Pen/gat verbindingen machinaal maken

[bablo]

Pen/gat verbindingen kan je handmatig maken, met boor, hamer en beitel, maar als je voor 1 meubelstuk 16 of 24 van die dingen nodig hebt, dan ga je toch nadenken over alternatieve methoden, lees: machines.

Wat ik al eerder heb geprobeerd, met enig success, is het gebruik van een bovenfrees voor de gaten. De pennen zaag ik dan met de hand, waarbij ik elke pen aan de zijkanten afrond met een vijl. De bovenfrees geeft namelijk altijd rondingen aan beide kanten van het gat. Dit werkt redelijk, maar liever zou ik gewoon vierkanten pen/gat verbindingen maken.

Toen zag ik een filmpje op joe-tjoep, waarbij het gat gemaakt wordt - in luttele seconden - met een vierkanten gatenboormachine. Wow! dacht ik.

De zoektocht naar een dergelijk apparaat - rekening houdend met het budget van een hobbyist als ik - is me enigszins tegen gevallen. Ik vond een tafelmodel genaamd Jet701 van de firma VDH, maar die is dus helaas net uit het assortiment gehaald. Een ander alternatief, onder de 600 euro, vond ik niet.

Heeft er iemand goede ervaringen met een compacte, betaalbare, vierkanten gatenboormachine? Zo ja, welke? Ik begrijp toch goed dat een gewone kolomboormachine met een vierkante boor NIET gaat werken, of wel?
Of zijn er misschien nog andere, efficiente alternatieven voor het vervaardigen van pen/gat verbindingen?

 

[BossyRangs]

Misschien eens bij Rutlands kijken?
http://www.rutlands.co.uk/sp+bench-morticer-with-sliding-table+dk2096
Roeland heeft die tijdje geleden gekocht. Je zou eens kunnen vragen of hij er nog altijd tevreden mee is:
http://www.woodworking.nl/showthread.php?15368-Bench-Mortiser-van-Rutlands&highlight=mortising

 

[henkverhaar]

Of een machine met langgatboor overwegen. Of een Woodrat (tweedehands op de kop tikken). Of een Festool domino (domino's zijn gewoon zwevende pen-en-gat verbindingen ;-) ).

 

[bablo]

Dank voor de tips.

Die Rutlands Bench Mortiser ziet er goed uit. Wel vervelend als er iets mis is: dan moet ti terug naar Engeland

Die Woodrat is een soort bovenfrees+ (?) Ik zie niet direct hoe ti gebruikt kan worden voor vierkanten gaten. De domino frees van Festool heb ik niet, maar ik heb wel een Lamello frees. Werkt prima natuurlijk voor verbindingen tussen 2 lange zijden, maar voor kleinschalige verbindingen (kopse kant < 4cm) ben ik toch aangewezen op pen/gat verbindingen.

 

[Sputnik]

Wellicht met een panto router?

https://woodgears.ca/pantorouter/

 

[henkverhaar]

Die Woodrat is een soort bovenfrees+ (?) Ik zie niet direct hoe ti gebruikt kan worden voor vierkanten gaten.

Nee, het is een machine waar een bovenfrees in/op wordt gemonteerd. En uiteraard maakt een frees geen rechthoekige gaten. Bij elke machinale arbeidsgang voor het maken van (pen-en-)gaten krijg je een gat met afgeronde hoeken die met beitels recht gemaakt moeten worden, of je nu een bovenfrees uit de hand gebruikt, of een langgatboor, of een woodrat, of een morticer/mortiser (vierkante gaten boor heet dat in goed nederlands ;-) ); het enige verschil is dat een morticer de beitels geintegreerd heeft zodat je de hoeken niet met de hand, in een aparte arbeidsgang hoeft uit te steken. Nadeel is dan weer de aanschafprijs, het feit dat je het apparaat nergens anders voor kunt gebruiken, en de meer beperkte inzetbaarheid (voor elke maat/breedte pen-en-gat heb je een aparte boor/beitelkombinatie nodig). Ook de gaten van een dominofrees hebben ronde hoeken, maar daar is dat geen probleem omdat de zwevende pennen (de domino's) ook ronde hoeken hebben.

Overigens kun je het uitbikken van hoeken achterwege laten als je je pennen afrond/afschuint. Ook dat is een optie.

 

[Toxiq]

ook mp in de gaten houden, heb die dingen wel een paar keer voorbij zien komen

 

[bobmartin]

 

[bobmartin]

Het allergoedkoopste is losse pennen maken van latten en daar een radius aan frezen.
En dan aan allebei de kanten een sleuf erin en daar de losse pen in.

 

[emy]

Bablo,kijk eens naar yt Router Joinery Basics: Loose Tenons

​

WoodworkersJournal

 

[bobmartin]

 

[emy]

Bobmartin,dat is de yt video die ik bedoelde.
Ideaal als de festool domino niet dagelijks gebruikt wordt en dus buiten bereik is en is dit een mooie goedkopere oplossing.

 

[Arthurdeboer]

Ik heb ook wel eens een sjabloon gemaakt van hout voor zowel de gaten als voor de pennen. Met een bovenfrees kan je dan langs je sjabloon werken voor je pen, verklein het sjaboon (allemaal netjes uitmeten) en haal je frees erdoor om het gat te maken.
Je moet dan alleen geen priegelwerk willen maken en je sjabloon zo maken dat je die goed kan klemmen op je werkstuk. Dan werkt het prima. je moet wel even een kopieerring kopen en op je freesmachine zetten, maar al met al kan je voor 20 tot 30 euro klaar zijn met het materiaal voor een sjabloon en die materialen meerdere keren gebruiken.
succes!

 

[bablo]

Dank allemaal voor jullie antwoorden en goede tips. Ik begrijp dat er net zoveel technieken voor het maken van pen/gat verbindingen zijn als wegen naar Rome.

Voorlopig ga ik aan de slag met de bovenfrees, want die heb ik al een. Mogelijk schaf ik later nog eens zo'n Mortiser aan, want kwa gemak wint dat apparaat het van alle alternatieven.

 

[willem1958]

Ik heb ooit een morticer set voor op de kolomboor van Delta uit de States besteld en een verloopring laten maken want daar is alles in inches maar ik vond het toch wat pielen om strakke gaten te krijgen.
Precies zo iets als die op de clip van Bob Martin.
Als je je bekwaamt in gaten maken met de beitel en de pennen met de zaagmachine doet dan kan je goede resultaten bereiken vind ik.
Ik had een jig voor op de zaagtafel en dan was pennen maken geen probleem, ook een lintzaag doet dat uitstekend, hooguit nog iets nabewerken en afronden
Ik heb de gaten ook wel op de freestafel gemaakt, heb je wel een jig nodig ter ondersteuning en een stopblok.
Een langatboor werkt heerlijk maar dan moet je wat geld uitgeven.

 

[de Haan]

Neem een zaagtafel met een langgatboor