestal als gevolg van de grote hoeveelheid silica in het hout). De enige reden voor slijtage met slangenhout die ik kan bedenken is oververhitting, maar dat zou bij een bimetaal metaalzaaglint niet zo;n punt moeten zijn, bovendien is oververhitting erger voor je slangenhout dan voor je zaaglint. Langzaam zagen dus...

Ik kan er nog aan toevoegen dat ik van letterhout (volgens mij de correcte vertaling van snakewood) geen pennen meer van maak. Een tijd na het boren, dus als de pen al lang klaar is, scheuren ze bij mij. Ik zal wel ergens te veel warmte ontwikkelen. Bij het schuren of boren zal dit bij mij zijn.

 

[munckf]

Ik kan er nog aan toevoegen dat ik van letterhout (volgens mij de correcte vertaling van snakewood) geen pennen meer van maak. Een tijd na het boren, dus als de pen al lang klaar is, scheuren ze bij mij. Ik zal wel ergens te veel warmte ontwikkelen. Bij het schuren of boren zal dit bij mij zijn.

Ja, het is geen simpel hout om te bewerken. Splijt inderdaad heel gemakkelijk. Dus ik kan mij goed voorstellen dat dat bij pennen problemen geeft. Bij strijkstokken (en sloffen daarvoor) is het gevaar voorbij als je klaar met bewerken bent. Die worden nooit zo dun als een geboorde pen. De sterkte van het hout zit in de langsrichting. Dat (en het soortelijk gewicht) maakt het geschikt voor (barok-)strijkstokken

 

[henkverhaar]

Ja, het is geen simpel hout om te bewerken. Splijt inderdaad heel gemakkelijk. Dus ik kan mij goed voorstellen dat dat bij pennen problemen geeft. Bij strijkstokken (en sloffen daarvoor) is het gevaar voorbij als je klaar met bewerken bent. Die worden nooit zo dun als een geboorde pen. De sterkte van het hout zit in de langsrichting. Dat (en het soortelijk gewicht) maakt het geschikt voor (barok-)strijkstokken

En het wordt hoogstwaarschijnlijk nooit zo heet als bij snijden en schuren op de draaibank. Het is niet alleen dun hout dat ook na verloop van tijd nog scheurt. Ook massieve gedraaide handvatjes voor vliegbindtools deden het. Die zijn dan zo’n 10 mm dik. Allen als het nog veel dikker blijft, zoals een ‘priest’ uit massief letterhout, scheurt het (bij mij) niet meer. Dan heb je te veel massa om de bulk echt op te warmen. En letterhoogte is zwaar genoeg om zonder verdere verzwaring een priest van te maken. Pokhout is nog zwaarder, en veel vergevingsgezinder. of Verapok…