Beste mensen, wie van jullie kan me vertellen waar de ring en het dichte stuk bij een harspit voor zijn en hoe dit heet?
Haarspit
- Onderwerp starter Roel22
- Startdatum
Ik wist het ook niet, dus heb je vraag aan een kunstmatige intelligentie gesteld, en ik kreeg dit antwoord:
Dit is een hars- of harsketelanker (ook wel harspit genoemd), vroeger gebruikt in de bosbouw bij het winnen van hars uit dennenbomen. Het werd in de boom geslagen om er een pot of blik aan te hangen waarin de hars werd opgevangen.
Wat betreft de onderdelen die je noemt:
Het vierkante deel bovenaan werd met een hamer in de boom geslagen.
Klinkt volstrekt logisch, maar toen de AI mij uit eigen beweging aanbood er ook een schets bij te maken zodat ik kan weten hoe zoiets in de praktijk werkt, kreeg ik dit...
Ik denk dat ik het generale idee wel snap, maar tekenen kan zo'n chatbot écht niet
.
Dit is een hars- of harsketelanker (ook wel harspit genoemd), vroeger gebruikt in de bosbouw bij het winnen van hars uit dennenbomen. Het werd in de boom geslagen om er een pot of blik aan te hangen waarin de hars werd opgevangen.
Wat betreft de onderdelen die je noemt:
- De ring (rechts op de foto): hieraan werd het opvangblik of -potje bevestigd. Het potje hing dus tegen de boomstam en ving de druppelende hars op.
- Het dichte (ronde) gedeelte tegenover de ring: dit diende als een soort steunvlak tegen de boom, zodat het anker stabiel in de bast bleef zitten en niet verdraaide of naar beneden zakte.
Het vierkante deel bovenaan werd met een hamer in de boom geslagen.
Klinkt volstrekt logisch, maar toen de AI mij uit eigen beweging aanbood er ook een schets bij te maken zodat ik kan weten hoe zoiets in de praktijk werkt, kreeg ik dit...
Ik denk dat ik het generale idee wel snap, maar tekenen kan zo'n chatbot écht niet
.Ik ken dit als een haarspit, met een haarhamer om een zeis te haren.
Bij het haren leg je het zeisblad op het spit, en sla je met de hamer zodanig dat de snede scherper wordt, dat is het haren van de zeis.
Ik acht dat het ding halverwege de steel moet voorkomen dat bij het haren het spit verder in de grond zakt.
Met zo'n oog kun je hem tillen, ophangen of ergens aan vast binden. Dit laatste is een vermoeden van mij, het is 40 jaar geleden dat ik voor het laatst haarde.
En KI moet je met een grote korrel zou nemen, die was er veertig jaar geleden helemaal niet.
Bij het haren leg je het zeisblad op het spit, en sla je met de hamer zodanig dat de snede scherper wordt, dat is het haren van de zeis.
Ik acht dat het ding halverwege de steel moet voorkomen dat bij het haren het spit verder in de grond zakt.
Met zo'n oog kun je hem tillen, ophangen of ergens aan vast binden. Dit laatste is een vermoeden van mij, het is 40 jaar geleden dat ik voor het laatst haarde.
En KI moet je met een grote korrel zou nemen, die was er veertig jaar geleden helemaal niet.
Jouw uitleg lijkt mij inderdaad vele malen logischer - ik heb vaker gehoord dat een zeis werd geslepen onder andere door erop te slaan - en daarbij lijkt de vorm van de bijhorende hamer ook veel logischer. Wat ik mij wel afvraag: Word een zeis dan ook niet echt geslepen met een wetsteen of iets dergelijks? Ze moeten toch vlijmscherp zijn?
Naast het haren wordt een zeis ook geslepen met een lat, waarop aan twee zijden 'slijpsteenachtig' spul is geplakt.
Scherpen noemen ze dat ook wel:
In het fries noemen we dat een 'strikel', ( geen hollandse naam paraat) en dat strikeljen doe je staand met naast je de zeis op zijn kop, en dan om en om telkens de bovenkant van het blad en de onderkant, met een vloeiende beweging.
Na een groot aantal strikel behandelingen moet je pas weer haren.
En natuurlijk maaien tussendoor, het is een zeis....
Scherpen noemen ze dat ook wel:
In het fries noemen we dat een 'strikel', ( geen hollandse naam paraat) en dat strikeljen doe je staand met naast je de zeis op zijn kop, en dan om en om telkens de bovenkant van het blad en de onderkant, met een vloeiende beweging.
Na een groot aantal strikel behandelingen moet je pas weer haren.
En natuurlijk maaien tussendoor, het is een zeis....
Even voor de duidelijkheid, het is een haarspit en het is om zeis- en zicht- en sikkelbladen te haren. Het voorzichtig uithamerem van de snede zodat deze weer "haar"scherp wordt. Ik heb het losse onderdeel, de ring en het plaatje en vroeg me af hoe dit heet en waarvoor gebruikt. Vaak heeft een haarspit een gat halverwege waar een stukje hout door werd gestoken om het in de grond zakken van het aambeeldje te voorkomen. Deze op de foto echter gaat zover door het vierkante gat in het midden tot deze niet verder kan.
De Fransen doen het met een carborundum steen (meer een stok qua vorm) met ovale doorsnede
Zijn allemaal variaties op een thema en werken ook allemaal.
Ik vond eens een prehistorische stenen bijl van dioriet die aan één zijde helemaal was afgesleten door het gebruik als "striekel" Hergebruik is van alle tijden.
Er zijn verschillende ontwerpen van een haarspits om het te ver in de grond zakken te voorkomen. Ik heb een stuk of drie daarvan. Dit voorbeeld lijkt heel handig en goed bedacht om niet alleen dat doen maar ook je haarspits en haar hamer bij elkaar te houden.
Wat een flauwekul is dat verhaal van de AI. “Hars spitsen”. Lachen.En de tekening klopt voor geen meter.
Wat een flauwekul is dat verhaal van de AI. “Hars spitsen”. Lachen.En de tekening klopt voor geen meter.
Denk jij @Ernest Dubois dat die ring is om de hamersteel door te steken?
Tja, zo zomaar kunnen, het is er groot genoeg voor.
Tja, zo zomaar kunnen, het is er groot genoeg voor.
Het lijkt mij logische. De haarspits was om mee te nemen tijdens het hooien en niet voor thuis gebruik. Daar zet je je zies op de aambeeld, veel handiger. In die tijd van maaien met de hand was het vaak door rond reizende ploegen die niks anders deed dan door het land trekken om gras te maaien. Zelfs vanuit Duitsland kwamen ze naar Friesland.
mijn zeisen heb ik in het verleden ook met zo'n steen gescherpt
risico én probleem is, dat die stenen té breekbaar zijn
daarom is mijn laatste aankoop een houten lat waar langs beide zijden slijpend materiaal op aangebracht is
@Ernest Dubois, Ik heb mijn grootvader nooit anders zien doen dan haren op het haarspit, terwijl hij ook een aambeeld had. Aambeeld is te plat behalve dan de ronde hoorn en die is te rond. De bovenkant van een haarspit loop een weinig bol zodat het nagenoeg perfect de bolling van het zeisblad volgt. En aangezien ik het van opa heb geleerd....