Duitse schaven

hdv

Post veel
24 nov 2019
850
445
Noord-Veluwe
Als mijn geheugen me niet bedriegt is een Doppelhobel wat wij hier een reischaaf noemen. Die gebruik je om ruw geschaafd oppervlak weer glad te krijgen, nadat je met een roffelschaaf/schrobschaaf tekeer bent gegaan om veel materiaal te verwijderen.
 

ornament

Post veel
29 nov 2011
2.446
539
De hiervoor getoonde Steiner schaaf is een Doppelhobel. Een Doppelhobel is geen reischaaf , maar is ongeveer 240 mm lang en heeft steeds een keermes.
Hieronder knipsel uit ECE katalogus. De hiervoor getoonde Steiner schaaf is een Doppelhobel.

Schermafbeelding 2022-09-24 074339.jpg
groeten,

Ornament
 

knotwilg

Post veel
17 apr 2011
1.235
535
Eanske
ingoogni.nl
Als het 48° is dan is het eerder een Putzhobel dan een Doppelhobel (Jack). De Putzhoebel (zoetschaaf) kan ook een spaanbreker hebben.

Even een plaatje voor je geschoten. Op de voorgrond de Putzhobel met de steiler staande beitel en de spaanbreker. Op de achtergrond de Doppelhobel waar de beitel iets vlakker ligt. (beide schaven ECE, maar dat maakt niet zo veel uit tov Steiner et al omdat die dingen in Duitsland genormeerd zijn. De Putzhobel is iets korter.

putz.jpg
 
Laatst bewerkt:
  • Leuk
Waarderingen: Nightwatcher en Marijn

Paul90

Actieve deelnemer
25 jan 2021
363
122
Waar is de dobbelhobel van oorsprong voor bedoelt? Ik lees alle posts wel maar soms doen mijn hersenen krak. Het lijkt net Grieks zeg maar
Het is soms heel om te behappen inderdaad, zeker omdat de werkwijze op het vasteland (met name Duitsland) afweek van die in de VK en VS.

Het is makkelijker om onder te delen in de stappen die nodig zijn om een grofbezaagde plank met alle imperfecties (hol/bol, scheluw) vlak maken en op de juiste dikte brengen. Grofweg gebeurt dat in drie stappen: grof vlakken en op dikte brengen, gevolgd door vlakken (met een lange schaaf, hoe langer hoe vlakker), en als laatste alle kleine oneffenheden weghalen (wegpoetsen, vandaar de naam "poetsschaaf" of "Putzhobel").

Lijkt erop dat de Doppelhobel voor zowel de eerste als tweede stap kan worden ingezet, afhankelijk van hoe de beitel is geslepen.
Een beitel met een lichte ronding is vooral goed voor grove afname maar slecht voor vlakken. Een rechte beitel is juist weer goed voor vlakken.
Je ziet uit de lijst van Knotwilg dat meerdere schaven voor hetzelfde doel kunnen worden ingezet. (Waarom anders 8 schaven voor maar 3 stappen?) De keuze hing/hangt vooral af van het hout waarmee gewerkt wordt, welke andere schaven er op de plank liggen, en de gemiddelde grootte van de werkstukken.
 

knotwilg

Post veel
17 apr 2011
1.235
535
Eanske
ingoogni.nl
De keuze hing/hangt vooral af van het hout waarmee gewerkt wordt, [...]
Dat is een belangrijke. Als je naar de "Duitse" beitelhoeken kijkt dan is dat afgestemd op naaldhout. Daar hebben ze dan ook heel veel van. Als je alleen maar eiken verwerkt dan zou je de zelfde range aan schaven kunnen maken waar alle hoeken ~5 graden steiler zijn. Behalve bij die voor de hoogste afname.

Dan, door de schaafbanken raken de lange en hele lange schaven wat in vergetelheid. Als dan het rijtje Schrupp, Doppel en Putzhobel ziet dan mis je de logica. Zoals ik eerst ook deed op het begin van de reis. Waarom die bijna identieke schaven en allemaal zo kort? De lange schaven worden gewoon niet meer gebruikt, "brandhout". De Doppelhobel was gewoon de kortste uit een reeks "vlakmakers" en daardoor meer multifunctioneel inzetbaar.

Dat je ze wel bij de Amerikanen en Engelsen ziet is "gietijzernostalgie" (duur) en ze branden niet. ;)
 

Handtools only

Actieve deelnemer
3 nov 2018
705
735
de buurt van den bosch
Dat is een belangrijke. Als je naar de "Duitse" beitelhoeken kijkt dan is dat afgestemd op naaldhout. Daar hebben ze dan ook heel veel van. Als je alleen maar eiken verwerkt dan zou je de zelfde range aan schaven kunnen maken waar alle hoeken ~5 graden steiler zijn. Behalve bij die voor de hoogste afname.

Dan, door de schaafbanken raken de lange en hele lange schaven wat in vergetelheid. Als dan het rijtje Schrupp, Doppel en Putzhobel ziet dan mis je de logica. Zoals ik eerst ook deed op het begin van de reis. Waarom die bijna identieke schaven en allemaal zo kort? De lange schaven worden gewoon niet meer gebruikt, "brandhout". De Doppelhobel was gewoon de kortste uit een reeks "vlakmakers" en daardoor meer multifunctioneel inzetbaar.

Dat je ze wel bij de Amerikanen en Engelsen ziet is "gietijzernostalgie" (duur) en ze branden niet. ;)
45 graden is de standaard bij handschaven,ga je wat hout behandelen wat meer kans heeft op tear out dan ga je naar 50 of 55 graden.Ik ga nu een blokschaafje maken op 55 graden,deze heb ik al 1 maar ga nu voor een ander model.een scrub schaaf is normaal ook 45 gr.
 

Nightwatcher

Actieve deelnemer
12 nov 2018
48
3
Vught
Het is soms heel om te behappen inderdaad, zeker omdat de werkwijze op het vasteland (met name Duitsland) afweek van die in de VK en VS.

Het is makkelijker om onder te delen in de stappen die nodig zijn om een grofbezaagde plank met alle imperfecties (hol/bol, scheluw) vlak maken en op de juiste dikte brengen. Grofweg gebeurt dat in drie stappen: grof vlakken en op dikte brengen, gevolgd door vlakken (met een lange schaaf, hoe langer hoe vlakker), en als laatste alle kleine oneffenheden weghalen (wegpoetsen, vandaar de naam "poetsschaaf" of "Putzhobel").

Lijkt erop dat de Doppelhobel voor zowel de eerste als tweede stap kan worden ingezet, afhankelijk van hoe de beitel is geslepen.
Een beitel met een lichte ronding is vooral goed voor grove afname maar slecht voor vlakken. Een rechte beitel is juist weer goed voor vlakken.
Je ziet uit de lijst van Knotwilg dat meerdere schaven voor hetzelfde doel kunnen worden ingezet. (Waarom anders 8 schaven voor maar 3 stappen?) De keuze hing/hangt vooral af van het hout waarmee gewerkt wordt, welke andere schaven er op de plank liggen, en de gemiddelde grootte van de werkstukken.
Ja das weeral een stuk duidelijker..;-)
 

Nightwatcher

Actieve deelnemer
12 nov 2018
48
3
Vught
Als het 48° is dan is het eerder een Putzhobel dan een Doppelhobel (Jack). De Putzhoebel (zoetschaaf) kan ook een spaanbreker hebben.

Even een plaatje voor je geschoten. Op de voorgrond de Putzhobel met de steiler staande beitel en de spaanbreker. Op de achtergrond de Doppelhobel waar de beitel iets vlakker ligt. (beide schaven ECE, maar dat maakt niet zo veel uit tov Steiner et al omdat die dingen in Duitsland genormeerd zijn. De Putzhobel is iets korter.

Bekijk bijlage 123955
Dan heb ik denk ik meedere putzhobels..want mijn andere schaaf is een stanley nr.4. Dus dat is dan in feite ook een putzhobel. Verdorie ik hoopte een jack plane te hebben met die steiner. Nou ja misschien loop ik die nog eens tegen het lijf..
 

knotwilg

Post veel
17 apr 2011
1.235
535
Eanske
ingoogni.nl
Dan heb ik denk ik meedere putzhobels..
Maar let op, ook hier worden de benamingen door elkaar en naast elkaar gebruikt. Ik denk domweg omdat het op het eerste oog niet meteen duidelijk is wat wat is.

Hoe lang is de Steiner? ~22cm = Putz, ~24 cm = Doppel.
 

ornament

Post veel
29 nov 2011
2.446
539
Dan heb ik denk ik meedere putzhobels..want mijn andere schaaf is een stanley nr.4. Dus dat is dan in feite ook een putzhobel. Verdorie ik hoopte een jack plane te hebben met die steiner. Nou ja misschien loop ik die nog eens tegen het lijf..
waarom wil men nu de duitse schaven persee een Engelse - Amerikaanse naam geven en met hun indeling laten overeenkomen. Ik zie tussen de Duitse schaven niets zitten dat lijkt op een jackplane.
Dat is een wat langere schaaf en de houten versie heeft een open handvat erop en heeft geen hoorn vooraan.
Het maakt deel uit van de Engels - Amerikaanse werkwijze bij het schaven.

De Duitsers ( of andere tratities) hebben andere schaven om hetzelfde te doen. Japanners ontwikkelden hun oplossingen voor de diverse schaafwerken. Ook de Fransen hebben ander schaven dan de Duitsers of de Engelsen.
De (houten) Franse riflard is een vrij lange, smalle schaaf , met gesloten handvat er boven op gemonteerd met een afgerond mes erin en een groot vester . Het lijkt wat op een reischaaf maar dus kleiner en smaller. Het is hun oplossing om snel heel veel hout weg te nemen. De Duitsers hebben voor exact hetzelfde doel hun korte smalle Schrubhöbel, met een hoorn erop en zonder handvat achteraan.

Dit soort dingen behoren tot de cultuur van verschillend bevolkingsgroepen.

Het geeft naar mijn mening een verarming om die diversiteit in een Engels - Amerikaanse - Internet, standaard matrix te te willen wringen met veel geweld.

Ik vind die diversiteit nu net interessant en leerzaam.Het bestuderen van de diverse oplossingen die in het verleden gevonden zijn om een werk vlotter te doen , vergroot het inzicht van wat nu juist belangrijk is bj werkwijzen en het dieper begrijpen van gereedschappen .

groeten,
Ornament
 
Laatst bewerkt:
  • Leuk
Waarderingen: mink, hdv en knotwilg

knotwilg

Post veel
17 apr 2011
1.235
535
Eanske
ingoogni.nl
Ik zie tussen de Duitse schaven niets zitten dat lijkt op een jackplane.
Op zich ben ik het helemaal met je verhaal eens. De dingen bij hun "echte" naam noemen en nemen voor wat ze zijn.

Maar dan toch... ;)

Ik heb even naar Engelse Jack planes van hout gekeken, afmeting (~38cm), vormgeving, spaanbreker, handvat (beide vormen komen voor) dan kom ik uit op de Duitse Kurtzraubank. 40-50cm. Dat is ook iets langer dan de metalen Jack ~35cm.
 

hdv

Post veel
24 nov 2019
850
445
Noord-Veluwe
@ornament : een opmerking naar mijn hart! Daar kan ik me helemaal in vinden.

Maar... voor mensen die niet helemaal thuis zijn in de materie kan het soms wel fijn zijn om de verschillende schaven te vergelijken en zo in een bepaald vakje te plaatsen. Zolang ze maar wel in gedachten houden dat verschillende regio's verschillende manieren hebben ontwikkeld om hout te schaven. En dat een bepaalde manier van werken niet per se beter is dan een andere.
 

Bert Vanderveen

Oud hout
1 sep 2015
2.769
738
Enschede, Twente
Ik denk dat de essentie van een schaaf, ondanks culturele verschillen bij de uitvoering, in wezen terug te voeren is op:
1. Schaafhoek en vorm van het snijdeel van het ijzer
2. Lengte van het corpus voor het ijzer (met als verfijning: oriëntatie van initiële raakvlakken).
Vanuit die gedachte zijn er voor de verschillende doeleinden meer overeenkomsten tussen de cultureel bepaalde schaven dan verschillen, zelfs als er sprake is van 'andersom' werken (duw vs trek).
 
  • Leuk
Waarderingen: knotwilg

Nightwatcher

Actieve deelnemer
12 nov 2018
48
3
Vught
waarom wil men nu de duitse schaven persee een Engelse - Amerikaanse naam geven en met hun indeling laten overeenkomen. Ik zie tussen de Duitse schaven niets zitten dat lijkt op een jackplane.
Ik snap wat je wilt zeggen maar ik zoek dus gewoon een schaaf die het voorwerk doet. Die kromme planken recht maakt en veel materiaal snel verwijderd. Dus een jack plane of een schrubhobel of dubbelhobel. Als je dan bij een kringloop een paar Duitse schaven op de kop tikt. Wil je graag weten wat je hebt. Lijkt me wel logisch. Niet dat ik niet blij ben met mijn vonst want een schaaf voor 3 euro is geen geld..zelfs al is ie niet helemaal kompleet. 😉
 

chevy66

Oud hout
19 jul 2013
8.099
2.609
Een schaaf is al snel geschikt om veel materiaal te verwijderen. Grote mondopening hebben ze meestal al en het mes wat rond slijpen is ook snel klaar.
 
  • Leuk
Waarderingen: Nightwatcher

knotwilg

Post veel
17 apr 2011
1.235
535
Eanske
ingoogni.nl
Die kromme planken recht maakt en veel materiaal snel verwijderd
Hoe lang zijn die planken. Je maakt ca. 2x de lengte van de schaaf vlak. Als je echt planken wilt bewerken dan zou ik naar een Schlichthobel (afname zonder dat het oppervlak hobbelig wordt) en een Rauhbank (Rijschaaf) (vlakken) kijken.

Hoe meer je afneemt hoe smaller je de schaaf wilt. Dan lijkt me dat Franse model dat @ornament noemde wel wat (als combinatie van een Schlichthobel en een Rauhbank?)
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.