Sorry dat ik misschien vraag naar de bekende weg; de synthetische vernis dus iets verdunnen met terpentijn of citrusolie.
Maar citrusolie is dus blijkbaar heel wat anders dan tungolie?
Yep...
Waarom is tungolie dragend en citrusolie niet?
Hier stuit je op het probleem dat 'olie' een ambigu begrip is. In het spraakgebruik is het niet meer dan een vloeistof die niet met water mengt. Je hebt dus minerale olie (afkomstig uit aardolie) en plantaardige olie, en binnen die categorieën weer onderverdelingen met heel verschillende chemische samenstelling.
Tungolie en lijnolie zijn vertegenwoordigers van de grote groep van triglyceriden, waar ook oliën als zonnebloemolie en vetten als kokosvet, palmvet, maar ook botervet onder vallen. De meeste plantaardige triglyceriden worden gewonnen uit zaden. Triglyceriden bestaan uit vetzuren en glycerine (en je kunt er zeep van maken - da's minder triviaal dan het lijkt - het kunnen verzepen was vroeger een belangrijke methode om onderscheid te maken tussen soorten olie). De meeste plantaardige oliën zijn vooral interessant als voedsel, maar sommige oliën bevatten iets dat bekend staat als meervoudig onverzadigde vetzuren. Vooral als dat 3-voudig onverzadigde vetzuren zijn, en zeker als die vetzuren geconjugeerd zijn, betekent dat dat je te maken hebt met een drogende olie - een olie die onder invloed van zuurstof uit de lucht kan polymeriseren - waarbij een soort hars, of plastic (zo je wilt) gevormd wordt. Tungolie, lijnolie, sojaolie en walnootolie zijn voorbeelden van zulke drogende oliën, waarbij eigenlijk alleen tungolie en lijnolie bruikbare coatings op kunnen leveren. Alle moderne halfsynthetische en synthetische lakken (met uitzondering van de epoxysystemen) zijn in wezen variaties op dat thema - weliswaar sterk verbeterd, maar toch gebaseerd op door autooxidatie aan de lucht polymeriserende 'dragers'. Zo'n olie heet een drager omdat ze vaak gebruikt worden als medium om iets anders ergens op aan te bregen, en vervolgens uit te harden (vandaar ook dat je vaak over 'solids' in verven en lakken hoort spreken - de drager wordt vast, het oplosmiddel verdampt) - bijvoorbeeld pigmenten in olieverf.
Citrusolie is een etherische olie, een terpeen (geen triglyceride) en bevat geen onverzadigdheden. Het kan niet polymeriseren en is vluchtig; het werkt dus als oplosmiddel. Terpentijn is ook een terpeen, maar wat ingewikkelder van struktuur dan citrusolie, het verdampt iets langzamer en kan eventueel ook meedoen aan de polymerisatie van lijn- en tungolie.
Of ben ik appels met peren aan het vergelijken en is de ene olie nou eenmaal heel wat anders dan de andere?
Ja, zie boven.
Henk