Help een beginner met slijpen/wetten

Koen Sonck

Nieuw lid
4 nov 2015
6
0
Dag iedereen,

ik ben een absolute beginner en heb me net twee schaven aangeschaft (Veritas). Schaven lukte me jammer genoeg voor geen centimeter. De schaven beten zich vast in het hout, met diepe groeven als gevolg. Als iemand van jullie het resultaat van mijn pogingen had gezien, zou het pijn aan jullie ogen gedaan hebben.

Ik vermoedde dat het probleem was dat mijn schaven niet scherp genoeg waren, ook al waren ze nieuw, en heb ze proberen te wetten op een watersteen van 1000 en 6000 grit. Ik heb daarbij een hulpstuk gebruikt om de beitel onder de juiste hoek te houden. Daarna ging het iets beter. Ik kreeg al wat mooie krullen van zachthout, maar ik moest wel heel veel kracht zetten en hardhout schaven lukt nog steeds niet.

Ik veronderstel dat mijn schaven nog steeds niet scherp genoeg zijn. Ik hoop dat iemand van jullie me tips kan geven om mijn schaven wel vlijmscherp te krijgen of me kan zeggen wat ik vooral niet mag doen. Een paar dingen die ik me alvast afvraag:

- moet ik nieuwe schaven niet alleen wetten, maar ook slijpen?
- hoe lang moet je wetten voor een goed resultaat?
- moet de steen heel nat zijn of maar een klein beetje?
- moet je hard duwen bij het wetten of net niet?
- mag je de beitel heen en weer bewegen bij het wetten of alleen voor je uit duwen?
- slijp je enkel één zijde van de beitel of aan beide kanten?

Evidente dingen allicht voor jullie, maar niet voor mij. Ik zou alle hulp ten zeerste appreciëren.
 

Jurriaan

Oud hout
1 jul 2009
3.225
647
Beneden Leeuwen
www.houtenschalen.nl
Ik ben geen expert in schaven, maar als je zegt aangeschaft bedoel je dat je langs Baptist bent geweest ? Dan zou ik gewoon terug gaan en het je laten uitleggen, volgens mij doen ze dat graag, zeker als je probeert op een rustig tijdstip langs te gaan.
 

Chenak

Actieve deelnemer
20 mei 2015
326
9
Beesel
Hoe diep heb je je schaaf ingesteld?
ik heb het idee dat niet de scherpte van de beitel het probleem is maar je schaaf te uniek en instelling
 

H.Katan

Actieve deelnemer
15 jan 2014
244
1
Er is naast het instellen van de schaaf ook nog de kwstie van richting van de nerf en welke schaven heb je gekocht ?
En waar woon je, want misschien woont er iemand in de buurt die jou op weg kan helpen ? Hoe meer informatie, hoe beter we je kunnen helpen.
 

Koen Sonck

Nieuw lid
4 nov 2015
6
0
Ik heb mijn schaven - een Veritas low angle jack schaaf 382 mm en een Veritas low angle blokschaaf 163 mm - inderdaad gekocht bij Baptist, maar wel via de webshop na telefonisch advies van hen. Ik woon immers in Oudenaarde in België, dus even langs gaan is toch wat te ver. Ik heb ze vanmorgen gemaild om raad te vragen voor dit probleem, maar ze verwezen me door naar dit forum. So here I am. :)

Dat ik in de richting van de houtnerven moet schaven, dat weet ik. Daaraan ligt het dus niet denk ik. Voor het instellen van de schaven heb ik een instructiefilmpje over Veritas schaven op YouTube bekeken. Er kwam veel meer bij kijken dan ik dacht, maar ik denk - hoop - dat ik het correct heb gedaan. Ik weet dat de beitel maar net boven de zool mag uitsteken, maar ofwel glijdt mijn schaaf over het hout zonder te schaven, ofwel hapt ze in het hout als ik de beitel iets meer naar voren draai.

Ligt het misschien aan mijn gebrek aan schaaftechniek? Een eerste keer zagen ging toch net iets makkelijker. :)
 

Hubert

Actieve deelnemer
26 jan 2010
331
1
Maria Hoop (L)
Je probleem is wel herkenbaar, maar waar de oplossing zit is wat minder duidelijk. Kun je met de schaafbeitel een stuk papier doorsnijden dat je in de hand houdt? Dus tegen de zijkant van het papier. Indien ja en de snede is glad (dus niet gescheurd), dan is de beitel (tamelijk) scherp en ligt daar het probleem niet aan.
Als je vervolgens een latje vurenhout van bv een centimeter breed schaaft en ook dan stoot de schaaf er tegen, dan denk ik dat de beitel veel te ver uitsteekt.
Krijg je een gladde schaafkrul ongeveer zo dik als papier dan zit je in de goede richting. Is de schaafkrul stug en 'houterig' (dus te dik) dan staat de beitel toch te ver naar beneden.

Succes!
 

Huib

Actieve deelnemer
11 nov 2012
707
8
Gouda
De low angle jack wordt standaard geleverd met een beitel geslepen onder een hoek van 25° en het bed is 12°. Als je er nog een micro bevel opzet kom je rond de 39 uit als je het veritas hulpstuk gebruikt. Deze hoek is vooral bedoeld voor kops hout en op een futselplank. Op niet al te warrig hout moet het geen probleem geven.

Het afstellen doe als volgt. Een latje van hooguit 4mm dik en de beitel net zover uitdraaien tot er een flinterdun krulletje wordt geschaafd.En met flinterdun bedoel ik flinterdun. Belangrijk dat het schaafsel aan beide zijde even dik/DUN is. Zodoende weet je dat de beitel recht staat. De opening van de bek zo klein mogelijk instellen in relatie tot de gewenste afname.

Eenmaal de beitel recht dan heel voorzichtig iets meer diepte geven. Bij te diep duikt de beitel in het hout enz.... Als je deze werkwijze aanhoudt is zelf met een vanaf fabriek beitel te schaven.

Zelf heb ik er nog een beitel bij met een hoek van 38° en dit geeft meer speelruimte maar in het begin deed ik alles met de 25°. Wat het slijpen betreft spring ik van 1000 naar 8000 maar 5000/6000 moet geen probleem zijn om je beitels werkbaar te krijgen.
 
Laatst bewerkt:

Marthijn

Actieve deelnemer
26 jan 2014
140
0
Zeist
Stomme vraag misschien, maar weet je zeker dat je de beitel er goed in hebt zitten?

Als ik alles zo lees dan lijkt mij dat nog het enige. Zelf een 'botte' schaaf (lees, Veritas, nieuw uit de verpakking) zo niet zo moeten reageren. Ok, meestal moet je alsnog eerst zelf wetten, maar van wat ik weet zijn die schaven vrij scherp na levering.
 

martijn v

Actieve deelnemer
25 dec 2014
89
0
Mijn antwoorden hieronder zijn gebaseerd op de manier waarop ik slijp en wet, en net als met zoveel dingen zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden.
En zal er in mijn ervaring mogelijk ook een stukje eigenwijsheid zitten.
Dus het is mijn ervaring die ik opschrijf, niet de wet.
Zoek ook eens naar filmpjes over het slijpen van beitels, als je een bepaalde slijphulp hebt is daar vast een instructie filpmje over te vinden.

- moet ik nieuwe schaven niet alleen wetten, maar ook slijpen?
Ik ken deze schaven niet, maar voor zover ik weet zijn de Veritas schaven zo uit de doos te gebruiken.
Dus ik vermoed daarom dat enkel wetten genoeg is.

-hoe lang moet je wetten voor een goed resultaat?
Als een beitel (of een mes of wat dan ook) juist is geslepen is het wetten zelf een kort karweitje.

-moet de steen heel nat zijn of maar een klein beetje?
De oppervlakte moet een beetje nat zijn, zodat er een pasta kan ontstaan van afgeslepen steen en staal.
Sommige stenen moet je een tijd van te voren weken in een bak met water, ander alleen een paar druppels op laten vallen.
Water bij jouw stenen nodig is zou de leverancier of de gebruiksaanwijzing horen te kunnen vertellen.
Ben je langer bezig moet je af en toe een beetje water er bij doen.

- moet je hard duwen bij het wetten of net niet?
Niet hard, en op het eind helemaal geen kracht zetten.

- mag je de beitel heen en weer bewegen bij het wetten of alleen voor je uit duwen?
Daarover lopen de meningen uiteen, zelf ga ik heen en weer en maak alleen een trekkende beweging op de laatste paar halen.

- slijp je enkel één zijde van de beitel of aan beide kanten
Een beitel vlak je één maal op de platte kant (als de fabrikant dat nog niet heeft gedaan), de snede (schuine kant) is het gene wat je elke keer wet en zo nodig slijpt.
 
Laatst bewerkt:

Marthijn

Actieve deelnemer
26 jan 2014
140
0
Zeist
- moet ik nieuwe schaven niet alleen wetten, maar ook slijpen?
Hangt af van de kwaliteit van de schaaf. Betere kwaliteit schaaf is meestal al goed voorgeslepen. Mocht je een andere hoek willen dan moet je sowieso eerst slijpen.

- hoe lang moet je wetten voor een goed resultaat?
Hangt af van de korrelgrofheid waarmee je hebt geslepen. Slijpen met een steen, als laatste steen korrel 400 > dan sta je een hele poos te wetten voor een goed resultaat. Dus, slijpen met stenen betekent dat je in enkele stappen per korrel steed iets fijner gaat slijpen. Ik zou pas wetten na korrel 1200 or 1600 ofzo. Wanneer je slijpt met de bankslijper (electrisch) dan kun je direct na het slijpen wetten. Door de holle vouw hoef je alleen maar een klein stukje te wetten (slijpen met steen= een vlakke of bolle vouw, slijpen met bankslijper is holle vouw)
- moet de steen heel nat zijn of maar een klein beetje?
In het geval van een watersteen, dan moet ie echt goed nat zijn. In geval van een coticule (belgisch brok) die moet ook nat zijn, maar (volgens mij) niet perse doordrenkt.
- moet je hard duwen bij het wetten of net niet?
Ik duw nooit echt hard, maar zorg er wel voor dat de beitel over het hele vlak contact houdt met de steen en ik probeer een gelijkmatige druk te houden over de hele beitel.

- mag je de beitel heen en weer bewegen bij het wetten of alleen voor je uit duwen?
Hier zijn verschillende meningen over, maar ik ga altijd van achter naar voor en weer terug, dus heen en weer. (nou ja, ikzelf niet, maar de beitel dus he :) )

- slijp je enkel één zijde van de beitel of aan beide kanten?
Je slijpt een beitel altijd maar aan één zijde, namelijk op de vouw. Je wet daarna aan beide zijden, totdat je een uniforme glans hebt en dat de braam, gevormd door het slijpen, volledig weg is.

Een toevoeging op dit alles, ik gebruik een leren strop bij elke slijpbeurt. Deze polijst het oppervlak en haalt echt elke (bijna microscopisch) krasje weg die ontstaan is door het slijpen en het wetten. Dit resulteert er in dat het snijpunt echt volledig strak is, zonder eventuele mini bramen oid.
Mocht je echt meer willen weten over handmatig slijpen en wetten, dan raad ik je aan om sowieso op youtube te kijken naar hoe Paul Sellers het doet. Ik vind zijn methode super goed en na enig oefenen behaal je echt snel resultaat. Zoek dan op Paul Sellers how to sharpen a handplane ( voor het scherpen van je schaafbeitel)

Alle hierboven geformuleerde antwoorden zijn slechts mijn meningen. Ik wil echt niet zeggen dat dit het enige correcte antwoord is, want dan zou ik een wel heel stomme hond zijn :)

Mocht iemand hier een aanvulling of wijziging in zien, voel je vrij!

Succes, en geniet!
 
Laatst bewerkt:

coko

Post veel
6 apr 2008
1.138
3
Nederweert
Ik denk toch echt dat je de beitel te diep hebt staan, een maandag morgen model van Veritas kan ik me voorstellen. Maar dat jij toevallig er twee te pakken hebt? Ik zou meteen een staatslot kopen :D:cool: Na zoveel pech moet je wel geluk krijgen.

Maar zonder gekheid, draai de dekbeitel iets los en draai de beitel zover terug zodat ie niks doet (en draai dekbeitel weer vast) . Dekbeitel iets lossen en beitel kwartslag of achtste slag naar voren, dekbeitel vastzetten en proberen. Net zo lang herhalen totdat de beitel het hout grijpt.

Mocht je toevallig hier eens in de buurt zijn,dan wil ik je graag helpen met afstellen, weet zeker dat dat gaat lukken!
 

HoutHans

Actieve deelnemer
1 mei 2012
450
20
En als je er hiermee niet uitkomt dan zeggen foto's en filmpjes meer dan duizend woorden, want zo is het moeilijk te zeggen. Met de slijp- en wettips hierboven (en zeker de video's van Paul Sellers) moet je je beitels wel scherp genoeg kunnen krijgen
 

Seek

Oud hout
10 mei 2009
2.676
3
- Hoe lang moet je wetten voor een goed resultaat?

Net zo lang als nodig is :D
Klinkt grappig maar is wel waar. Maar laat ik een beetje uitgebreider antwoorden.

De Veritas beitels uit de doos zijn al perfect geslepen, maar waarschijnlijk nog niet optimaal gewet. Met andere woorden, de vorm is goed maar er kan nog wat aan de fijnheid van de snede gedaan worden. Er zijn verschillende methodes, maar laat me er eentje uitleggen.

Ik denk dat die stenen van jou een paar minuten in een bakje water moeten volzuigen. Dan, stel dat je de snede niet al "verprutst" hebt (valt altijd weer te repareren hoor!), dan zet je de vouw op de 6000 steen, even goed voelen dat hij goed "klikt"op de steen, met andere woorden dat de vouw goed vlak op de steen ligt. Licht nu de achterkant van de beitel een klein beetje op, zodat je een iets steilere hoek krijgt. Echt maar een paar graden, doe je snel te veel! Beweeg nu de beitel over de steen (heen en weer of in cirkels, maakt niet uit) waarbij je de hoek constant houdt. Het helpt om je ellebogen strak tegen je zijde te houden en vanuit je heupen te bewegen. Doe dit zo'n 5 tot 6 keer.

Kijk nu naar de snede, eventueel met een loep. Je moet een glimmend randje zien, echt vlak langs de snede. Glimmende randjes op een andere positie op de vouw zijn zinloos. Het moet echt de snede zijn die je aan het wetten bent.

Draai de beitel nu om en leg hem vlak op de 6000 steen en poets eens lekker rond. Nu is de achterkant ook glimmend. Kijk goed of ook dit echt bij de snede het geval is (met een loep). Ik zou persoonlijk afraden om bij deze kant de beitel iets op te lichten, de veritas is super vlak aan deze kant. Je moet dit misschien even een paar keer herhalen tot het gepolijste stuk echt helemaal tot de snede komt.

Nu is de beitel scherp. Belangrijk dus dat je er op let echt altijd de snede te wetten.

Wat nu als de beitel weer bot wordt? Je kan hetzelfde doen, maar dan wordt het gepolijste randje steeds breder en lastiger om te wetten. Ik prefereer om elke keer opnieuw te beginnen. Nu komt de 1000 steen aan de beurt. Zet de vouw weer goed vlak op de steen en licht hem nu niet op. Ik leg wel de nadruk van de druk die ik uitoefen richting te snede. Poets weer heen weer, waarbij ik de hoek zo constant mogelijk hou. Na een keer of 10 stop ik en ga aan de vlakke kant voelen of er een braam ontstaan is. Een 1000 steen moet een duidelijk voelbare braam geven. Glij met je vingertop over de vlakke kant van de beitel richting de snede en beweeg je vinger over de snede heen. Een braam voelt duidelijk anders dan als er geen braam is. De braam is je garantie dat je voldoende hebt geslepen. Ga nu verder met de 6000 steen zoals boven beschreven. De vlakke kant hoef je nooit met de 1000 te doen, zeker een nieuwe Veritas niet.

Als die braam alsmaar niet komt kan je beter overschakelen op een grover slijpmateriaal. Een 1000 steen is nog redelijk fijn, schiet dus niet erg op. Ik zelf heb een voorkeur voor de electrische werkbank slijper met een hele grove steen, maar dat is weer een verhaal apart. Voorlopig moet je met die veritas beitel op de 1000/6000 steen een heel eind komen.

Pak dus een loep en ga voelen.
 
P

Pel

Guest
Ik wil de schaven anders wel ruilen voor een paar houten schaven, die uitstekend schaven:)

Groet Pel.
 

Koen Sonck

Nieuw lid
4 nov 2015
6
0
@Pel, dat zal wel :)

Het ging vandaag al wat beter, vooral omdat ik uiteindelijk doorhad dat je een wieltje van het Veritas hulpstuk op positie 6 uur moet zetten ipv op 12 uur om een microbevel te krijgen. Daarna was de beitel scherp genoeg om zonder problemen zacht hout te schaven. Het kopse eind schaven op mijn shooting board ging ook min of meer, om preciezer te zijn: ik kreeg er geen mooie krullen van, enkel zaagsel. Met veel geduld kreeg ik zo toch nog een rechte hoek.

MAAR: hardhout lukt dus nog altijd niet, zeker niet de kopse kant. Het is alsof mijn schaaf er op afschampt. Ik ben zeker dat de beitel niet te ver uitsteekt, want ik begin met een vlakke zool en stel miniem bij tot de beitel er net uitsteekt.

Ik denk dat ik ergens een snelcursus schaven zal moeten gaan volgen bij een Oost-Vlaming in mijn buurt.

Iedereen in ieder geval hartelijk bedankt voor de vele tips die ik al heb gekregen. Er zijn veel behulpzame mensen in de wereld blijkbaar en ze zitten allemaal op woodworking.nl

K.
 

GJK

Actieve deelnemer
10 aug 2015
35
0
Amsterdam
MAAR: hardhout lukt dus nog altijd niet, zeker niet de kopse kant. Het is alsof mijn schaaf er op afschampt. Ik ben zeker dat de beitel niet te ver uitsteekt, want ik begin met een vlakke zool en stel miniem bij tot de beitel er net uitsteekt.
K.

kops hout schaven kan lastig zijn. Wat helpt is om het kopse hout even goed nat te maken, met een kwastje en water bijvoorbeeld. Dan schaaf je er zo mooie dunne plakjes af. Moet je weer niet doen met eiken, dan krijg je zwarte vlekken door het looizuur in het hout.
 

Deze plek is voor toekomstige tekst. Door nu alvast deze kolom te activeren blijft de kolommen structuur ongewijzigd en de lezerservaring hetzelfde als er hier content geplaatst gaat worden.

Hier kan straks ook info geplaatst worden.