Scherpen van de westerse handzaag m.b.v veritas tooltje

[Geertg]

Ik denk dat Caspar helemaal gelijk heeft en ook de rest heeft helemaal gelijk.
Wat Caspar tot vloekens toe wil vertellen is dat houtbewerking helemaal niet moeilijk hoeft te zijn als je maar weet waar je mee bezig bent.
En om te weten waar je mee bezig bent moet je starten bij het begin, oeps, het begin? Waar was dat, het begin, ik ben het verloren, neen ik heb het nooit gevonden, maar soms zie ik het....
Als je ergens halverwege begint, niets mis mee, kan het ook leuk zijn ,leve de hobby!
Maar op een keer loop je vast en dan moet je kiezen. Kies je om te leren wat een zaag is, aha het begin komt in zicht of kies je voor een hulpstuk zodat je verder kan met klussen.

Caspar is blijkbaar begonnen bij het begin, zoals vroeger iedere ambachtsman bij het begin moest beginnen, hoe Caspar er toe gekomen is om bij het begin te beginnen weet ik niet, maar het is op zich vreemd te noemen om te starten bij het begin in een tijd waarbij iedereen ergens halverwege start.
Waarom beginnen aan het begin Caspar, als het ook halverwege kan .

Ik ben zelf al een paar keer begonnen, maar heb nog regelmatig het gevoel dat ik niet aan de streep ben begonnen. Dan begin ik weer opnieuw - verkoop ik veel te dure hulpstukken , neen niet echt,maar het kan wel - en hoop dat ik dichter bij de startlijn kom.
Ik noem het een omgekeerd "apprenticeship", wanneer ik eindelijk klaar ben om goed te beginnen weet ik het allemaal!

Houtbewerken, er is geen beginnen aan....

Groeten,

Geert

Noot van de redactie;

Sommige passages dienen gelezen te worden op z'n Youp van't Heks andere op z'n Toon Hermans.
Het staat u volledig vrij te kiezen welke passage u in welke stijl leest.

 

[Caspar Labarre]

Toch gaat het mij hier allemaal toch eventjes te ver en dat moet mij toch even van het hart .
Alles hangt samen met of je professioneel bezig bent ..... of op amatuers niveau in allerlei gradatiees .
Hoe handig je bent ...het motoriek en hoeveel kennis van zaken je hebt en misschien wel het allerbelangrijkste hoeveel tijd je er in steekt en de frequentie dat je een bepaalde handeling doet en blijft herhalen.
Maw als het nodig is mijn westerse handzaag te slijpen in frequentie van 1 keer in de 2 jaar hoe lang duurt het dan dat ik het redelijk kan.. hallo -> ik wil plankkies zagen

Moet ik nu eerst instrumentbouwer worden om piano te kunnen spelen of ingenieur worden zodat ik weet hoe de zuigers na de verbranding in de cylinder en het in beweging zetten van de krukas de benodigde energie leveren zodat de wielen kunnen draaien (oeps vergeet de koppeling) alvorens ik auto kan rijden?
Letwel :ik ben niet boos maar wel af en toe teleur gesteld op de reacties (of onbegrip) die op zich best wel goed bedoelt zijn laat dit duidelijk zijn ...... maar af en toe is het ook wel eens handig het door een andere bril te bekijken die van een amateur want hier op het forum zit allerlei pluimage van beroeps, expert en amateurs en hulpbehoefende zoals ik ;-)

Ik heb gezegd en nu weer lekker aan de slag met de plankjes ... zagen, beitelen en elkaar de hand reiken en vooral vrolijk met zijn allen verdergaan .

Vergeet ik bijna : we hoeven het niet met elkaar eens te zijn ...zolang we elkaar de ruimte geven gaat alles goed of soms minder goed ;-)

Als je gewoon een scherpe zaag wil, slijp ik hem wel voor je! breng hem langs

 

[tuoh]

Ambachtelijk werken vraagt niet alleen kennis van zaken, maar zeker ook de nodige leertijd om een bepaald stuk gereedschap, of een bepaalde handeling onder de knie te krijgen.
Het is voor de hobbyist een hele opgave, of zelfs een opoffering, om hier de nodige tijd voor vrij te maken. Zelfs de huidige beroeps die nu starten hebben op dit gebied een serieuze handicap, er word in de opleiding geen, of nauwelijks nog, aandacht aan besteed.

Het is nu éénmaal een leerproces dat tijd vraagt. Vroeger maakte dat wel een heel belangrijk deel uit van de opleiding, gewoon omdat het pure noodzaak was, er was nauwlijks een machinaal equivalent beschikbaar. Als je Beuk moest afkorten met een handzaag zorgde je er wel voor dat de zaag scherp gevijld was

De tijdsgeest is in al die jaren ook grondig veranderd, men wil iets uitvoeren en dat moet dan ook "nu" gebeuren, en liefst nog perfect ook. Een loffelijk streven, maar men ziet in het algemeen over het hoofd dat met de handen werken een lang leerproces vergt. Ambachtelijk weet je wel.

Een machine instellen kan iedereen na een uurtje uitleg, een handzaag vlot hanteren vraagt gewoon honderden uren zaagwerk om het in de vingers te krijgen. (het moet een automatisme worden) Om dit tekort aan te vullen, of te proberen over te slaan, is men op de proppen gekomen met allerlei tool(tjes) en trucs zodat de "leek" zonder leercurve toch acceptabel werk kan afleveren.

Er zijn zeer inventieve tools (hulpjes) op de markt gekomen die, wel wat geld kosten, maar waar voor hun geld leveren. Maw, het werk gaat er heel wat vlotter mee en zonder de lange leercurve. Andere hulpjes schieten hun doel voorbij, of werken nauwelijks of niet. Er zit serieus wat kaf tussen het koren.

Heb je geen zin of tijd om een bepaalde handeling op de klassieke manier onder de knie te krijgen dan kan een hulpje een welgekomen iets zijn om toch acceptabel werk af te leveren. Alhoewel zelfs bij het gebruik van een "hulpje" er een,weliswaar korte(ere), leercurve zal komen kijken, verwacht er dus geen wonderen van.


Mvg,

André

 

[rendew]

Caspas Labarre
Als je gewoon een scherpe zaag wil, slijp ik hem wel voor je! breng hem langs

Dat staat genoteerd !!!!!!!
Maar daar ging het mij niet om .

 

[Heckemann]

Ambacht en opleiding.. Ik word nog wel eens gillend wakker omdat ik droomde dat ik weer bij meneer Gundelach in het metaalbewerkingslokaal achter de bank sta met mijn blokje staal dat ik maar niet helemaal haaks op 100 x 100 x 100 mm kreeg. Iedere keer dacht ik dat het goed was maar kreeg dan na controle een nieuw blokje staal, zonder woorden. Na acht weken (ACHT WEKEN! Voor een puber is dat ongeveer acht jaar) is het me eindelijk gelukt, het blokje heb ik nog steeds. En ik kan nog steeds blindelings metaal in de vorm vijlen die ik wil. Op de honderdste mm precies.

Oefening baart kunst. Alles wat je doet verdiend het om het perfect te doen. Maar als ik tegenwoordig een blokje nodig heb van 100 in 't vierkant zet ik de frees aan.

En mijn houtzagen? Daar haal ik een vijltje overheen als het nodig is, en of het zo hoort boeit me niet zo, 't werkt.

Groet, Rob.

 

[jaap]

Interessante verhalen, Caspar zijn bijdrage over het zaagvijlen is erg fraai, maar hij moet niet vergeten dat zijn handen aanmerkelijk meer muscle memory hebben dan die van de meeste (alle?) andere forummers. Hulpjes zijn natuurlijk reuze handig, ik kan eigenlijk niet zonder, maar ze moeten je niet dwingen een andere methode aan te leren; ze moeten je hoofd en handen helpen om het op de goede manier te doen. En uiteindelijk telt het alleen resultaat, het werkstuk, de boot, het meubeltje. Daar staat alleen de naam van maker bij, niet het gereedschap wat hij gebruikte, nog hoe het scherp gemaakt is .

jaap

 

[rickkoorman]

Ik weet gelijk weer waarom ik het liefst zaagjes koop met geharde tanden...

 

[Caspar Labarre]

Interessante verhalen, Caspar zijn bijdrage over het zaagvijlen is erg fraai, maar hij moet niet vergeten dat zijn handen aanmerkelijk meer muscle memory hebben dan die van de meeste (alle?) andere forummers. Hulpjes zijn natuurlijk reuze handig, ik kan eigenlijk niet zonder, maar ze moeten je niet dwingen een andere methode aan te leren; ze moeten je hoofd en handen helpen om het op de goede manier te doen. En uiteindelijk telt het alleen resultaat, het werkstuk, de boot, het meubeltje. Daar staat alleen de naam van maker bij, niet het gereedschap wat hij gebruikte, nog hoe het scherp gemaakt is .

jaap

Het vijltje houd ik ongeveer loodrecht of ongeveer ietsjes minder aggressief, maar meestal hebben de tandjes een vorm die je gewoon kan volgen.
Zoals Sam en Arthur hebben ervaren, zelfs een slecht geslepen zaag is beter dan de meeste zagen die je kopen kan en je kunt alleen maar beter worden dus tel uit je winst.

Moderne zagen hebben teveel zetting waardoor de zaag in de sneden wiebelt en zijn nooit scherp omdat het hardingsproces de vouw bot maakt en de zaag daarna niet meer geslepen word

Ik word enthousiast van een toffelzaagje voor 5 euro die nog gewoon te koop is bij een ijzerhandel in Amsterdam- Noord, uit Duitsland geloof ik, zonder geharde tanden.

Hamer de zetting eruit, vijl de tanden 90 graden, zet de tanden minimaal kan ook met schroevendraaier en vijl nogmaals van voor naar achter met een scherpe vijl. De zaag is nu zo scherp dat je vingers aan de tanden blijven hangen als de poten van een spin
Als klap op de vuurpijl kun je nog licht de zetting gelijk strijken met een slijpsteen, enkel voor verbindingen zou ik dat toepassen.

Ik maak de tandjes van mijn zagen soms zelf, die zijn echt niet zo perfect als gestampte tanden, toch werkt het net zo goed.

Als je wilt leren zagen slijpen, is de beste methoden om het te leren tandjes maken. Het gaat een stuk sneller dan een blokje staal 100 bij 100 bij 100 vijlen geloof me!
Tanden maken is makkelijker van achter naar voren dus omgekeerd
Kras een borstlijn in het staal 1,5mm diep voor 2 mm tandsteek om en nabij. Vijl tand een, dan geleid je met je duim de vijl en laat hem proeven aan de 2e tand. Gewoon aaien op de plek waar je denkt dat de 2e komt. Nu zet je druk naar links of naar rechts en probeer een tand naast de andere te maken die een evengrote lichtpuntje/ facetje heeft als de vorige.
Zeg maar gerust het hobby equivalent van een schip in een fles en je kunt er nog mee zagen ook.

Ik zweer dat iedereen dit kan leren en het leuke is dat als je het doet het leuk word, zoals met al het handwerk en de (hobby) wat dat ook mag wezen. Leuk word het pas na de stap genomen te hebben waar je tegenop ziet. Opeens bevind je je in een andere wereld en telt het zaagje enkel nog, niet wat je wilde zagen. Later profiteer je daar weer van, maar wij mensen zijn volgens mij niet bij machte om in alle toestanden alle touwen in handen te hebben als het gaat om controle over je plezier want we hebben er maar twee.

Als je dit niet wilt leren kun je altijd nog gaan houtdraaien, dan word het houd altijd rond, zelfs met een botte beitel...of kant klossen, hoewel dat is ook knap lastig...tv kijken kost geen moeite! hoewel ik het behoorlijk zwaar vind om pokke programmas te bekijken...

Zo mijn gedachten hierover

 

[Seek]

Als ik helemaal nieuwe tandjes in een zaagblad vijl, print ik eerst een template uit zoals op deze site staan:
http://norsewoodsmith.com/content/saw-filing-templates

Die template (eventueel twee aan elkaar geplakt voor een langere zaag) vouw ik over het zaagblad heen en gebruik ik om de eerste indruk van de nieuwe tanden in de plaat te vijlen, dwars door het papier heen. Het helpt om hier een driehoeksvijltje meet een vrij scherpe hoek te gebruiken. Als alle tandjes aangeduid zijn, haal ik de template weer weg. Dan is het een kwestie van de tanden uit te diepen en hier is het dan weer belangrijk om goed naar de vorm van de tanden te blijven kijken, zoals Caspar beschijft.

Ik ben er helemaal voor om handtechnieken aan te leren. Maar je hoeft het jezelf niet onnodig moeilijk te maken. Ik heb ook eerst geleerd om beitels te slijpen met een hulpje. Leren schaven en beitelen was al moeilijk genoeg en het is dan wel lekker om gewoon zeker te zijn dat je beitels echt scherp zijn. Later ga je dat hulpje dan meer als een sta in de weg ervaren en komt vanzelf het moment dat je het weglegt.

 

[Steven Gauwberg]

Caspar zijn bijdrage over het zaagvijlen is erg fraai, maar hij moet niet vergeten dat zijn handen aanmerkelijk meer muscle memory hebben dan die van de meeste (alle?) andere forummers.

Da's heel waarschijnlijk de nagel op de kop, maar hij houdt het dat ook nog simpel.
Toen ik er vorig jaar es was toonde Caspar me hoe hij z'n zaagtandjes van z'n toffelzaagjes vijlt, het is indrukwekkend. Ongelooflijk zuivere zaagsnede (perfect om verbindingen te zagen), en heel agressief! Wel heeeeeel fijn vijlwerk, ben ik nog lang niet aan toe ;-).

Niemand reageert trouwens op zijn opmerkingen in verband met licht, hetgeen nochtans enorm belangrijk is, zeker voor de fijnere zaagtanden. Door het licht in de juiste stand te zetten wordt hetgeen je doet als het ware uitvergroot, het wordt meteen veel duidelijker waar je mee bezig bent. En daar begint alles mee ;-) .

Zelf heb ik de 'basics' geleerd van m'n vader, en heel dunnetjes op school, maar ben er niet zo in onderlegd. Heb wel een aantal zagen hangen om op te oefenen, want zoals al eerder gezegd is dit de enige manier om snel en goed zagen te kunnen zetten.

Ik vind het een groot voordeel als je het zelf kunt, bespaart je uiteindelijk meer tijd en geld. Op de tijd dat je naar de winkel om een nieuwe ging, heeft de oude al een onderhoudsbeurt gehad ;-).

Misschien nog een tip voor wie met scherpen begint: het is makkelijker grote tanden bij te vijlen, dus best oefenen van groot naar klein ;-).

En nu eindelijk iets waar dit topic over begon: zo'n malletje maak je zelf makkelijk, ik zie dus niet goed in waarom je daar zoveel geld aan zou uitgeven. Natuurlijk is iedereen daar vrij in , heb er ook niets tegen. Houd inderdaad gewoon in het achterhoofd dat dit malletje werd ontworpen om het makkelijker te maken, niet om je zaag automatisch te slijpen. Je zal nog steeds met veel aandacht en concentratie te werk moeten gaan.

Succes ermee!

Steven

 

[jeroenv]

@seek bedankt voor de tip.
Dat was nou precies het plan. ik had die ook gevonden.

deze meneer laat het ook mooi zien hoe je zo iets kan doen
http://logancabinetshoppe.com/blog/2012/03/episode-42-re-toothing-a-hand-saw/
ziet er zo makkelijk uit he.

 

[coko]

...
zo'n malletje maak je zelf makkelijk, ik zie dus niet goed in waarom je daar zoveel geld aan zou uitgeven. Natuurlijk is iedereen daar vrij in , heb er ook niets tegen. Houd inderdaad gewoon in het achterhoofd dat dit malletje werd ontworpen om het makkelijker te maken, niet om je zaag automatisch te slijpen. Je zal nog steeds met veel aandacht en concentratie te werk moeten gaan...
Steven

Precies, we hebben ook leren fietsen op een driewieler of met zo'n grote houten stok. Als je een maal het gevoel had gingen de extra wieltjes eraf en off you go!!! Er zullen weinige zijn die meteen op een tweewieler wegreden zonder hun kop kapot te vallen.
De meeste hebben nooit geleerd hoe een zaag te slijpen, er is in het hedendaagse technisch onderwijs volgens mij ook zeer weinig of geen aandacht voor. En zo'n hulpmiddel maakt het leren slijpen van zagen volgens mij iets makkelijker.
En wat maakt het uit hoe iemand iets doet, zolang hij/zij er maar plezier aan beleefd.
Of je het , het geld waard vind moet iedereen voor zichzelf uitmaken.

 

[Caspar Labarre]

Precies, we hebben ook leren fietsen op een driewieler of met zo'n grote houten stok. Als je een maal het gevoel had gingen de extra wieltjes eraf en off you go!!! Er zullen weinige zijn die meteen op een tweewieler wegreden zonder hun kop kapot te vallen.
De meeste hebben nooit geleerd hoe een zaag te slijpen, er is in het hedendaagse technisch onderwijs volgens mij ook zeer weinig of geen aandacht voor. En zo'n hulpmiddel maakt het leren slijpen van zagen volgens mij iets makkelijker.
En wat maakt het uit hoe iemand iets doet, zolang hij/zij er maar plezier aan beleefd.
Of je het , het geld waard vind moet iedereen voor zichzelf uitmaken.

Kinderen laten leren fietsen met zei wieltjes is volgens mij zeker niet ok, ze leren niet hoe je bochten moet maken en je leert niet hoe je evenwicht houden moet, hetgeen van belang is. Het is eerder uitstellen van echt leren fietsen, maar het kind leert er niet door te fietsen.
uiteindelijk moet je toch de stap nemen en daarmee ook het risico te vallen. Iedereen is wel eens met de fiets gevallen...

 

[coko]

Kinderen laten leren fietsen met zei wieltjes is volgens mij zeker niet ok, ze leren niet hoe je bochten moet maken en je leert niet hoe je evenwicht houden moet, hetgeen van belang is. Het is eerder uitstellen van echt leren fietsen, maar het kind leert er niet door te fietsen.
uiteindelijk moet je toch de stap nemen en daarmee ook het risico te vallen. Iedereen is wel eens met de fiets gevallen...

Deze opmerking nemen we maar met een flinke lepel zout, ze leren er juist bochten me maken EN evenwicht te houden...

 

[SamPonette]

normaal zitten die zijwielen net wat meer van de grond af Caspar, waardoor ze nog steeds hun evenwicht moeten leren houden om sneller/beter te kunnen fietsen. Het bespaart wel een hoop gehuil ^^ Met een echte driewieler gaan ze idd niet veel meer leren dan trappen. Maar je hebt wel een punt dat je de stap uiteindelijk wel eens zal moeten zetten. Er is een tijd van oefenen en een tijd van doen.

enfiiin. dat geheel terzijde

 

[Caspar Labarre]

Zo terug naar slijphulp, het houd de aandacht van wat belangerijk is, namelijk; je tand! Als je kijkt naar je hulpstukje, kijk je niet naar je tand. Je moet al naar facetjes kijken en naar de diepten van 3 tanden. Dan zou ik gewoon op goed geluk die vijl vast houden en vijlen. het is echt de dingen moeilijker maken terwijl het verkocht word als makkelijker maken, daarom word ik er zo boos van. Ik probeer niemands plezier weg te nemen, enkel een misverstand dat het helpt.

Voor het wetten, denk ik dat het slijphulpje van een andere orde is. daar helpt het de ongetrainde handen wel degelijk, hoewel ik ook dit afraden zal maar zeker niet met dezelfde stelligheid.

en zal daar dus om verwarring te voorkomen ook nu niet op in gaan waarom ik dat vind.

Wel erger ik me als ik kinderen schuin zie fietsen leunend op zo'n stom zeiwieltje het balans concept van hogere plaatsing werkt gewoon niet in de praktijk

 

[jeroenv]

ik stel het me zo voor:

ik zet de vijl neer. Concentreer me op de hoek en kijk dus naar het blokje. dan ga ik vijlen,
Ik kijk naar de tand en voel aan het blokje of ik de juiste hoek heb;
en zie ik hoe dat gaat ten opzichte van de andere tanden.
volgens mij kan dat geen kwaad. is misschien niet snel, effectief maar wel lekker zeker.

Mijn dochter fietste prima op zijwieltjes zonder de grond te raken en viel gelijk om toen we die dingen er af haalde
dus wie weet doet zelfvertrouwen ook wel wat ook in het geval van zagen vijlen.

Overigens fiets ze nu prima terwijl ze toch ooit zijwieltjes heeft gehad en ik weet bijna zeker dat ze het sneller heeft geleerd.

 

[Caspar Labarre]

ik stel het me zo voor:

ik zet de vijl neer. Concentreer me op de hoek en kijk dus naar het blokje. dan ga ik vijlen,
Ik kijk naar de tand en voel aan het blokje of ik de juiste hoek heb;
en zie ik hoe dat gaat ten opzichte van de andere tanden.
volgens mij kan dat geen kwaad. is misschien niet snel, effectief maar wel lekker zeker.

Mijn dochter fietste prima op zijwieltjes zonder de grond te raken en viel gelijk om toen we die dingen er af haalde
dus wie weet doet zelfvertrouwen ook wel wat ook in het geval van zagen vijlen.

Overigens fiets ze nu prima terwijl ze toch ooit zijwieltjes heeft gehad en ik weet bijna zeker dat ze het sneller heeft geleerd.

Dan geld het niet voor iedereen, ik viel om met zeiwieltjes, maar dat kan ook omdat mijn vader ze expres te hoog geplaatst had. toen hij ze eraf haalde kon ik wel meteen fietsen op mijn 4e.
Mischien ben ik wel een vreemde eend hoor, zwom ook eerder onder water dan boven water. Logisch want dan hoef je geen moeite te doen om boven te blijven...

 

[jeroenv]

Als we nu allemaal leren zagen slijpen een groep zonder, een groep met houtje en een groep met de veritas
dan kunnen we over twee jaar evalueren wat de beste leermethode is.

Tot dan denk ik dat deze discussie een open einde zal blijven houden.

ik ga voor het houtje

wie weet trouwens waar ik duidelijk kan vinden welke zaagvijl ik moet hebben? en waar ik die kan krijgen
het eerste slachtoffer wordt een zeer oude roestige k zaag met ik gok zo'n 9 a 10 TPI (moet dat nog meten en zit nu op mijn werk)
als dat lukt wordt het een zelf te maken zaag met 11 TPI

 

[ArtHarg]

wie weet trouwens waar ik duidelijk kan vinden welke zaagvijl ik moet hebben? en waar ik die kan krijgen

Beschrijving bij Norse Woodsmith en verkrijgbaar bij Dieter Schmid