Lijmen gebroken kop gitaar

[crash0906]

Goedemiddag,

Graag zou ik jullie advies willen over het repareren van een gebroken gitaar. Het is een kringloop gitaar uit de jaren 70, als hobby project zou ik hem graag herstellen. Na wat research zou ik hem in eerste instantie willen lijmen. Nu heeft de vorige eigenaar dit kennelijk al gedaan, want ik zie bruislijm. Wat is nu de beste strategie. Op internet vind ik de volgende suggesties: een goede PVAc (op amerikaanse fora kom ik veel titebond tegen, maar houdt dit ook op een al bestaande lijmlaag?), PU-lijm of epoxie. Ik schat de totale trekkracht van de snaren rond de 50kg, dus het moet wel wat kunnen hebben.
Wat zou jullie suggestie zijn in de geval? Het de 2 delen passen redelijk op elkaar, maar ik kan me voorstellen dat er toch wat kleine stukjes ontbreken. Ik heb geen ervaring met dit soort klussen, maar zou het graag leren. Bijvoorbaat dank!

 

[Athanor]

Jammer dat de vorige eigenaar dit met die bruislijm verknoeid heeft. Die vult wel, maar heeft minder lijmkracht door de luchtbelletjes. Ik denk dat je de bruislijm voorzichtig met een schrapertje, mesje of beiteltje moet zien te verwijderen. Als je niet meer echt het kale hout terug krijgt (en een passende lijmverbinding) kun je volgens mij het beste met epoxy werken. Misschien dat je dan op onzichtbare plekken wat meer hout verwijderd omdat epoxy vaak niet nauw sluitende verbindingen vraagt. Ik zou er dan een paar messing pennen in zetten op de plekken die in de verbinding het meest kwetsbaar zijn voor breken. Gewoon koploze spijkers, zo exact mogelijk voorboren en met een beetje epoxy zekeren. Daarna mooi met het oppervlak glad vijlen en het als een decoratief element beschouwen.

Succes! Fons

 

[boertje125]

ik zou een nieuwe kop maken waarbij de draad op de gebroken plek niet vrijwel haaks op
het hout staat.
die plek is zo gewoon zwak
de nieuwe kop aan de oude hals maken lijkt mee goed te doen je hebt dan immers hout om een goede verbinding er in te maken

 

[Jan van den Broek]

Inderdaad, wat Fons zegt: Epoxy, zoals Araldite of Bisonite is inderdaad oer- en oersterk!! Ik heb daar al heel vaak ontzettend sterke reparaties mee verwezenlijkt in meubels.

 

[gpf]

Bruislijm kan je als ik het goed onthouden heb verwijderen met thinner. De breuk ziet er niet schoon uit en mooi uit. Nieuwe kop zoals gesuggereerd is een alternatief, ander alternatief is lijmen en dan breukvlak doorzagen en weer lijmen met stukje hout er tussen. Epoxy zou ik dan gebruiken.

 

[boertje125]

Het gaat niet om de lijm
Kijk even naar de draad van het hout op die plek
die breuk daar is geen toeval.
Repareren heeft m.i weinig kans die kop breekt dan gewoon een paar mm verder af

 

[LFlab]

Je hebt daar een beetje weinig materiaal, maar wat er bij Gibsons wel gedaan wordt (sneuvelen ook regelmatig headstock van. Is twee spieen of pennen in frezen, er ligt er dan 1 links en 1 rechts van de halspen (die in jou gitaar niet in zit denk ik?)
Hier hebben ze het met 3 dunne exemplaren gedaan:

Maar met zo'n slotted headstock heb je daar bijna geen ruimte voor.
Misschien idd uit mahonie een nieuwe headstock maken, of kijken of je voor weinig een hele nieuwe hals kunt kopen. Ik denk dat de gitaar dat niet waard is....

 

[Athanor]

Dat js ook een mooie oplossing, ik heb de indruk dat hier met een Lamello machine is gewerkt en dat je zelf eventueel passende lamello’s of bisquitjes kun maken.

Fons

 

[crash0906]

Wow, super bedankt allemaal voor de uitgebreide reacties!

Als het om lijmen gaat zal het dan inderdaad epoxy worden (is Araldite of Bisonite/bison kombi uit de bouwmarkt voldoende?).

Ik heb niet de kunde nog de tools om een nieuwe kop te maken, maar ben wel aan het kijken hoe ik het als huistuinenkeuken klusser de hals toch wat kan verstevigen naast het lijmen. De optie van Athanor lijkt me voor mij het meest werkzaam. Het infrezen heb ik niet het gereedschap voor, maar ik ga eens bij een kennis op bezoek die het mogelijk wel kan.

Nogmaals hartelijk bedankt, ik hou jullie op de hoogte van het eind resultaat.

 

[trigger]

Ik heb hele goede ervaringen met Woodmax. Het is vreselijk taai en ik heb er balken van 20x20 mee aan elkaar gelijmd (lengtewijze) - het komt NIET meer los. Het is echter wel een lijm die nog zeer beperkt beweging toestaat (en beweging moet je hier relatief zien) - het droogt op als een soort snoeihard rubber. Met de hand zul je het zeker niet kunnen bewegen (dus 'for all intents and purposes' zit het muurvast) maar een gitaar is natuurlijk een snaarinstrument. Ik heb geen idee of (en zo ja wat voor) het invloed heeft op de klank/het gebruik ervan. Je gaat in feite dat belangrijkste doorgifte van trillingen, die normaal door hout loopt, door een ander materiaal laten lopen. Als je hiervoor kiest, zou ik zeker de besproken methode met houten deuvels (of iets dergelijks) toepassen zodat er in ieder geval nog één doorlopende houtverbinding aanwezig is.

Dat gezegd hebbende, ik heb hier een gitaar hangen die ook verlijmd is nadat de kop ooit eens is afgebroken (niet in mijn beheer, als zodanig gekocht) en die heeft nooit een krimp gegeven.

 

[LFlab]

Ik zou niet voor rubber achtige lijmen gaan, maar voor epoxy.
Zelfs als rubber heel hard is, heeft de neiging tot kruip, en aangezien die snaarspanning er altijd op staat, komt ie dan misschien ooit wel van zijn plaats.

 

[HoutNerveus]

Het gaat niet om de lijm
Kijk even naar de draad van het hout op die plek
die breuk daar is geen toeval.
Repareren heeft m.i weinig kans die kop breekt dan gewoon een paar mm verder af

Ik weet niets van gitaarbouw hoor, maar aangezien de nek en kop uit 1 deel bestaan heb je volgens mij weinig te kiezen hoe de draadrichting ligt? Ik neem aan dat die altijd parallel aan de nek wordt gekozen.

Verder heb ik er wel vertrouwen in dat een passende oplossing gevonden kan worden; als zo'n gitaar al zo veel jaar op deze aarde bestaan heeft kan je er vanuit gaan dat hij een groot deel van die tijd goed heeft gefunctioneerd! Goede kans dat hij een keer stuk is gegaan door misbruik; laten vallen of een kind dat met de stemknoppen heeft gespeeld.

Leuk project in elk geval, mocht het een beetje lukken dan heb je er vast veel plezier van!

 

[mattia]

Ik heb wel wat verstand van gitaren bouwen - als de delen goed passen is Titebond (o.a. Baptist heeft het gewoon, of bij Amazon bestellen) een prima keuze. Wellicht de nummer één optie. Gezien de breuk zuinig wel twee splines frezen en erin lijmen zoals boven gepost. En eventueel als extra een backstrap op de achterkant (extra fineer van ~1mm of zo).

Epoxy kan wel, maar is overkill. Zelfs voor een steelstring, en dit is nylon.

Frets.com - site van de legendarische Frank Ford - is een nuttige site voor reparatie info.

 

[LFlab]

Ik weet niets van gitaarbouw hoor, maar aangezien de nek en kop uit 1 deel bestaan heb je volgens mij weinig te kiezen hoe de draadrichting ligt? Ik neem aan dat die altijd parallel aan de nek wordt gekozen.

De nerf ligt inderdaad altijd in de lengterichting van de hals, maar de kop helt achterover, en daar heb je dus te maken met "short grain", zeker als je de hals uit een enkele dikke balk maakt. Bij Gibsons gebruiken ze een "scarf joint" om de kop te bevestigen, da's iets sterker want dan loopt ook in de kop de nerf precies met de kop mee, maar dan nog kun je zo'n scarf joint op twee manieren maken, onder het fretboard ("method 1"), of aan het einde van het fretboard ("method 2"), volgens mij is dat laatste wat Gibson doet, en dat is ook wat zwakker.

Zonder scarf joint is zoals de onderste in dit plaatje:

 

[boertje125]

gebruiken ze hier nooit kwartiers hout voor met de ringen haaks op het vlak van de hals?
lijkt mij persoonlijk een veel logischere keuze

tweede keuze zou een tandverbinding zijn dan heb je stekte in beide richtingen en erg veel lijmoppervlak

 

[LFlab]

Voor de duurdere instrumenten wordt inderdaad wel kwartiers gezaagd hout gebruikt voor de halzen.
Of, zoals op deze bas (Kubicki) een laminaat:

Maar da's wel een unicum

 

[mattia]

Standaard voor akoestische en betere elektrische gitaren (behalve Fender) is kwartiers hout. Maar dat lost het short grain probleem niet op.

Gibson gebruikt traditioneel juist geen scarf joints, maar one piece constructie. Onderste plaatje. Wordt ook erger vanwege gebrek aan volute en een vaak overdreven hoek op de kop van 13 to 15 graden (9 a 10 is zat). Niet voor niets hebben Gibson gitaren de reputatie dat de kop makkelijk breekt. Epiphone doet wel aan scarf joints.

ingewikkelde lijm constructies met fingers e.d. Zijn wat onnodig met moderne lijm soorten. Je hebt wel de traditionele diamond volute varianten (zoals Deze) waarbij er een V-joint is, met meer lijm oppervlakte. Als het met hete beenderlijm/huidlijm wordt gemaakt, valt de kop er gewoon af als ie een tengerder tik krijgt, op de naad, en weer verlijmen is een makkie. Vind het onnodig veel werk zonder voordeel voor moderne lijmsoorten.

Zelf gebruik ik vooral versie 2. Want je krijgt dan geen lelijke naad in je hals, wel midden op de kop. En doorlopend rechte nerf door de hele hals. Ook gebruik ik een volute (bobbel onder de overgang kop/schacht, en meestal een of twee fineerlaagjes op de achterkant. Ziet er en mooi uit, en het geeft enorm veel stevigheid.

Oude foto van mij, maar dit effect krijg je dan. Je ziet in de zijkant van de kop de nerfrichting veranderen. Door een smallere kop de verbreden met extra strookjes kan je dit zelfs verbergen (kopse kanten is de nerf makkelijker te camoufleren).

 

[boertje125]

lijmen met vingers is met de huidige techniek met enige productie juist een fluitje van een cent
en maakt het verlijmen m.i. juist makkelijker in plaats van ingewikkelder.
omdat de stukken dan automatisch in de goede stand ten opzichten van elkaar komen

Maar als je over 1 gitaar praat als hobby is het uiteraadt wel ingewikkeld
de hals die hier boven op de foto staat ziet er constructief overigens veel minder fragiel uit als die van de ts

in de bouw wordt vingerlassen volop toegepast
zelfs voor dingen als plintjes.

 

[mattia]

lijmen met vingers is met de huidige techniek met enige productie juist een fluitje van een cent
en maakt het verlijmen m.i. juist makkelijker in plaats van ingewikkelder.
omdat de stukken dan automatisch in de goede stand ten opzichten van elkaar komen

Maar als je over 1 gitaar praat als hobby is het uiteraadt wel ingewikkeld
de hals die hier boven op de foto staat ziet er constructief overigens veel minder fragiel uit als die van de ts

in de bouw wordt vingerlassen volop toegepast
zelfs voor dingen als plintjes.

Er zijn ook (grote) gitawrbouwers die het zo doen hoor - Taylor als grootste. Maar dan nog kan het breken, puur omdat het een stukje hout van 14mm dik is, met 60-70kg snaar spanning dat eraan trekt, wat dan ongelukkig omvalt en een tik krijgt. Zoals met deze Taylor gebeurde.

Maar gitaarbouwers zijn door de bank genomen vrij traditioneel, en spelers nog meer. Dat is de voornaamste reden dat Gibson Les Pauls constructioneel sub-optimaal gemaakt worden. Omdat het in 1959 zo ging, en dat is de ‘graal’. Ik vind het ook wat goedkoop ogen, juist omdat het erg ‘machinaal’ is, en je het bij allerlei goedkopere hout producten (bouwmarkt meubel panelen, IKEA tafelbladen). Wel sterk zat inderdaad!

 

[crash0906]

Dankzij jullie tips en adviezen uiteindelijk de stap gezet en gelijmd met (bison) epoxy. Het klemmen lukte me niet goed (droog geoefend) dus mn wat ondersteund. Als ik er kracht opzet gebeurd er niets (vooralsnog). Ik heb een plaatje pallisander (5mm) als kopfineer gekocht wat ik aan de bovenzijde over de kop wil plaatsen.


Nog wat foto’s van het voorlopige resultaat.