Eiken koekoeks

[just]

Al eerder plaatste ik een vraag op dit forum over het maken van een halfronde groef bij het maken van houten koekoeks. Bij deze een verslag van mijn werkzaamheden.

Op het schip van mijn ouders stonden al jaren twee houten opbouwtjes voor lichtinval op de roef. Aan de functionaliteit was niks aan te merken: ze hielden het water buiten en lieten licht binnen. Esthetisch was er wel wat op aan te merken.
Toen ik bij het opruimen van de schuur een aantal eiken planken van 30mm dik vond die al een paar jaar lagen te drogen leek het mij een leuk project om hier twee nieuwe koekoeks van te maken. Te meer omdat ik voor mijn eigen schip ook nog veel houtwerk moet doen, en dit wel een leuk oefenproject was. De "opdrachtgevers" zijn mijn ouders, dus er was geen tijdsdruk en geen onhaalbare eisen aan het ontwerp.

Dit zijn de oude koekoeks. Plexiglas ruitjes, halfhoutsverbindingen en sterk aangetast door de tand des tijds. De laatste jaren voornamelijk waterdicht door de dikke laag verf.

Ik ben begonnen met het op maat zagen van de verschillende onderdelen. Dit alles met een decoupeerzaag voor de ruwe vorm, en een Metabo afkort- zaagtafelcombinatie.


Hiervoor heb ik wat hulpstukjes gemaakt om de parallelgeleider te kunnen benutten. De zaag kan onder een hoek ten opzichte van de tafel, en ik heb een verdraaibare geleider bij de tafel.

Het middenbalkje heb ik eerst ruw uitgezaagd, en vervolgens met de bovenfrees een halfronde uitsparing gegeven (helaas geen foto's van).


De ombouw zelf heb ik in elkaar gezet met zwaluwstaartverbindingen. Dat wilde ik graag eens proberen, en heb ik eigenlijk volledig met de zaagtafel gedaan, volgens de methode die hier op het forum al eens voorbij gekomen is. Vervolgens verlijmd met zeewaterbestendige 2K lijm van Bison.



De luikjes zijn gemaakt door de sponning van het glas te gebruiken als contraprofiel en vervolgens te verlijmen. Dat is de enige verbinding waar ik mijn twijfels bij heb, omdat ik het lijmoppervlak wat klein vind. De praktijk moet uitwijzen of dit voldoende sterk is. Voor mijn eigen koekoeks wil ik hier een volledige halfhoutsverbinding van maken.


De messing scharnieren heb ik ingelaten in het hout met een scherpe beitel (die investering heeft zich al dubbel en dwars terugbetaald). Ook heb ik de luikjes voorzien van een afwatergootje aan de onderzijde omdat het glas verdiept in een sponning ligt.

Het glas is gemonteerd met ruitenkit en afgewerkt met een stopverfrand. Het moet tenslotte wel goed staan op een 100 jaar oude tjalk. De afwerking is Coelan lak.




Ik ben geen professional en dit was mijn eerste project met substantiele houtverbindingen. Het smaakt natuurlijk wel naar meer. Ik sta open voor tips en opbouwende kritiek, want ik ben van plan in de toekomst nog meer houtwerk voor mijn eigen schip te gaan doen.

Groet,
Just

 

[zuma]

Klap, klap, klap kortweg: applaus. Zeer netjes gedaan hoor!

 

[tuoh]

Voor een eerste klus is het zeker geslaagd, mooi werk.

Om toekomstige projecten tot een goed einde te brengen zijn er toch een paar punten die wat aandacht vragen. Een profiel & contraprofiel enkel lijmen bijvoorbeeld, dit is zeker aan boord van een schip niet direct de beste verbindingswijze. De hoekverbinding is te zwak, daar kan ook de (zeer goede) 2K lijm van Bison niks aan veranderen. De gekozen houtsoort gaat hier ook een grote rol spelen, Eik is aan boord een eerder "levendige" houtsoort, die gaat dus werken. Er word best altijd een pen en gat verbinding gebruikt, liefst met spatpen.

De koekoeken zijn mooi strak afgewerkt, te strak zelfs, probeer altijd om scherpe randen te vermijden, daar hecht een afwerkproduct niet op. Alle randen afronden is een pré, een radius van 1 à 2mm is al voldoende.

De raampjes van de koekoek zouden langs onder ook moeten voorzien worden van een druipgootje van minimum 8mm breed. In een druipgootje van 8mm of meer blijft een waterdruppel niet kleven, bij smallere druipgootjes is dat wel het geval, die zijn dus nutteloos.

Ps: normaal gezien moet de bovenregel van de raampjes doorlopen, de stijlen komen daar tegenaan. Onderaan is het omgekeerd, hier zit de onderregel tussen de stijlen, zoals je nu gedaan hebt. Met een doorlopende bovenregel kunnen de koppen van de stijlen niet inwateren aan de scharnierzijde.


Mvg,

André

 

[just]

Dank voor de complimenten.

En André, hartelijk dank voor de inhoudelijke respons. Het contraprofiel heb ik zelf ook mijn twijfels over, maar de praktijk zal uitwijzen of, en wanneer dit een probleem wordt. Mocht het openscheuren maak ik gewoon nieuwe luikjes, of maak ik er een losse pen in.
Tot nu toe heb ik mij nog niet aan een pen- en gat verbinding gewaagd, en de term spatpen moest ik dan ook opzoeken. Ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik dat hier precies zou moeten toepassen in combinatie met de raamsponningen. Daar moet ik nog eens een goede tekening van maken. Een halfhoutsverbinding kan ik hier wel makkelijk bedenken, maar dan blijft het punt dat je in de ps aanhaalde. Er blijft dan namelijk een stuk kopshout uitsteken aan de bovenzijde.

Ik heb gekozen voor deze manier van stijlen door laten lopen omdat ik dit op oude foto's tegenkwam. Bij de hele restauratie van mijn schip ga ik uit van historische voorbeelden en uitvoeringen, tenzij er goede technische redenen zijn om het anders te doen zonder de authenticiteit geweld aan te doen. In dit geval is het voor mij dus volledig acceptabel om de bovenregel door te laten lopen.

De afwerking is inderdaad te strak, ik begrijp wat je bedoelt. Ik zal de volgende keer het kantje "breken". Soms zie je ook wel eens een enorme radius aan een koekoek gefreesd, en dat vind ik persoonlijk niet mooi, en niet passen bij de verdere uitstraling die ik graag wil bereiken.

Het druipgootje is aanwezig aan de onderzijde van het raampje, maar veel minder breed dan je omschrijft. Daarom is er ook een rubberen pees geplaatst tussen het raampje en het middenbalkje. Omdat er toch een randje aanwezig is denk ik dat het water er alsnog wel langs zal lopen en niet naar binnen zal slaan (ze zijn ook echt waterdicht nu), maar het is zeker een punt van aandacht.

Vriendelijke groet,
Just