Houten paneel verlijmen

[Van Boekel]

Hallo,

Voor het vervaardigen van massief houten panelen ben ik op zoek naar de meest perfecte lijmnaad.
Nu weet ik dat het beste resultaat bereikt wordt als de planken direct verlijmd worden nadat deze uit de 4-zijdige schaafmachine komen.
Toevallig heb ik die niet in m'n werkplaats staan, wel een Robland hx-310 waarmee ik oa. kan vlakken en vandikte schaven.

Je wilt bijvoorbeeld een tafelblad verlijmen(planken van 200 x 15 x 4 cm), en je wilt de meest strakke(onzichtbare) lijmnaden.
Worden de planken eerst gevlakt en vervolgens door de vandiktebank gehaald?
Is alleen vlakken het beste? Of zijn er nog andere/betere alternatieven?

Zeer benieuwd kijk ik uit naar jullie antwoorden!

Hartelijke groeten,
Tom van Boekel

 

[Nerflander]

Ik machineer in zo'n geval alle afzonderlijke planken in de gebruikelijke volgorde:
vlakken en strijken op de vlakbank, van breedte en vandikte schaven in de vandiktebank.
Eventueel een paar mm overmaat in de dikte, om na verlijming nog wat reserve te hebben voor het schuren of nog een keertje door de vandiktebank.
De onzichtbaarheid van je lijmnaad bereik je vervolgens met name door flink druk te zetten met je lijmklemmen.
Het is juist dat je na het machineren liefst zo snel mogelijk gaat verlijmen. Dan is je hout nog recht en strak, na een nachtje liggen misschien niet meer. Hopelijk schiet je hier iets mee op?

 

[Kris75]

Schaaf eerst je planken vlak en haaks op de vlakbank, vervolgens schaaf je ze eerst van breedte en dan van dikte met de vandiktebank.
Leg ze nu op schragen tegen elkaar zoals ze moeten gelijmd worden en kijk of ze perfect tegen elkaar passen, de voeg moet volledig dicht zijn zonder te spannen.
Is dit niet zo dan moet je de te lijmen kanten opnieuw over de vlakbank steken tot dit wel zo is (je hoeft er niet veel af te schaven soms is 1/2mm al genoeg)
Je hebt hier wel een vlakbank voor nodig die perfect recht schaaft met vlijmscherpe recht geslepen messen, ook mag de vlakbank niet "kappen"
Eens je zover bent kan je gaan lijmen, de beste resultaten bereik je met een transparante PU-lijm (geen expres) en hoge spankracht dmv voldoende lijmklemmen plaatsen en stevig aandraaien.
Succes!

 

[JokkeWood]

Let wel op bij de spankracht: te hoog is ook niet goed, want dan pers je alle lijm ertussen uit. In het engels noemen ze dat 'starving the joint'. Dicht is dicht, en vast is vast. Als je echt enorme kracht moet zetten om de boel bijeen te houden, is je hout niet recht genoeg.
Indien je toch een minieme naad ziet, kan je er een beetje fijn zaagsel inwrijven met een beetje lijm, of nog beter een beetje vernis (of andere afwerking) zo worden ze werkelijk onzichtbaar.

 

[mathieu]

Schaaf eerst je planken vlak en haaks op de vlakbank, vervolgens schaaf je ze eerst van breedte en dan van dikte met de vandiktebank.
Leg ze nu op schragen tegen elkaar zoals ze moeten gelijmd worden en kijk of ze perfect tegen elkaar passen, de voeg moet volledig dicht zijn zonder te spannen.
Is dit niet zo dan moet je de te lijmen kanten opnieuw over de vlakbank steken tot dit wel zo is (je hoeft er niet veel af te schaven soms is 1/2mm al genoeg)
Je hebt hier wel een vlakbank voor nodig die perfect recht schaaft met vlijmscherpe recht geslepen messen, ook mag de vlakbank niet "kappen"
Eens je zover bent kan je gaan lijmen, de beste resultaten bereik je met een transparante PU-lijm (geen expres) en hoge spankracht dmv voldoende lijmklemmen plaatsen en stevig aandraaien.
Succes!

Wat bedoel je met transparante PU lijm?
De meest gebruikte lijm voor zulke toepassingen is witte PVAC lijm. Onlangs is er nog een stevige draad over dit onderwerp gepasseerd.
http://www.woodworking.nl/showthread.php?16025-Welke-houtlijm-gebruiken-jullie&highlight=houtlijm

 

[Bert Vanderveen]

Een alternatief is om de planken tegen elkaar aan te leggen, te markeren (zodat je ze weer in dezelfde opstelling kunt terugleggen bij het verlijmen, te fixeren op een ondergrond en dan een invalzaag over en door de naad te halen. Zo passen rechts van plank 1 en links van plank 2, enz. strak tegen elkaar, zelfs als de kanten niet helemaal haaks zijn.

 

[henkverhaar]

Ik meen me te herinneren dat er laatst een onderzoek van een US tijdschrift was waaruit bleek dat het vrijwel onmogelijk is om een lijmnaad met PVAc lijm door druk te 'starten' - da's ook niet zo gek want PVAc gaat, snel, een chemische band met hout aan. Epoxy doet dat bijvoorbeeld niet, dat lijmt voornamelijk door vanderwaalskrachten en capillaire werking en kan dus veel 'beter' uit de lijmnaad verdreven worden. Epoxy heeft een minimale hoeveelheid materiaal IN de joint nodig om goed te hechten, voor PVAc hoeft er IN de joint eigenlijk nauwelijks materiaal over te blijven, juist omdat je een chemische brug van hout naar hout maakt - hoe minder 'massa' PVAc er tussen het hout zit, hoe sterker de verbinding feitelijk is.

 

[Kris75]

@ mathieu:
Een lijm zoals rectavit structan.
Witte PVAC lijm is hier minder geschikt voor omdat deze een grotere lijmvoeg geeft, en niet 100% gelijk te schuren is (geeft een op termijn een zichtbare naad indien afgelakt) en bovendien geeft deze witte PVAC lijm een veel minder sterke verbinding.
@JokkeWood:
Als je met de transparante PU-lijm (of gewone PU-lijm)werkt kan je nooit de lijm zover uit de verbinding persen dat er te weinig zou overblijven.
PU-lijm dringt veel dieper in het hout dan de witte PVAC lijm waardoor de verbinding ook veel sterker is, maar deze dient wel voldoende spandruk te hebben.
Als je een minieme naad hebt waar je zaagsel met lijm of vernis moet inwrijven heb je geen goede/sterke verbinding.
Wij gebruiken sinds 20j enkel nog PU voor het lijmen van panelen voor de produktie van massief Eiken binnendeuren en meubels, de witte PVAC lijm gaf teveel problemen bij het afwerken en lakken.
We werken enkel nog volgens de hierboven beschreven methode,met een perfekt resultaat.

 

[rudy]

Als ik het goed begrijp maken jullie geen gebruik van een verlijmfrees, maar worden de planken zo tegen elkaar gelijmd?

 

[Kris75]

Dat hangt af van de dikte van de panelen, een verlijmfrees is en elk geval uitgesloten omdat dit dan zichtbaar word in de "bossingen" wat uiteraard in ons werk niet toegestaan is.
Bij binnendeuren waar de panelen standaard 22mm dik geschaafd zijn word er gewerkt met een "blinde" tand en groef verbinding (welke niet zichtbaar is in de "bossing")
Bij o.a. keuken deurtjes word er vlak tegen elkaar gelijmd, daarom is het ook zo belangrijk om te werken volgens het hierboven geschreven principe.
Indien je een zuivere vlakke verbinding maakt (dus perfekt geschaafd) en werkt met de eerder vermelde PU-lijm in combinatie van ruim voldoende spankracht, heb je nooit problemen.

 

[JokkeWood]

Vergeet ook niet 1 heel belangrijk ding : je balken omdraaien tijdens het haaks schaven. Zelfs met een schaaf die 10° uit de haak staat kan je perfecte lijmnaden krijgen, zolang je je werkstuk op voorhand markeert welke zijden boven links en rechts is. Dan schaaf je alternerend linkse kant boven, en het volgende balkje rechtse kan boven. Zo worden je lijlmnaden 'gematched' , en mag je zelfs uit de haak schaven, je compenseert zo je werkstuk. Even youtuben kan helpen om het te visualiseren

 

[Renault]

Vind ik leuk; een machine hebben waar je eigenlijk niet goed weet hoe je de bewerking moet doen. Trouwens witte houtlijm doet de truc gewoon hoor. Pu lijm kan, maar hoeft niet persee.

 

[SereN]

Vergeet ook niet 1 heel belangrijk ding : je balken omdraaien tijdens het haaks schaven. Zelfs met een schaaf die 10° uit de haak staat kan je perfecte lijmnaden krijgen, zolang je je werkstuk op voorhand markeert welke zijden boven links en rechts is. Dan schaaf je alternerend linkse kant boven, en het volgende balkje rechtse kan boven. Zo worden je lijlmnaden 'gematched' , en mag je zelfs uit de haak schaven, je compenseert zo je werkstuk. Even youtuben kan helpen om het te visualiseren

Zo heb ik het ook geleerd op de avondschool. De planken 'paren', noemden ze dat.

 

[JokkeWood]

Aha, weer even de Nederlandse benaming bijgeleerd

 

[willem1958]

Tom; een van de belangrijkste zaken is nog niet genoemd; als je planken verlijmt dan is het belangrijk dat de planken qua jaarringen om en om liggen, dus hol en bol om en om want anders bestaat er een goede kans dat de tafel krom trekt.
Hou ook rekening met de soort hout; eiken en beuken kan je bredere planken verlijmen, vruchtbomen bijv moet je niet breder dan een cm of 10 maken.
Je kan hier over info vinden op het houtvademecum en anders kan je het hier vragen.
Kijk daarnaast naar de tekening van het hout en nummer de planken met potlood bijv zodat je niet per ongeluk twee verkeerd liggende planken verlijmt.
Wat dat betreft is het een beetje puzzelen tot je de juiste compositie hebt gevonden.
Het verhaal over pu lijm zal beslist waar zijn en misschien in een bedrijfsmatige omgeving te prefereren zijn maar voor gewone stervelingen is witte houtlijm D2 of D3 ook genoeg, belangrijker is dat alles haaks en vlak is.
Als je dan goed sluitende naden hebt en later schuurt dan krijg je een prima oppervlak.
Wat dat betreft is tekening van het hout erg belangrijk, hoe mooier het verloop, hoe meer de tafel uit één stuk lijkt.
Lijm nooit de zijkanten volledig en dik in want dat wordt eruit geperst en dan kan je meteen alles met een natte lap afnemen, nooit wachten tot na het drogen want dan heb je veel meer werk.
Gewoon een paar mm van de rand af blijven en inklemmen, niet te slap en ook niet dat je de klemmen ongeveer kapot draait, als de naden sluiten is het oke.
Leg de onderkant van het blad op een paar stukken pvc overdwars of pijpklemmen, dan heb je het minste kontakt oppervlak met de lijm terwijl je blad goed ondersteund wordt.