kromgetrokken plank in tafelblad oud tafeltje

[roccob]

Ik heb de laatste jaren een bescheiden werkhoek ingericht voor meestal kleinere projectjes en hierbij is deze site een mooie bron van informatie geweest wat betreft gereedschap en tips over hoe bepaalde dingen aan te pakken.

Het voorbije weekend heb ik een oud tafeltje gekregen (zou zo ongeveer van de jaren '30 of '40 moeten dateren) met de vraag of ik dit wat zou kunnen opknappen. Het lijkt me een vrij basic gemaakt tafeltje met eigenlijk enkel sentimentele waarde, maar ik wil toch graag tot een zo goed mogelijk resultaat komen.

Niks ingewikkelds, maar de middelste plank van de drie die het blad vormen, is doorgebogen. In het midden is die zo'n 2,5 mm doorgezakt. Ik zou die graag terug recht willen krijgen.

In de archieven vond ik echter niet meteen iets terug over hoe dit probleem aan te pakken.

Dus: hoe die éne plank terug recht krijgen zonder de tafel te demonteren?

Elders wordt aangeraden om een kromme plank in te wikkelen met vochtige doeken en dan
- met een strijkijzer te behandelen, maar hiervoor lijkt de plank me te dik
- enkele dagen in de zon te leggen (al dan niet met een extra gewicht), maar dat lijkt me dan weer niet gezond voor de tafel in zijn geheel.

Andere ideeën? Of welke andere variatie ik best kan gebruiken in dit geval?

Afmetingen blad: 80cm lang en 17cm breed. Dikte: 2,5 cm
Kieren tussen de planken zijn tussen 2 en 4 mm breed.
Hout: zeker geen eik ofzo. Geen idee welk hout in die jaren werd gebruikt om goedkope(re) tafeltjes te maken

Eénmaal plank recht, wou ik dan aan de onderkant een kleine wig aanbrengen in de vrije ruimte tussen de steunbalk en de desbetreffende plank. Die steunbalk lijkt destijds erg slordig aangebracht.

Alvast heel erg bedankt voor de tips!

 

[ZotVanHout]

heb met zo'n klus geen ervaring
vanuit de theorie
hout wordt meer buigbaar wanneer je het bevochtigt
als je de plank toch los hebt, kan je ze bevochtigen + inklemmen
bij die 2,5 mm zou ik 1 mm bij doen, maw 3,5 mm in de andere richting klemmen

 

[roccob]

als je de plank toch los hebt, kan je ze bevochtigen + inklemmen
bij die 2,5 mm zou ik 1 mm bij doen, maw 3,5 mm in de andere richting klemmen

Bedankt voor de tip ivm hoe ver ze in te klemmen, maar de plank zit nog wel degelijk vast op de tafel. Bij voorkeur zou ik het willen oplossen zonder die eerst eruit te halen.

 

[ZotVanHout]

Bedankt voor de tip ivm hoe ver ze in te klemmen, maar de plank zit nog wel degelijk vast op de tafel. Bij voorkeur zou ik het willen oplossen zonder die eerst eruit te halen.

ook wanneer ze nog vast zit, kan je de plank vochtig maken + klemmen
vochtig is dan meer beperkt
kan je de andere planken bij het bevochtigen afschermen ?

 

[BossyRangs]

Ik zou gewoon stap 1 ivm recht buigen overslaan en direct stap 2 uitvoeren nl. wig tussen dwarsbalk en plank aanbrengen. Eventueel ook bevestigen met schroef, maar dan wel slechts 1 schroef zodat de plank nog kan werken in de breedte.

 

[gpf]

Inderdaad wig en van 2 kanten op dwarshoutje, geef het hout ook even een paar dagen alvorens je de definitieve rechtheid aan de bovenkant bereikt heb.

 

[boertje125]

Eigenlijk ziet de onderkant er veel beter uit.
Ik zou toch overwegen het te demonteren en de planken onderling te verlijmen als je het echt op wilt knappen

 

[Kor]

Die steunbalk lijkt destijds erg slordig aangebracht.

De middelste plank is wel de enige die over de volle breedte contact heeft met de steunbalk. Is dat dan wel degene die doorzakt, of zijn de kantplanken juist opgebold? Dan is het gemakkelijk op te lossen: door beide kantplanken met schroeven tegen de steunbalk trekken komt alles weer in een vlak.

Als de steun zo slordig is aangebracht dat hij gemakkelijk te verwijderen is, zou ik hem op zijn kant terugplaatsen. Zo zakt hij minder gauw door. Latjes eronder tegen de schorten om de balk tegen de planken te persen, eventueel een paar schuin geplaatste schroeven.

 

[RDR2950]

Ik zit te bedenken dat hout dat aan boven- en onderzijde verschillend op luchtvochtigheid reageert, krom trekt. De zijde die meer vocht opneemt, zet uit en gaat dus bol staan.

Het lijkt me niet onlogisch dat de onderzijde van dit tafeltje wat minder goed beschermd geweest is en dus net dat beetje meer luchtvochtigheid opgenomen heeft - of de bovenzijde heeft wat meer lucht of zon gehad en is dus wat meer uitgedroogd (of een combinatie van beide). De beide zijden afschrapen / opschuren en de bovenzijde licht bevochtigen zou in dat geval voldoende kunnen zijn om het blad terug wat rechter te laten trekken. Zodra het recht genoeg is, kan je beide zijden terug behandelen (olie, boenen, ...) om ze tegen vocht of uitdrogen te beschermen.

Disclaimer: op nieuwe panelen rubberwood (zowel 33 als 25 en 18 mm) heb ik dat al een paar keer met succes gedaan, maar op oud hout nog niet, het kan dus best dat andere ervaringen dit idee tegenspreken.

 

[jorisvh]

van hout bevochtigen om het van vorm te veranderen verwacht ik geen blijvend effect. zodra het droogt, neemt het weer zijn oorspronkelijke vorm aan.

als ik het goed zie bestaat het blad uit planken die met veer en groef, met wat speling, in mekaar zitten en in het midden van de plank op het onderstel genageld zijn. zo wordt elke plankenvloer gekegd en dat is een prima techniek die net als doel heeft om elke plank afzonderlijk te laten vervormen ipv te barsten of scheuren.

wellicht was de plank recht bij het maken maar was ze toen niet voldoende droog. nu ze wel droog is, is ze krom. enige manier om dat op de lossen is materiaal wegnemen tot ze recht is.
sowieso zou ik met schuren of schaven wachten tot het tafeltje volledig geacclimatiseerd is.
als het uit een vochtige omgeving komt, komt het misschien vanzelf goed.
anders riskeer je een bolle plank vlak te maken en wordt die bij verder drogen hol.

 

[roccob]

Ik zou toch overwegen het te demonteren en de planken onderling te verlijmen als je het echt op wilt knappen

Op zich een goed idee, maar de ruimte tussen de planken varieert (van 2 tot 4 mm) en los daarvan gaat het blad dan nadien minstens zo'n centimeter smaller worden.

 

[roccob]

De middelste plank is wel de enige die over de volle breedte contact heeft met de steunbalk. Is dat dan wel degene die doorzakt, of zijn de kantplanken juist opgebold? Dan is het gemakkelijk op te lossen: door beide kantplanken met schroeven tegen de steunbalk trekken komt alles weer in een vlak.

Neen, de middelste plank heeft net geen contact met de steunbalk. Die balk is om de één of andere reden aflopend aangebracht. De twee buitenste planken zijn vlak, waarschijnlijk omdat die op het kader steunen.

Als de steun zo slordig is aangebracht dat hij gemakkelijk te verwijderen is, zou ik hem op zijn kant terugplaatsen. Zo zakt hij minder gauw door. Latjes eronder tegen de schorten om de balk tegen de planken te persen, eventueel een paar schuin geplaatste schroeven.

Dat lijkt me een goede optie. De balk is er met twee nagels (van buiten naar binnen) ingeslagen, dus ik ga die nagels er niet kunnen uittrekken zonder de buitenkant van het kader van de tafel te beschadigen. Balkje doorzagen, helften zo verwijderen en nieuw balkje maken om er keurig in aan te brengen dan...

 

[roccob]

Ik zit te bedenken dat hout dat aan boven- en onderzijde verschillend op luchtvochtigheid reageert, krom trekt. De zijde die meer vocht opneemt, zet uit en gaat dus bol staan.

Het lijkt me niet onlogisch dat de onderzijde van dit tafeltje wat minder goed beschermd geweest is en dus net dat beetje meer luchtvochtigheid opgenomen heeft - of de bovenzijde heeft wat meer lucht of zon gehad en is dus wat meer uitgedroogd (of een combinatie van beide).

Dertig jaar geleden is er een multiplex plaat op geschroefd. Geen idee of toen die middelste plank al gebogen was, maar omdat die als enige kon bewegen (wegens niet ondersteund door de steunbalk), kan dit verschil in vochtigheid sindsdien best hebben meegespeeld, lijkt me.

 

[roccob]

sowieso zou ik met schuren of schaven wachten tot het tafeltje volledig geacclimatiseerd is.
als het uit een vochtige omgeving komt, komt het misschien vanzelf goed.
anders riskeer je een bolle plank vlak te maken en wordt die bij verder drogen hol.

komt inderdaad uit een huis dat wat vochtiger is. Ik laat het tafeltje nog een week acclimatiseren voor ik actie onderneem.

 

[SunRayes]

Wat Kor zegt:
Die steun op zijn kant er opnieuw onder maken dmv twee klosjes.
Met wat lijmklemmen of wiggen de kromme plank omhoog duwen.
En dan de tijd zijn ding laten doen. Met wat druk aan de onderkant, en wisselende luchtvochtigheid, zal de plank misschien een beetje vlakker worden.
Als je het echt vlak wilt hebben, moet je ze mechanisch gaan vlakken met schaven of een vlakbank of andere manier. Maar dat geeft geen garantie dat het dan zo blijft.

Houdt vooral in gedachte: het is een oude tafel. Dit soort ongemakken horen daarbij.
Het lijkt op iep hout.
Ik zou het blad niet schuren, maar de hele tafel goed schoonmaken met water en st Marc. En een gewone doek, geen schuurspons.
Daarna in de meubelwas.

 

[boertje125]

is het erg als het blad iets smaller wordt?
meestal steken de randen wel een paar cm over.

 

[roccob]

Houdt vooral in gedachte: het is een oude tafel. Dit soort ongemakken horen daarbij.
Het lijkt op iep hout.
Ik zou het blad niet schuren, maar de hele tafel goed schoonmaken met water en st Marc. En een gewone doek, geen schuurspons.
Daarna in de meubelwas.

Bedoeling is vooral om het in zijn eigenheid te laten en zo goed mogelijk op te knappen zonder naar "perfectie" te streven.

Wat betreft die afwerking: ik was van plan om enkele laagjes Danish Oil (van Rustins) te gebruiken ipv was. En de laatste laag daarvan dan te polijsten (eventueel nat opschuren met 600 grit). Of is dat in jouw ervaring een slecht idee?

Was is in mijn ervaring tot nu toe niet erg robuust wat betreft bescherming. Maar er zijn natuurlijk veel soorten/merken en heb ik gewoon nog niet de juiste gevonden. Had je een bepaalde versie in gedachte?

 

[roccob]

is het erg als het blad iets smaller wordt?
meestal steken de randen wel een paar cm over.

Neen, klopt, dat is op zich niet zo erg.

Alleen zijn er enkele dingen die voor complicaties kunnen zorgen: planken zijn schuin ipv mooi rechthoekig, de ruimte ertussen varieert en één van de planken is gebarsten.

Ik ben bang dat ik meer schade ga toebrengen dan het te verbeteren...

 

[boertje125]

Het is maar net wat je wilt bereiken.
persoonlijk zou ik die scheur ook willen herstellen de gaten voorzien van een propje etc.

maar als je hem alleen wat steviger wilt maken kan je natuurlijk ook de plaat multiplex die er op heeft gezeten pas zagen zodat hij er onder past en de latten en de plaat met vat schroeven van onderaf met elkaar verbinden.

eventueel kan je daarna die ondersteuning in het midden weer aanbrengen

 

[roccob]

Het is maar net wat je wilt bereiken.
persoonlijk zou ik die scheur ook willen herstellen de gaten voorzien van een propje etc.

Gaatjes opvullen etc was ik sowieso van plan. Gescheurde plank herstellen: moet ik eerst even opzoeken hoe ik dat best aan zou pakken (nog geen ervaring mee).

Randen van de planken wat bijschuren zodat die beter aan mekaar aansluiten: zou leuk zijn, maar heb absoluut geen idee hoe ik dat moet aanpakken. Behalve schuin, zijn de randen namelijk ook niet recht...

Planken verlijmen: als ik er in zou slagen die planken laten aan te sluiten, dan blijft die middelste nog doorgebogen. Die kan ik dan wel zoals hierboven enkele keren gesuggereerd met wigjes en klosjes proberen weer wat rechter te krijgen, maar dan zijn ze natuurlijk niet onderling verlijmd. Of zie ik hier iets over het hoofd? (Vlakken of schaven wil ik niet doen)