@Coko: je kan met een hulpstuk inderdaad snel een scherpe snede krijgen. Als het voor jou werkt: vooral blijven doen. Ik wilde alleen maar aangeven dat de vraag van Tante Truus oorzaak en gevolg door elkaar haalde. De
oorzaak is dat men tegenwoordig meestal kiest om geen tijd te investeren in het leren van een vaardigheid als je er met een hulpstuk ook komt. Het
gevolg is dat je een vlakke snede krijgt ipv. eentje met een holling. Maar een tweede gevolg is dat er een wijdverbreid misverstand ontstaat dat het zonder hulpstuk moeilijk of zelfs onmogelijk is om het beoogde resultaat te bereiken. En dat komt meestal omdat men geen idee heeft hoe je het zonder hulpstuk moet aanpakken.
Want hoe gaat het (been there, done that ;-) : Je wilt voor het eerst een beitel gaan slijpen. Je pakt een botte beitel die je hebt liggen en die zet je op een slijpsteen en dan heb je een probleem. Het is bijna niet te voelen wat de goede hoek is en je hebt geen idee hoe je de beitel moet beethouden. Tegen de tijd dat je doorhebt hoe je de beitel moet beetpakken is je steen al zó hol en je vouw zó bol dat het je niet meer lukt om die beitel nog goed scherp te krijgen. Lezen op Internet: aha, er zijn 23 hulpstukken verkrijgbaar, want handmatig slijpen was iets wat de "oude vaklieden" slechts na veel oefening leerden en wat ze Heel Veel moesten doen. Dus je koopt een geleider, na nog een paar keer aanmodderen begrijp je dat ze met een "vlakke slijpsteen" ook Echt Vlak bedoelen en dat na 1 beitel je slijpsteen al niet Echt Vlak meer is... en dan uiteindelijk, als je Stanley geleider hebt ingeruild voor een Mk-II kan je een mooie rechte haakse scherpe snede produceren. Jay! Bewondering voor de oldtimers die dat gewoon uit de hand konden!
Maar dan lees je nog eens wat verder en kom je een verhaal tegen over die holling en hoe dat werkt... en dan pak je een oude beitel (hee, je hebt altijd de Mk-II nog voor het geval dát) en blijkt het met twee keer proberen gewoon óók te werken. Het moeilijkst is nog om de goede slijphoek op de ronde slijpsteen te vinden. Als je die eenmaal hebt: geen probleem om dan op de slijpsteen de hoek vast te houden. Kost ongeveer evenveel moeite en lichaamsbeheersing als recht zagen. Als je niet weet waarom die holling belangrijk is, dan lukt het je nóóit om als beginner een beitel uit de losse pols te slijpen.
Ik heb die Veritas Mk-II trouwens zelf ook en hij werkt op zich prima, met een paar kleine kanttekeningen:
- Door de rol is het lastig om de hele steen te gebruiken. Aan de nabije kant valt de rol van de steen af, aan de verre kant moet je uitkijken dat de beitel niet van de steen afloopt. Je moet dus regelmatig de steen een halve slag draaien. Bij smallere beitels moet je uitkijken dat je niet zijwaarts van de steen af kantelt. Gevolg is dat je steen veel sneller hol wordt, waardoor je een bolle snede krijgt. Bij slijpen zonder hulpstuk heb ik veel meer controle over de beweging en is het makkelijker de hele steen te gebruiken.
- Ik vind het lastig om de beitel steeds in exact dezelfde positie terug in de Mk-II te plaatsen. Zo gauw dat maar een heel klein beetje afwijkt ga je een facet aan de beitel slijpen. Niet zo'n probleem als de hoek net iets steiler is, een stuk vervelender als de hoek net iets flauwer is.
- Met de beitel in het hulpstuk is het een beetje lastig om je onderarm te scheren
- De Mk-II heeft een heel handig palletje om een tweede vouw te slijpen. Ik vergeet regelmatig om dat kreng terug te zetten...
Maar ik geef direct toe dat dit misschien alleen voor mij geldt.
Uit de losse pols slijpen is helemaal niet zo moeilijk als soms wordt beweerd. In het begin moet je even oefenen om de slag te pakken te krijgen. Op een gegeven moment "klikt" het en verleer je het ook niet meer. Dan slijp en wet je heel snel uit de losse pols. Het kost mij in elk geval minder tijd dan het exact reproduceren van de instellingen van de Mk-II van de vorige keer dat ik diezelfde beitel erin had.
Tip voor mensen die het willen proberen: Lie-Nielsen Toolworks heeft een DVD van Larry Williams geproduceerd, genaamd "Sharpening Profiled Hand Tools". Baptist heeft 'm. Echt de moeite waard. Het ontzenuwt ook direct de mythe dat je een zeer stabiele hand nodig zou hebben om uit de losse pols te kunnen slijpen: Williams heeft een soort van Parkinson. Mijn conclusie aan het eind van het verhaal: ach, het gaat er eigenlijk ook alleen maar om dat je een scherp kantje aan een stuk staal krijgt
Arthur
