Eikenhout met draairichting

[Jurriaan]

In dit Volkskrant artikel van afgelopen zaterdag 25-10-2025 staat in een artikel over de draairichting van windmolens:

Nog een mogelijkheid: eikenhout groeit van nature met een draairichting, de zogeheten wrong. Door met die wrong mee te draaien, zou je het hout steviger maken.

Ik zie dat voor het eerst, en kan er niets over vinden op internet, niet in het Nederlands, niet in het Duits en ook niet in het Engels.

Wel zie ik hier een mooi overzicht van gedraaide stammen die zowel links als rechtsom draaien. Ik kan me slecht voorstellen dat sommige boomsoorten altijd rechtsom en andere altijd linksom draaien. En wat is dan een boomsoort? 'Eiken' zijn meerdere soorten al. Verder zijn Duitstalige sites het er wel over eens dat Drehwuchs een 'Holzfehler' is, die voor zwakker hout zorgt.
Een foto van een linksdraaiende eik kan ik ook niet vinden, helaas.

Weet iemand waar de Volkskrant dit vandaan heeft? Ik heb ze al gemaild, maar dit is ook voor hier een interessante discussie, denk ik.

 

[michielr]

Wellicht heeft het Corioliseffect vat op het groei proces van bomen? Dit is het effect wat vanuit de draaiing van de aarde komt en verantwoordelijk is voor het feit dat lage drukgebieden op het noordelijk halfrond tegen de klok in draaien en op het zuidelijk halfrond met de klok mee.

 

[Kor]

Ik kan me slecht voorstellen dat sommige boomsoorten altijd rechtsom en anderen altijd linksom draaien.

Veel klimplanten hebben wel een vaste draairichting als kenmerk. Daar heeft het draaien dan ook een duidelijk doel, het omslingeren van klimobjecten. Zo'n duidelijk doel zie ik eigenlijk voor bomen niet. Als evolutionair voordeel ontbreekt krijgt toeval een kans.
Dat werpt dan de vraag op: als ook bij (sommige) bomen toch een vaste draairichting wordt gezien, wat is dan voor die bomen de zin van draaiing, reactie op externe prikkels buiten beschouwing gelaten?

 

[Jurriaan]

Wellicht heeft het Corioliseffect vat op het groei proces van bomen? Dit is het effect wat vanuit de draaiing van de aarde komt en verantwoordelijk is voor het feit dat lage drukgebieden op het noordelijk halfrond tegen de klok in draaien en op het zuidelijk halfrond met de klok mee.

In de link die ik noemde staan Europese bomen die beide kanten op draaien, dus dat lijkt me niet het hele antwoord.

 

[Jan van der Ploeg]

De molenaar van de salamander in Leidschendam heeft de volgende verklaring:
Dat oude windmolens naar links draaien, zou wel eens met het materiaal te maken kunnen hebben. De houten balk waarop de wieken bevestigd werden, is gemaakt van een boomstam. Die stam is in een bepaalde richting gedraaid toen de boom groeide. Doordat de zon elke dag vanuit het oosten naar het westen beweegt, kreeg het hout een rechtse draaiing mee.



Door de wieken van de molen juist de andere kant op te laten draaien, dus naar links of tegen de klok in, draai je tegen de barsten in het hout in, waardoor je de barsten dichtdraait. Zo scheurt het hout niet. Dat was in ieder geval het antwoord dat wij op deze vraag gaven in de Quest Scheurkalender van 2015.

 

[John1969]

Wellicht heeft het Corioliseffect vat op het groei proces van bomen? Dit is het effect wat vanuit de draaiing van de aarde komt en verantwoordelijk is voor het feit dat lage drukgebieden op het noordelijk halfrond tegen de klok in draaien en op het zuidelijk halfrond met de klok mee.

Is dat dan ook de reden dat een afvoerputje ook rechtsom draait ( boven de evenaar)

 

[Wim Kluck]

Ik weet ook pas sinds kort dat planten een draairichting hebben. Mijn schoonzoon vertelde dit mee vlak voor of na zijn Phd uitreiking. Hij/en de groep waarin hij deze onderzoekingen deed, onderzochten of ze augurkenplanten evenwijdig konden laten groeien. Niet gelukt. Mocht je er meer over willen weten dan moet ik kijken of ik deze studie ook digitaal heb. Ze hebben (vrij vertaald door mij) 6 genen gevonden en bestudeerd die ermee te maken hebben. Het is echter veel complexer. Het boekwerk heb ik wel. Ik begrijp er net zoveel van als hij van houtdraaien.

 

[Wim Kluck]

Hier 2 linkjes Merijn Kerstens
PLETHORAs: Architects of Plant Development

Wil je iets in begrijpelijke taal dan moet ik dat even vragen.

 

[John1969]

Heb bij mijn zwager navraag gedaan, hij is molenaar op de molen in Elten, hij vond het een leuk verhaal maar hem is het niet bekend of verteld. Hij zegt dat voor hun ( de molenaar) het altijd rechtsom en met de klok meedraait. Dat verhaal kan dus wel kloppen ivm de molensteen….
Ik had voor hem dus ook een nieuwtje waar hij nog nooit over gehoord of nagedacht had.

Daarvoor dank John

 

[wijk0983]

Veel klimplanten hebben wel een vaste draairichting als kenmerk. Daar heeft het draaien dan ook een duidelijk doel, het omslingeren van klimobjecten. Zo'n duidelijk doel zie ik eigenlijk voor bomen niet. Als evolutionair voordeel ontbreekt krijgt toeval een kans.
Dat werpt dan de vraag op: als ook bij (sommige) bomen toch een vaste draairichting wordt gezien, wat is dan voor die bomen de zin van draaiing, reactie op externe prikkels buiten beschouwing gelaten?

Mijn eerste gedachte was dat daardoor de sterkte van het hout toeneemt net als bij geslagen touw/kabels.
Zie echter hieronder een studie naar Spiral grain https://www.researchgate.net/figure/Spiral-grain-occurring-in-lumber_fig8_381506028

 

[Efvee]

Corioliskrachten (eigenlijk -versnellingen) zijn alleen van toepassing op massa's die bewegen ten opzichte van het oppervlak van de aarde. Een boomstam doet dat niet dus het Coriolis effect speelt geen rol bij de draaiing van het hout.

Wat wel speelt is de richting van de zon. In de houten scheepsbouw was het daarom van belang dat het hout van bomen was die waren gegroeid waar ze waren gezaaid. De stek ontwikkelt een oriëntatie, en als je die verplaatst en her-poot in een andere oriëntatie dan tordeert de boom om weer in de oude oriëntatie te komen.
Uiteraard kan ook verandering van omgeving leiden tot torsie tijdens de groei.

 

[Henk H]

Is dat dan ook de reden dat een afvoerputje ook rechtsom draait ( boven de evenaar)

inderdaad. Als je naar het zuidelijk halfrond gaat, dan draait het water de andere kant op het afvoerputje in.

 

[Henk H]

Als het gaat om bomen, ik heb altijd begrepen dat de wind die op de takken slaat, de draaiing bepaalt. Een boom heeft nooit aan beide zijden evenveel weerstand. Maar ik kan er zomaar naast zitten.

 

[rinusripsus]

inderdaad. Als je naar het zuidelijk halfrond gaat, dan draait het water de andere kant op het afvoerputje in.

In theorie wel, in de praktijk niet.

 

[Efvee]

In theorie wel, in de praktijk niet.

Het hangt ervan af hoe ver je beneden de evenaar bent, of meer exact hoe veel het verschil in afstand to de draaingsas van de aarde is van de noordelijke en zuidelijke kant van je wasbakje. Dicht bij de evenaar is het effect nihil, maar op 53 graden zuiderbreedte is het effect net zo sterk als bij ons op 53 graden noorderbreedte. Verder is natuurlijk van belang hoe goed de afvoer werkt, oftewel hoe hard het water naar het putje stroomt.

 

[rinusripsus]

Het hangt ervan af hoe ver je beneden de evenaar bent, of meer exact hoe veel het verschil in afstand to de draaingsas van de aarde is van de noordelijke en zuidelijke kant van je wasbakje. Dicht bij de evenaar is het effect nihil, maar op 53 graden zuiderbreedte is het effect net zo sterk als bij ons op 53 graden noorderbreedte. Verder is natuurlijk van belang hoe goed de afvoer werkt, oftewel hoe hard het water naar het putje stroomt.

De kans dat je afloop aan alle voorwaarden voldoet en dat je dan nog eens een mechanisme ontwerpt waarbij het water kan beginnen weglopen zonder een kracht op het water uit te oefenen die groter is als de Coriolis schijnkracht zal je in de praktijk niet tegenkomen. In een labo opstelling wel. Daarom, in theorie wel, in praktijk niet. En waarschijnlijk dicht bij de polen wel, maar daar zijn maar weinig aflopen te vinden