Met de hand of de machine schaven? Wat is slim voor mij?

[Lightenergysaver]

Hallo allemaal,

Ik ben nieuw op dit forum maar lees al een hele tijd mee. Ter kennismaking enige toelichting over waarom ik graag op dit forum kijk. In de afgelopen jaren hebben wij ons huis verbouwd maar het grofstoffelijke daarvan is zo langzamerhand klaar. Daardoor ontstaat er tijd (en noodzaak) om aan dingen als houten kasten, meubels, schappen, rekken etc te werken. Al gedurende een jaar of 15 sluimert houtbewerken als hobby in ontwikkeling. Zo langzamerhand heb ik een aantal basisgereedschappen van volgens mij vooral de middenklasse bemachtigd. Handzagen van Bahco maar ook een tweetal Japanse zagen van firma B. uit Arnhem. Een aantal beitels van Nooitgedacht. Twee schaven van Stanley, helaas na-oorlogs ben ik inmiddels achter. Nog een aantal schaven van onbekende oorsprong (gekocht in Tsjechie). Een assortiment hamers en tangen. Elektrische apparatuur van Festool (zaagtafel, frees en schuurmachine), schroef- en bandschuurmachine van blauwe Bosch, decoupeerzaag van groene Bosch. Boor van Metabo en ook nog een kolomboor. Dus echt van alles wat, redelijke merken.

Enige tijd geleden heb ik van Guido Henn het boek over frezen gekocht en aan de hand van zijn tekeningen de freesmal voor mijn frees gemaakt. Daardoor kon ik ineens veel meer met het "ding". En veel veiliger en leuker. Dat smaakt naar meer, net zoals het maken van handige mallen om al die prachtige apparatuur meer te gebruiken.

Ik heb geen bouwkundige achtergrond en ook niet al te veel technische kennis. Houtbewerken is voor mij puur hobbymatig en dan nog vooralsnog vrij incidenteel, de zaag kan zomaar een jaar stilstaan. Ik heb een keer een cursus gebruik van de freesmachine gedaan en dat is het wel zo'n beetje. De vaardigheid die ik heb, heb ik opgedaan met diverse projecten en de verbouw van het huis. Maar superhandig ben ik niet.

Aangezien ik bij ons op zolder een viertal kledingkasten op maat wil bouwen ben ik mij daar al enige tijd op aan het voor bereiden. "Het moet natuurlijk wel mooi worden! Ik heb een boek gekocht met diverse soorten van "cabinets" en hoe deze te maken zijn. Verder heel veel gespeurd op diverse fora op internet. In eerste instantie wilde ik allemaal mooie lades gaan maken met zwaluwstaartverbindingen. Guido Henn heeft hier ook een leuke mal voor ontwikkeld. Maar gaandeweg ben ik ook andere makers tegengekomen. Zijlijn: ik google ook op de inrichting van de werkplaats die "tussendoor" moet gebeuren. Bij een van die zoekacties ben ik op de site van woodgears.ca van Mathias Wandel gekomen. Een site naar mijn hart omdat ik al heel lang op zoek ben naar een oplossing om een houten tv-lift (houten spindel en draairad) te maken. Ook maak ik liever een mal dan hem te kopen. Maar ik dwaal af.

Mathias heeft op zijn website een tekening van een bepaalde mal voor het snel zagen van vingerlas-verbindingen voor het maken van lades. Misschien iets minder mooi dan een zwaluwstaart maar als de mal eenmaal klaar is dan werkt het wel veel sneller. En dat vind ik ook wel wat waard.

Na dit wat lange verhaal heb ik een vraag waar ik mee worstel. Ik zie op vele filmpjes (ook die van Mathias) de houtbewerkers hun planken en balken vaak recht en vlak schaven. Ik koop mijn hout altijd bij de houthandel en nooit bij de bouwmarkt maar hout van de houthandel is ook niet altijd vlak. Ook heb ik nog wel eens hout uit de container. Ik ben op zoek geweest naar een vlak/vandiktebank.
Op dit forum staan er diverse draadjes over dus daarover geen vraag.

De vraag is de volgende: is het in mijn geval, met mijn achtergrond en beperkte ervaring en met het zicht op mijn huidige wens van het (nu) maken van een aantal kasten nou slimmer om een vlak/vandiktebankje te kopen of, omdat ik niet met een schaaf kan omgaan, een schaafcursus te doen en 2 of 3 basis schaven te kopen en heel veel met de hand te gaan oefenen? En natuurlijk weet ik dat men al doende leert, maar dat leren dat kost meestal ook veel tijd. En als ik dan die kleinere vandiktebankjes (bijv. de op dit forum besproken Makita 2012nb) bekijk...

Ik ben erg benieuwd of er mensen op het forum zijn die mij willen adviseren wat in mijn geval slim is?

Rutger

 

[Erik_O]

Een schaafcursus kan nooit kwaad natuurlijk. Maar ik zou alleen die kant op gaan als je echt plezier beleeft aan dat ambachtelijke werk. Ik heb heel veel respect voor mensen die daar het geduld en de precisie voor kunnen opbrengen, maar als het je vooral om het resultaat gaat ben je in mijn ogen knettergek als je vrijwillig handmatig gaat schaven. Met een vlak-/vandiktecombinatie ben je vele malen sneller en waarschijnlijk ook precieser.

Ik zit een beetje in jouw schuitje - ook een huis verbouwd en nu in het stadium waarin er inbouwkasten gemaakt moeten worden. Ik weet niet of je een partner hebt en hoeveel geduld die heeft. Maar bij ons thuis is tijd toch wel een issue bij deze klussen. Sinds dit najaar heb ik overigens een tweedehands robland vlak/vandikte-combi staan, zo lang als ik getwijfeld heb "of dat niet wat overdreven was", zo snel was ik er aan gewend toen ie er stond. Als je ruimte en budget hebt kan ik je dit dus van harte aanraden. Als je huis dan af is (haha) kun je op je gemak handmatig gaan schaven

 

[Ernie]

Twee schaven van Stanley, helaas na-oorlogs ben ik inmiddels achter.

Hallo Rudger,

Met een naoorlogse Stanley waarvan de beitel goed geslepen en afgesteld is kun je ook prima schaafwerk leveren! Ik vind die exotische merken ook wel mooi maar zonder kun je ook goed werken.
Op de ambachtsschool hebben veel van ons moeten leren om met houten schaven toch goed maatwerk te leveren en dat lukte ook. De grootste verschillen die ik merkte toen ik mijn eerste Stanley aanschafte was dat kopshout en warrig hout schaven veel netter en makkelijker ging!
Als je er toch voor kiest om handmatig te blijven schaven is een schaafcursus, zoals Erik O aangeeft, nuttiger.

Veel succes , Ernie

 

[Seek]

Ik ben een handschaaf liefhebber, maar heb ook een simpel vlak/vandikte bankje staan. Mijn standaard procedure is nu om eerst 1 kant vlak te schaven met de hand en dan op dikte met de machine. Dan hoef ik hem ook niet telkens om te bouwen. Nadeel van mijn machientje (een oude EB) is dat het resultaat niet al te geweldig is. Er blijft dan nog genoeg werk over voor de handschaaf, verwijderen van de machine slag, de snipe (een verspringen bij de voor en achterkant van de plank) en het is ideaal voor alle planken die of te groot of te klein zijn voor de machine.

Van die kleine hobby machines moet je geen wonderen verwachten. En eigenlijk hoort er ook een zaagtafel bij. Maar ze nemen je wel heel veel zwaar werk uit handen.

Handschaven leren is zeker nuttig als je iets moois wil maken van massief hout. Alles maar schuren wordt het ook niet mooier van.

 

[SunRayes]

Ik vind dat het een het ander niet uitsluit.
Van grove planken iets bruikbaar maken kost wel veel tijd als je het alleen maar met de hand wil doen (ik spreek uit ervaring!!).
http://www.woodworking.nl/showthread.php?8380-Bouwplan-salontafel

Maar het is wel heel makkelijk om met een handschaven snel iets te vlakken of de machineslag weg te halen.

Eigenlijk precies wat Seek hierboven verteld.

Grts, Raymond

 

[jaap]

Waar Seek veel genoegen aan beleeft, is voor mij bijna een verzoeking. Ik vlak en schaaf graag machinaal op dikte, een soort van basis uitgangspunt. Maar voor afwerking, pas maken etc is handgereedschap bijna onontbeerlijk. En voor mij ook de reden dat ik echt plezier beleef aan mijn hobby!

Ik heb een tijd zo'n Makita vandikte schaafmachine gehad en dat is echt een prima ding. Hij staat al maanden bij een collega forummer die hem dagelijks gebruikt, wat geen probleem is voor het machien.

jaap

 

[rickkoorman]

Ik denk dat iedereen wel worstelt met dit dilemma op een bepaald moment. Het was voor mij de reden om een externe plek te zoeken waar ik de houtbewerkingsmachines mocht gebruiken. Handmatig schaven vind ik leuk om te doen, echter is het machinaal schaven net iets meer "mijn ding" . Wanneer je echt grote kasten wil gaan bouwen zou ik persoonlijk gaan zoeken naar een plek waar je de machines kunt gebruiken of anders gewoon geschaafd hout aanschaffen. Er zijn best een aantal bedrijven die dit kunnen verzorgen.

 

[Seek]

Nou, eigenlijk bedoel ik hetzelfde Jaap! 1 keer heb ik een hele eetkamertafel met handgereedschap gemaakt. En dat was eigenlijk net een beetje teveel van het goede. Het moet wel een hobby blijven.

 

[ArtHarg]

Ik zie dat je vrij veel elektrische apparatuur hebt voor dingen die je in principe ook met de hand zou kunnen. Mijn conclusie: jij bent voor het ruwe werk beter uit met een VVD-bankje. Handschaven kun je dan gebruiken voor fijnaanpassingen en afwerking.

Het is niet onmogelijk om het met de hand te doen hoor. Ik heb zelf ook de nodige projecten met de hand uit ruw hout gemaakt. Maar het vergt oefening om het snel en efficiënt te kunnen. Meer oefening dan ik heb gehad Als je maar incidenteel iets wilt bouwen dan kun je je tijd beter besteden dan te leren handmatig te dimensioneren vanaf ruw hout.

 

[Caspar Labarre]

Ik zou zeggen, leer het eerst met de hand doen en beslis daarna welke methoden bij jou werkstijl of tijdsindeling pas

Anders blijft het pure speculatie

De kans dat je het leert als je in je achterhooft hebt, mischien is een vandikte bank toch beter, leer je het zovieso nooit want het vergt doorzettingsvermogen dat zich niet met alternatieven laat vergemakkelijken.

 

[Rhynix]

Ik zou bij het maken van projecten niet blijven stilstaan in de tijd, en wat machinaal kan gebeuren ook machinaal bewerken.

Het gaat hem uiteindelijk om het eindproduct, en de kwaliteit van de projecten.
Het is niet omdat het met de hand geschaafd werd, dat het beter is dan met een VVD-bank.

Aan de andere kant, als je hobby meer de techniek omvat van het houtbewerken dan de projecten zelf, dan kan je je wel in de verschillende ambachtelijke methodes verdiepen, maar daar moet je dan wel wat tijd voor over hebben om de technieken te beheersen.

 

[klaas0639]

Tja, Rhynix, voor sommigen onder ons is de weg even belangrijk als het doel en voor een enkele zelfs belangrijker . Met oude ambachten hoeft het niets van doen te hebben. Sommige mensen gaan op de fiets naar de Middellandse zee (en doen evt. een vervelend stukje met de trein) anderen rijden per auto in een dag en nacht naar deze zee en genieten er.

Ik behoor tot de groep die houdt van handwerk, maar ach...soms is een machine toch heel fijn.


mvg
klaas0639

 

[Rhynix]

Yup klaas, 100% waar. Ik bedoel met mijn post dat je houtbewerken op 2 manieren kan bekijken:

1. je wil graag mooie projecten maken -> eindproduct belangrijk

2. je wil het houtbewerken, proces van werken ontdekken en leren -> bewerken belangrijk

Wij kunnen dus moeilijk een antwoord op zijn vraag geven. Het antwoord ligt bij hem.

 

[Bosquet]

Nou, eigenlijk bedoel ik hetzelfde Jaap! 1 keer heb ik een hele eetkamertafel met handgereedschap gemaakt. En dat was eigenlijk net een beetje teveel van het goede. Het moet wel een hobby blijven.

Precies ! Lastige is dat we vooraf weten vaak niet weten waar de balans doorslaat tussen machinaal bewerken enerzijds en handmatig anderzijds. Aanvankelijk neig ik altijd naar zoveel mogelijk machinaal bewerken (zeker als het om opdrachten voor derden gaat >> uurloon!) maar ik merk steeds meer dat voor de "finishing touch" handmatig na-behandelen de beste methode is !

Dus, als de "opdrachtgever" (lees: moeder de vrouw) de voorkeur heeft voor halen deadlines dan is grotendeels machinaal bewerken toch wel een pré. Succes !

 

[Lightenergysaver]

Aan Erik_O, Ernie, Seek, SunRayes, jaap, rickkoorman, ArtHarg, Caspar Labarre, Klaas0639 en Bosquet,

Ik dank jullie allen hartelijk voor je reacties en tips. Overigens sorry dat mijn reactie zo lang op zich heeft laten wachten, dat kon helaas even niet anders.

Door jullie reacties heb ik nog eens goed nagedacht over wat ik nou eigenlijk wil en wat belangrijk is: de weg of het resultaat. Beetje flauw, het is beide, maar wat telt dan zwaarder? Na ruim drie jaar verbouwen van het huis telt een gereed eindproduct toch wel zwaar. En ook het feit dat het voor mij een hobby is zonder al te veel scholing vooraf. Ik geloof 100% dat je met handwerk superieure resultaten kunt behalen. Maar dat vergt veel oefening, kennis van wat je doet en hoe je de diverse zaken het beste gebruikt en ook nog wat aanleg. Ik denk dat met de hand schaven (en zagen en schuren en etc) ook lekker rustgevend werkt. Het vergt ook mega veel tijd. Helaas heb ik van al die zaken (kennis, oefening, geduld) en vooral de laatste (tijd) weinig. Ik wil/moet nog zoveel.

In het algemeen kies ik het volgende: ik kies voor machinale gereedschappen met incidenteel wat handwerk en aangevuld met af en toe een cursus. Voor het schaven ga ik een VVD-bank (je) kopen. Daarbij zal ik niet kiezen voor het bouwmarktenspul. Ik heb op dit forum een aantal posts gelezen van mensen die daar fantastisch mee kunnen werken maar ik durf dat niet zo. Ben er te onhandig voor en geloof dat bouwmarktenspul niet echt heel goede resultaten kan behalen. De review/post van Hugo over de Makita heeft mij doen besluiten die binnenkort te gaan kopen. En als ik direct iets wil laten bewerken kan ik terecht bij een lokale timmerman. Maar wil dat binnenkort toch zelf kunnen doen.

 

[Den Deze]

Ik zit al een hele tijd in hetzelfde schuitje.
Door de jaren heen al een hele collectie werkmateriaal verzameld.
Ook al héél lang een passie voor hout, maar nooit echt iets mee gedaan.
Eveneens begonnen met boeken lezen, fora afschuimen en ideetjes opdoen
Alleen het beginnen aan een project is de grootste stap, zeker voor een beginneling.
De échte durf om iets te maken, zonder enige scholing/ervaring is meestal nog het moeilijkst (althans voor mij).

Hoe ik het zelf zou aanpakken, mits voldoende tijd (huis gekocht + baby + drukke job slorpen vrijwel alles op) is om grotere projecten gewoon machinaal te doen.
Wanneer ik binnenkort wat meer tijd/ervaring heb dan ga ik kleinere projecten handmatig proberen te maken.

Onlangs heb ik een werkbank gemaakt, alles handmatig gezaagd waardoor ik voeling kreeg met het hout.
Evenals het mooi recht zagen ging in het begin niet van een leien dak.
Na veel zwoegen en zweten zat mijn eerste werkbank in elkaar, met hier en daar een scheve rand, maar daar zit ik niets mee in
Ik heb er zelf voldoening uitgehaald en dat is het belangrijkste