Hoe grote panelen te verlijmen

[Pieter79]

Ik ben bezig met een dressoir en verlijm daarvoor mijn eigen panelen. Er zijn drie liggende delen. Ik heb er nu een gehad, en dat ging niet geweldig. Dus, ik ben aan het nadenken over hoe dit handiger kan.

De panelen zijn 9 rijen van 3 latten. In totaal is het paneel 170cm x 44cm. Er zitten lamellos in op alles op z'n plek te houden. Ik gebruik sergeanten en veel extra lijmklemmen om alles te op z'n plek te houden.

Het grootste probleem wat ik had is dat ik zo lang bezig was alles in de lijm te zetten, dat het al te droog was voor ik alles in elkaar kon gaan zetten. Ik denk dat het resultaat OK is (dit paneel is nog geen zicht werk), behalve dat ik de kopse kanten niet bij elkaar heb kunnen krijgen. De volgende twee moeten echt beter gaan.

Mijn idee nu is om het geheel in rijen te gaan verlijmen. Dus: eerst rij 1 en 2 aan elkaar, en in de sergeanten. Vervolgens rij 3 in de lijm, aan de eerste twee rijen vast en vervolgens weer in de lijmklemmen. Zo door tot ik alle rijen gehad heb.

Is dit heel vreemd om zo te doen? Kan dit problemen geven? Als iemand een beter idee heeft is dat ook erg wenselijk .

 

[jorisvh]

Gebruik je PVAc (gewone witte houtlijm)?
Die heeft toch een open tijd van een 10-tal minuten? Dat moet ruimschoots volstaan om 3 delen te verbinden.

Ik lijm eerst enkel de lamellen in 1 kant. Die mogen rustig drogen (wel lijmresten verwijderen want als die uitharden past het niet meer).

Dan zet ik de delen met lamellen bovenaan tegen mekaar op een vlakke tafel en zet er lijmklemmen op.
Dan de boel omdraaien. Je hebt nu 1 vlak dat je in 1 keer kan inlijnen. Dat gaat prima met een fijne lijmkam.

Dan alles in mekaar en klemmen maar. Klemmen op voorhand klaarzetten natuurlijk.

Op deze manier lijm ik tafelbladen van 2x1m met een 8-tal stroken in 1 keer in mekaar.

Als je de naad niet dicht krijgt waren de zijdes allicht niet perfect vlak.

 

[Pieter79]

Ja, ik gebruik gewoon D2 witte houtlijm.

Ik moet bekennen dat ik de lamellen niet eens verlijmd heb omdat ik al aan zag komen dat het veel te lang ging duren.

Maar, je tip is goud. Ik ga het zeker zo proberen. Ook met de lamellen. Dit paneel is 30 mm, dus ik denk niet dat het een probleem is, maar de volgende zijn maar 20 mm, dus die ga ik wel verlijmen.

Ik begrijp alleen niet je opmerking over "3 delen verlijmen". Mijn probleem was dat tegen de tijd dat ik alles in de lijmklemmen had zitten, er geen beweging meer in zat.

Misschien dat ik niet helemaal duidelijk was wat ik gedaan heb. Dit is het paneel (de helft):

 

[jorisvh]

Oei, dan had ik het verkeerd begrepen. ik dacht dat je 3 delen per keer aan elkaar lijmde en die vervolgens nog eens per 3 aan elkaar. daarom begreep ik niet goed waarom dat niet lukte.
Een verlijming waar je in 2 richtingen tegelijk moet klemmen lijkt me inderdaad niet eenvoudig. Dit soort panelen wordt (industrieel) meestal met vingerlassen gedaan.
Een truukje je om de lijm sneller aan te brengen zie ik niet direct vermits de stukjes aan verschillende zijdes ingelijmd moeten worden.
Er is witte lijm met iets langere open tijd (bvb rectavit D4 ultra) maar ook dat geeft je maar 15’ of zoiets.
Misschien kan je eerst telkens 3 delen verlijmen tot lange stroken en dan die stroken tot 1 paneel?
Is veel werk en ik vrees wel dat je er niet aan ontkomt om tussen de 2 verlijmingen de lijm oppervlakken vlak te zagen of schaven, dus meer verlies.
Hopelijk hebben anderen betere adviezen …

 

[ErnstKuhne]

Door de foto is mij het probleem ook pas duidelijk: je verlijmt zowel in de breedte (9 rijen) als in de lengte (3 planken). Op die manier heb je inderdaad wel erg veel lijmvlakken tegelijk en kom je droogtijd te kort en heb je ook de kans dat het geheel in de lengte gaat krommen. Ik zou dan inderdaad in delen lijmen: van midden uit beginnen met bijvoorbeeld 3 rijen (met ieder 3 planken) die ik tegen een rechte aanslag (bijvoorbeeld een stuk meubelpaneel van 170cm) zou aanklemmen als ik ze lijm en daarna tegen dat inmiddels gedroogde paneel, aan beide zijden planken toevoegen: misschien meteen alle 6 de rijen of steeds 2 rijen (één aan weerszijden) afhankelijk van hoe snel het gaat.
Ik heb het zelf nooit gedaan, maar wel iemand geholpen met hout, advies en spullen om bijgaande tafel zelf te maken (omdat ik het zelf commercieel niet haalbaar vond ivm de doorlooptijd)

 

[klusrob]

Ik zou het ook in delen lijmen.

Kan je de 1e rij (de buitenste) een paar mm breder houden? Dan kan je beginnen met een rechte lat waartegen je begint te lijmen, die je er nadien weer vanaf zaagt (vuren oid opofferingslat).
Dan daar 1 rij tegenaan lijmen, 2e lat/balkje (ingepakt in plasticfolie tegen het kleven) ertegen en dan in de klemmen. Lijm een half uurtje tot een uur laten uitharden (afhankelijk van de temperatuur), dan voorzichtig de klemmen eraf en een volgende rij ertegen. En zo verder totdat je alles gehad hebt.
Met een opofferingslat waartegen je lijmt heb je hetzelfde effect als Ernst hierboven noemt, alleen dan kan je het geheel na bijvoorbeeld 2 rijen al in de klemmen zetten; doordat je het daaraan verlijmt heb je ook meteen een stabiele en rechte basis waardoor je 1e rij meteen recht is.
Voordeel van in delen lijmen is dat je minder klemmen nodig hebt om alle lengte-delen ook te klemmen...

Maar misschien nog een belangrijkere tip: heb je iemand om je te helpen? Bij dat soort klussen vraag ik altijd m'n vriendin om mee te helpen het geheel in te smeren met lijm. Zij heeft verder weinig met houtbewerken/lijmen, maar als ik 1x op een afvalblokje voordoe hoeveel lijm erop moet en hoe ik het uitsmeren wil hebben (en hoe dat het makkelijkst/snelst gaat), kan iedereen dat doen. Dan die je zelf de moeilijkste en/of meest kritische delen (de gaten en verbindingen waar kracht op komt), en laat je de ander de grotere vlakken doen.
Zorg ook dat je, voor het lijmen, samen even 'droog' oefent met het in de klemmen zetten. Ook daarbij is mijn ervaring dat het handig is een paar handen extra te hebben, maar dan wel van iemand die al een keer gezien heeft hoe jij de klemmen wilt hebben.

En waarmee smeer je de lijm uit? Dat kan ook tijdswinst opleveren. Niet te klein gaatje in de lijmbus (die zijn standaard te klein, groter maken dus, dan komt de lijm er sneller uit) en uitsmeren met bijvoorbeeld een ijsstokje. Of de lijm uit een opengedraaide pot halen met een verfkwastje. Scheelt ook weer de handeling van eerst op het hout spuiten, pot wegzetten en zoeken naar het gereedschap om uit te smeren. Kwastje tussendoor in water bewaren zodat die niet uitdroogt, voor gebruik ff droogdeppen met keukenrol.
Inlijmen hoeft niet heel nauwkeurig, als er maar overal lijm zit maar ook weer geen grote klodders.
Lijm die uit de naden komt, kan je trouwens het beste weghalen voordat deze helemaal droog is. Wel wachten tot deze iets uithardt (gummi-achtig is), maar nog niet hard. Ik gebruik daar altijd een goedkope beitel uit de eurobak van de bouwmarkt voor, dat daar lijm aan komt geeft niet.

Voor het klemmen, hoe zet je de klemmen erop? Misschien doe je het al wel, maar het is in ieder geval ook verstandig om een (weer in plasticfolie ingepakte) lat boven en onder je paneel te klemmen, om kromtrekken te voorkomen.
Zie hoe ik dat doe (ik gebruik aluminium extrusieprofielen daarvoor) in o.a. deze post.
Ik laat de planken ook altijd een paar cm langer dan nodig, dan hoef ik iets minder nauwkeurig te kijken of ze allemaal gelijk zitten. Ik zaag na het lijmen gewoon een paar cm aan beide kanten van het paneel af, dan is het in 1x gelijk en haaks.

En ook: markeer de delen van tevoren (en laat ze vervolgens naast je in die volgorde liggen), zodat je weet wat waar moet komen. Door er een paring op te zetten, maar nummers/letters werken ook goed. Dat scheelt ook tijdens het lijmen weer stress omdat je niet hoeft te bedenken welk stuk waar weer tegenaan moest.

 

[Pieter79]

Bedankt voor de tips. Dit helemaal rij voor rij opbouwen gaat lastig worden omdat ik op een gehuurde werkplek werk. Ik ga eerst @jorisvh z'n aanpak proberen en kijken of dat goed gaat. Ik denk dat met een lijmkam en met lijm vanuit een emmer dit wel gaat lukken. Zo niet, is het in rijen opbouwen plan B. Het paneel had niet veel groter moeten zijn. Met de tafel van de foto gaat het niet anders dan dit in rijen te doen.

De rest van de tips zijn erg goed. Ik heb het voordeel dat er op de werkplaats een paneelzaag en forse vandiktebank staat. Alles is oversized en ik haal er nog 2mm van de boven en onderkant af als ie droog is. Ik laat weten hoe dit gegaan is.

 

[mathieu]

Er zit vrij veel verschil in open tijd van verschillende merken lijm. Soudal gebruik ik niet in de zomer, die is zo droog. Bindulan propellerlijm heeft een langere open tijd.
Temperatuur speelt ook een grote rol. Eenmaal boven de 20° C droogt de lijm erg snel. De omgevingstemperatuur heb je vaak niet in de hand, maar je moet er dus wel rekening mee houden. Eventueel 's morgens in de nog koele werkplaats proberen te lijmen.
Verder zoals al gezegd: in delen lijmen (plan van aanpak), alles goed voorbereiden zodoende dat je geen tijd verliest en voldoende hulp voorzien. Lijmen van complexe delen doe je niet alleen.

 

[Wim Kluck]

Frencken heeft wel lijmen met veel langere opentijden. Probleem is vaak dat 10 liter weinig is voor hun.

 

[Rutger Broekman]

Frencken heeft wel lijmen met veel langere opentijden. Probleem is vaak dat 10 liter weinig is voor hun.

Titebond III heeft een open tijd van 30 minuten. Baptist.nl verkoopt deze in verschillende verpakkingen. Moet wel 24 uur geklemd worden...

 

[Wim Kluck]

Titebond III heeft een open tijd van 30 minuten. Baptist.nl verkoopt deze in verschillende verpakkingen. Moet wel 24 uur geklemd worden...

Elk voordeel heeft ook een nadeel.

 

[klusrob]

Let er wel op dat Titebond3 donker opkleurt, dus dat je mogelijk donkere naden krijgt, zeker als ze niet 100% aansluiten. En zeker op licht hout kunnen dat dan wel storende elementen worden.

Ik heb zelf betere ervaring met Griffon KM45 lijm.

Griffon Houtlijm PVAC KM45 750 gram

Griffon Houtlijm PVAC KM45 750 gram om houten delen watervast te verlijmen. Bestel houtlijm altijd snel en voordelig bij EcoTools!

www.ecotools.nl

 

[Wim Kluck]

Open en klemtijd van deze is 8 minuten. Opslaan tussen de 10 en 20 gr C. Niet echt geschikt als er een lange opentijd gevraagd wordt. Ook heb je in de zomer vaak hogere temperaturen dan 20 graden.

 

[klusrob]

Op de open tijd idd niet gelet , maar ik heb er zelf altijd ruim genoeg aan. Maar een ingewikkelde lijmklus doe ik zelf zoals eerder geschreven ook altijd in delen + met hulp, waarschijnlijk daardoor dat ik daar niet tegenaan loop.

Maar ik verkies zelf nog altijd liever een wat meer ingewikkelde lijmmethode met meerdere lijmmomenten dan een eindresultaat waar ik mogelijk niet tevreden over ben omdat ik te gehaast te werk ga of verkeerde materialen gebruik omdat ik geen tijd neem / kan nemen om het wel goed te doen. Al snap ik ook dat het voor TS lastiger is om het in meerdere keren te verlijmen in een werkruimte waar je per uur voor moet betalen.

Voordeel dan wel weer voor de KM45 is wel weer dat de tijd tussen de verschillende stappen ook weer korter is. Ik durf er, als ik het met beleid doe + het gelijmde werkstuk goed ondersteund blijft liggen, met de KM45 al na 20 minuten de klemmen even te lossen om er een extra deel aan te plakken. Zolang je dan maar geen kracht zet op de eerder gelijmde verbinding en de klemmen er daarna weer snel terug op gaan.

 

[klusrob]

@Pieter79 de ruimte is gehuurd, ik neem dan dus aan dat de lijmklemmen ook niet van jezelf zijn en dat je daarom in zo min mogelijk tijdsbestek wilt verlijmen?

Je schrijft dat je nog meerdere panelen moet verlijmen. Heb je genoeg lijmklemmen tot je beschikking om alle panelen tegelijk in de klemmen te hebben zitten? Want dan kan je het om en om doen qua verlijmen. Een rij van paneel 1, in de klemmen en dan de 1e rij van het tweede paneel. Eer dat in de klemmen zit, kan je met een lijm met een niet zo lange open tijd (zoals de KM45) dan de klemmen van het eerste paneel al even lossen om een 2e rij eraan te lijmen, als je met 2 personen bent misschien zelfs 2 rijen. En dan door naar het andere paneel, en zo heb je ze beiden ook in een uur of 2 in elkaar zitten.

 

[jorisvh]

Titebond III heeft een open tijd van 30 minuten.

Dat is wat optimistisch, vrees ik. De Titebond zegt zelf:

ze hebben wel “specialty glues” zoals titebond extend, titebond II extend, titebond cold press veneer waarvoor ze een open tijd van 15’ adverteren. of die hier te koop zijn, weet ik niet.

voor lamineerklussen heb ik ooit naar open tijden van alle PVAc gezocht en onder de EU merken zijn de langste geadverteerde open tijden

• Rectavit: 233 ultra: max open tijd 15 minuten
• Frencken: Nova col D2 fineer: max. 25 minuten (kleinste verpakking 25l )
• Bolton adhesives (Griffon, Bison, Bostik…): alle PVAc: 8 minuten

Gezien ik 25l wat veel vind, grijp ik naar de rectavit als ik tijd wil kopen.
Nadeel is dat die, in mijn ervaring, maar 1/2 jaar goed blijft al zouden ze dat recent verholpen hebben. Gelukkig is 500ml te koop.

 

[Pieter79]

@Pieter79 de ruimte is gehuurd, ik neem dan dus aan dat de lijmklemmen ook niet van jezelf zijn en dat je daarom in zo min mogelijk tijdsbestek wilt verlijmen?

Je schrijft dat je nog meerdere panelen moet verlijmen. Heb je genoeg lijmklemmen tot je beschikking om alle panelen tegelijk in de klemmen te hebben zitten? Want dan kan je het om en om doen qua verlijmen. Een rij van paneel 1, in de klemmen en dan de 1e rij van het tweede paneel. Eer dat in de klemmen zit, kan je met een lijm met een niet zo lange open tijd (zoals de KM45) dan de klemmen van het eerste paneel al even lossen om een 2e rij eraan te lijmen, als je met 2 personen bent misschien zelfs 2 rijen. En dan door naar het andere paneel, en zo heb je ze beiden ook in een uur of 2 in elkaar zitten.

De ruimte huur ik per half dagdeel. Het is nog niet eens dat het geld kost. Het is meer wat ik in de tussentijd ga doen . Alleen, ik ging er vanuit dat ik een uur moest wachten voordat ik de volgende rij aan kon brengen. Het proces wat je nu beschrijft klinkt als wat ik origineel voorstelde, dus ik ben wel voor! Als ik dat met een opofferingslat begin, dus 1 a 2 rijen tegen een lat, even laten zitten, en dan de volgende 1 a 2 rijen, zou dat goed moeten gaan.

Hoe lang denk je dat ik het moet klemmen voor ik de volgende rijen er tegenaan kan zetten?

Ik kan trouwens niet allebei de panelen in een keer doen. Ik had hout te kort, dus ik moest nieuwe balken halen en die liggen hier nog een paar weken te acclimatiseren voordat de zaag erin gaat.

 

[Wim Kluck]

Denk eraan dat de opentijd erg kort kan worden als de omgevingstemperatuur hoger word. In de zomer met 30 graden in je werkplaats moet je daar rekening mee houden. Verder snap ik de voorkeur voor Titebond niet. Onze witte houtlijm voldoet in vrijwel alle gevallen binnen. Droogt ook nog eens "kleurloos" op.

 

[klusrob]

Hoe lang denk je dat ik het moet klemmen voor ik de volgende rijen er tegenaan kan zetten?

Ik heb laatst een lijmfoutje gemaakt, waar ik na 20 minuten achter kwam. Ik kreeg het alleen nog maar met grof geweld uit elkaar.
Als je je paneel gewoon plat en ondersteund kunt laten liggen zonder er kracht op te zetten, zou ik zeggen een half uurtje. Heb je haast en ben je wel echt voorzichtig mogelijk al na 20 minuten.

 

[mathieu]

Ik heb laatst een lijmfoutje gemaakt, waar ik na 20 minuten achter kwam. Ik kreeg het alleen nog maar met grof geweld uit elkaar.
Als je je paneel gewoon plat en ondersteund kunt laten liggen zonder er kracht op te zetten, zou ik zeggen een half uurtje. Heb je haast en ben je wel echt voorzichtig mogelijk al na 20 minuten.

Akkoord, maar enkel in een echt warme werkplaats. Bij temperaturen onder de 20°C zou ik er niet vanuit gaan dat een verbinding voldoende uitgehard is om de klemmen te lossen en verder te werken. >En eerlijk gezegd, ik doe dit enkel als het goed warm is in de werkplaats. Ruim boven de 20° dus.