Werken met OSB plaat

[Kreeft]

Beste forumleden,

Ongeveer een jaar geleden heb ik wat vragen gesteld op dit forum over een kersenhouten tafel en onderstaand is het resultaat (mochten jullie dat interessant vinden). Zonder woodworking.nl was dat me zeker niet gelukt. Ik ben uitermate tevreden met het resultaat, mede dankzij hulp van iemand die goed kan lassen heb ik er een mooi roestvrij stalen onderstel onder kunnen zetten zodat het geheel een moderne open constructie is geworden.

Maar nu heb ik een vraag over een mogelijk nieuw project. Ik liep laatst door een huis-tuin-en-keuken bouwmarkt en mijn oog viel op OSB platen. Op de één of andere manier vind ik ze heel erg mooi in al hun lelijkheid en had er een project voor bedacht. Maar, deze platen staan natuurlijk niet bekend om hun sterke structuur dus vandaar mijn vragen:

1. wat zijn de opties om verbindingen te maken (vooral als de kopse kant in de verbinding meegenomen moet worden)? Als je lijmt, lijkt me dat alle lijm gewoon opgenomen wordt en niets meer op het oppervlak blijft hangen. Schroeven in de losse structuur lijkt me ook geen stevige oplossing.

2. Kun je OSB platen verstekzagen om mooiere verbindingen te maken?

3. Wat voor mogelijkheden zijn er voor de afwerkingen? Uiteraard wil ik de mooie/lelijke splinterlook houden, is lak of olie of een andere afwerking een optie?

4. Algemene tips over werken met OSB

5. Is OSB hetzelfde als spaanplaat? (kon geen vragen vinden met zoekterm 'osb')


Alvast bedankt weer!

 

[zuma]

Al PU bruislijm geprobeerd?

 

[Blom3dd]

Tja Osb,
Ik deel je mening dat het patroon erg mooi kan zijn. Het is erg goedkoop matreriaal, dat was mijn eerste motivatie om er een tafelblad van te maken. Omdat de vezels bij sommige platen los kunnen komen (Er zijn varianten in vlokgrootte) kun je dit beter met een dikke laag coaten. Ik heb aardig veel met epoxy en polyester gewerkt, en dus was het idee er om dit op osb toe te passen. Epoxy is makkelijker ingebruik dan polyester in dit geval. Epoxy laat de iriserende werking van hout oplichten zonder het te hoeven polijsten, de zijkanten worden wat minder mooi vind ik.
Qua technische informatie weet ik weinig, in Mdf, spaanplaat, osb, multiplex zit veel lijm, wat voor lijm weet ik niet.
Je kunt osb verstekzagen maar het kan erg chippen. het kan niet tegen water het zwelt op. is niet sterk. Volgens mij wordt het in amerika/canada veel gebruikt in de woningbouw.

de foto is door een raampje genomen
Tegenwoordig ben ik steeds meer op de bio toer en vind ik natuurlijke werkwijzen interessanter. Je kunt tegenwoordig steeds meer bioplastics krijgen, helaas geen ervaring mee, en ik denk dat ze ook veel duurder zijn dan aardolie producten. Er zijn nu ook bio plex platen te koop bij de biobouwmarkt.
Dus voor mij nu liever een kersenhouten tafel dan een osb tafel.
groet

 

[Woldenga]

Er is ook watervast verlijmde OSB plaat te krijgen in de handel. Daarmee krijg je dus geen probleem met vocht. Ik zelf heb vorig jaar de complete slaapkamer over de kop gehad. O.a. al het gips eruit en osb plaat er weer voor terug. Inderdaad goedkoop en je kan dan overal dingen ophangen zonder bang te hoeven zijn of het gips het wel houdt of zoeken naar een balk in het gips voor meer houvast.

 

[jaap]

@Kreeft, dat is inderdaad een mooie open constructie geworden, en erg leuk dat je zo je ervaringen terugkoppelt naar de forum gemeenschap!


Bij de renovatie van ons huis zet de aannemer alle binnenwanden op in houtskelet, dus met een frame van cls en daarover 9 mm osb en daarop weer 12mm gips. dus een mooie strakke wand die toch een beetje massa heeft en waarin je een schroefje of een spijker kunt slaan. Werkt prima vind ik. Ik weet niet hoe het helemaal precies zit met het uitdampen van de lijm in de osb platen, lang geleden is dat een groot issue geweest met spaanplaat, wat toen in alle openbare gebouwen, zoals scholen, is vervangen door spaanplaat waar geen formaldehyde in verwerkt was. Ik vertrouw er op dat dat tegenwoordig wel goed is.

jaap

 

[BenchWorks]

Als je googled naar "OSB furniture" dan vind je niets erg geavanceerd, ik heb de indruk dat het ontwikkeld is als bedekkingsplaats en dat het extreem sterk is in de platte kant en erg zwak in de dikte. Je vind enkel meubels die in elkaar steken met schroeven of lamello/deuvel type verbindingen.

In mijn werkplaats heb ik een grote bak op wielen juist achter de paneelzaag van OSB, waar ik mijn afval hout in gooi. Die is gewoon in elkaar geschroefd en gelijmd maar door de schokken van de soms zware stukken die ertegen in vliegen komen de wanden weer uit elkaar. In dit geval moet je de hoeken versterken met een dennen balkje en de OSB daarin schroeven.
OSB op OSB schroeven in de kopse kant geeft niet een erg betrouwbare verbinding.

 

[JPAJS]

Als je googled naar "OSB furniture" dan vind je niets erg geavanceerd,

 

[BenchWorks]

Goed geprobeerd Jeroentje maar dat is duidelijk een 3d model met een OSB skin erop geplakt. Je kan exact dezelfde structuur terugvinden op meerdere plekken van de meubel!

 

[Kreeft]

Beste allen,

Bedankt voor de snelle reacties. Ik realiseer me nu dat ik mijn project minder vaag had moeten omschrijven: ik had in gedachte om een dressoir er van te maken.

@zuma: Ik heb nog helemaal niets geprobeerd (zit nog in de verkennende fase) en heb nog nooit van PU bruislijm gehoord. Is dat een goede optie om OSB haaks op elkaar te lijmen?

@Blom3dd: Jouw overwegingen waren mijn overwegingen ook: goedkoop en mooi. De epoxy afwerking is prachtig (komt de spiegeling door het ruitje of is hij daadwerkelijk zo glad?). IS het gebruik van epoxy haalbaar (in termen van kosten, materialen, techniek, benodigde ruimte) voor gewone amateurs? En op het gevaar af een ongelofelijk domme vraag te stellen: Ik neem aan dat je eerst het dressoir maakt en dan pas in de epoxy zet? Maar hoe zit het dan met de verticale delen?

@jaap en Benchworks: OSB is inderdaad als goedkoop bouwmateriaal bedacht dat niet zichtbaar hoeft te zijn en niet als afwerking. OSB op OSB schroeven in de kopse kant was één van de opties waarvan ik bedacht had dat het niet sterk genoeg zou zijn, je balkje dennen in de hoek als ankerplaats voor de schroeven zal zeker stevigheid geven, alleen past dat niet echt in het ontwerp. Zouden lamello's wel de benodigde sterkte geven in de kopse kant? Voor een dressoir ben ik niet op zoek naar de stevigste constructie en kiezen voor OSB betekent natuurlijk ook kiezen voor beperkte houdbaarheid maar dat is verder niet erg.

Groet,
Freek

 

[Heckemann]

OSB is leuk materiaal, ook bij "oneigenlijk" gebruik. Je kan er allerhande afwerkingen op loslaten die onverwacht leuke effecten geven. Ik heb al een aantal kinderkamers voorzien van OSB wandbekleding maar er ook simpele meubels van gemaakt.

Wel is het zaak om de randen heel goed af te werken, daar krijg je snel splinters. Een 18mm panlat langs de randen is de zekerste manier van werken, heb ik ontdekt, en het staat nog leuk ook. Die lat kan je lijmen en vastzetten met een 50mm brad iedere 5 cm, als je geen brads kan schieten is schroeven (3.5x50) ook een optie. Voorboren en verdunde houtlijm in het gaatje zien te krijgen voordat je gaat schroeven wil helpen om de stevigheid er in te houden. Een spuitje met injectienaald doet het dan erg goed als hulpmiddel. Als je meubels bouwt kan je steeds panelen voorzien van een lat langs de zijkant, ziet er nog leuk uit ook. Zonder lat lukt het ook hoor, maar zichtranden blijven lelijk, opvullen zoals bij MDF is lastig vanwege die grofheid van de zijkanten. Het kan wel, maar is een monnikenwerk. Hoeken in verstek goed gladschuren.

Doe geen, ik herhaal: geen, pogingen om OSB in een vochtige omgeving te gebruiken. Ook al bezweert de meneer in de bouwmarkt je dat het echt vochtvast is, dat is het na enige tijd absoluut niet! 't Wordt ineens drie keer zo dik, op zich ook wel weer een grappig effect maar niet goed bruikbaar vrees ik.

Wat antwoorden uit mijn praktijkervaring met OSB:


1. wat zijn de opties om verbindingen te maken (vooral als de kopse kant in de verbinding meegenomen moet worden)? Als je lijmt, lijkt me dat alle lijm gewoon opgenomen wordt en niets meer op het oppervlak blijft hangen. Schroeven in de losse structuur lijkt me ook geen stevige oplossing.

Je kan een pocket-hole verbinding proberen (google op Kreg pocket hol of Trend pocket hole), dat geeft geen oersterke verbinding maar zolang er geen kracht op komt gaat het wel. Ik heb daar redelijke ervaringen mee. Wat verdunde houtlijm in het pocket-gat helpt de stevigheid te behouden. Als er aan de binnenkant van de verbinding iets mag zitten: gewoon een vuren balkje aan de binnenkant gebruiken, in het balkje voldoende groot voorboren en van binnen uit schroeven zodat de schroef de OSB aantrekt.

2. Kun je OSB platen verstekzagen om mooiere verbindingen te maken?

In verstek 45graden tegen elkaar lukt wel, maar een tand of zwaluwstaartverbinding en dergelijke kan je beter vergeten.

3. Wat voor mogelijkheden zijn er voor de afwerkingen? Uiteraard wil ik de mooie/lelijke splinterlook houden, is lak of olie of een andere afwerking een optie?

Ik heb zelf OSB gebeitst in verschillende kleuren. je blijft dan de structuur zien, ik vind dat heel erg leuk. Als je beitst in felle kleuren krijg je een erg leuk effect. Aflakken met een matte of satijnglans lak ter bescherming. Let op, want verschillende batches plaat kunnen verschillend reageren op bepaalde afwerkingen. Zo had ik platen die het erg leuk deden met waterbeits en andere waar dat niet in de plaat kon dringen. Steeds opnieuw uitproberen dus.

4. Algemene tips over werken met OSB

Langzaam zagen met een vrij grof zaagblad (niet meer dan 40 tands in ieder geval, maar minder is beter) Je kan het verlijmen met gewone houtlijm maar contactlijm doet het eigenlijk beter als je echt verstekken wil verlijmen. Dan moet het wel in één keer goed! Bruislijm werkt ook, maar het kleinste beetje gemorste lijm blijf je zien, of je krijgt een duidelijk zichtbare schuurplek in je werk. Voor het lijmen de kopse kanten goed schoonmaken (perslucht of harde borstel)

5. Is OSB hetzelfde als spaanplaat? (kon geen vragen vinden met zoekterm 'osb')

Nee. Spaanplaat is gemaakt uit veel fijnere spaanders, soms bijna zaagsel. OSB is gemaakt van houtchips. Er is, heb ik ontdekt, veel verschil in de kwaliteit van de verkrijgbare OSB platen en ook nog tussen verschillende batches. Zo was ik helemaal blij met een bepaalde leverancier, maar ineens was de kwaliteit helemaal prut, los zand, terwijl het uit dezelfde fabriek kwam. Ik weet ook niet goed hoe je dat vóór de verwerking kan testen.

Succes!

Groet, Rob.

 

[BenchWorks]

Ik had al eens mdf kasten voor mijn werkplaats met lamellos in elkaar gestoken, één daarvan moest ik later inkorten. gewoon een paar tikjes met de hamer en ze viel uit elkaar... het is alsof je meubels in elkaar zet met een dunne tong en groef verbinding, waarvan de tong op 80% van de lengte mankeert.

Wat ik zou doen in dit geval is de platen steeds afzagen op 45 (of iets meer) graden en in de binnenkant van de hoek/meubel een dennen balkje langs binnen vastschroeven aan de twee platen. Zo heb je aan de buitenkant een mooie strakke hoek, en aan de binnenkant een erg sterke verbinding. Maar een meubel volledig op hoekverbinding maken vraag erg veel precisie.

 

[Blom3dd]

Ha door dit topic krijg ik bijna zin om weer te beginnen met dit materiaal.

wat Heckemann zegt
OSB is gemaakt van houtchips. Er is, heb ik ontdekt, veel verschil in de kwaliteit van de verkrijgbare OSB platen en ook nog tussen verschillende batches. Zo was ik helemaal blij met een bepaalde leverancier, maar ineens was de kwaliteit helemaal prut, los zand, terwijl het uit dezelfde fabriek kwam. Ik weet ook niet goed hoe je dat vóór de verwerking kan testen.

je kunt de platen niet echt controleren (bv op esthetiek en fouten) ze liggen meestal op een stapel en de bouwzaak kijkt je nogal raar aan als je wil bladeren tussen de platen.

Het raampje van mn foto geeft idd een slecht beeld maar het wordt prachtig zeker met een dikke laag.

Eerst de plaat in de epoxy liefst de hele plaat maar als je ruimte niet hebt kun je het ook opdelen dan moet je de randen schoonzagen. Voor het gieten/opbrengen is een warme stofvrije ruimte gewenst. doe anders eerst wat proeven voor je begint
Pas op voor je creatief met epoxy en polyester begint want the sky is de limit....

 

[Heckemann]

@blom3dd: Als je OSB rondom in de epoxy hebt, zou je het dan buiten durven gebruiken? Gaat epoxy ook verkleuring enigszins tegen naar je weet? Ik zit net met een buurman te praten die het spul ook erg mooi vind en het wel in zijn tuin zou willen hebben, als hekwerk en lambrisering.

Groet, Rob.

 

[Blom3dd]

ehh, risicovol maar je zou het kunnen impregneren dmv vacuum, uv bestendige epoxy is erg duur.

 

[Heckemann]

@blom3dd: Dat gaat hem dan niet worden, vrees ik. Vacuum wordt te ingewikkeld voor me. Het alternatief voor deze buurman is bamboe, das ook mooi!

Groet, Rob.

 

[Kreeft]

BEste allen,

bedankt weer voor alle reacties.

@Heckemann: bedankt voor antwoorden op al mijn vragen, ik zal me zeker eens verdiepen in de trend pocket hole, ziet er (relatief) makkelijk uit. Nog speciale schroeven nodig? En wat afwerking betreft wil ik de eigen kleur behouden dus overweeg ik gewoon lakken. Hoe werkt het met schuren? Zelfde gladheid na streven zoals bij 'gewoon' hout of is dat niet te doen? Ik was zeker niet van plan zwaluwstaarten of andere moeilijke dingen te gaan proberen.

@blom3dd: ik vrees dat de voorwaarden die je hier schetst om met epoxy te gaan werken niet haalbaar zijn voor mij.

Groet!

 

[Heckemann]

@Kreeft:

Voor de Kreg heb je inderdaad speciale schroeven nodig. Qua prijs valt dat wel mee, qua verkrijgbaarheid niet, bijna alleen via webshops (ook niks mis mee, maar je pikt ze niet even snel op zaterdagmiddag om vier uur) Sommige schroeven met een bolle kop waarvan de onderkant van die kop vlak is werken ook, maar zijn vaak duurder (de buitenschroeven van Dynaplus bijoorbeeldv). Als je Kreg wil kopen, er zitten nogal wat prijsverschillen tussen de verschillende webshops. Als je overgaat tot koop, stuur me dan een pm, dan geef ik je door waar ik ze relatief goedkoop weghaal, ook de schroeven.

Schuren: Echte gladheid kan, maar dan ben je wel even bezig. Van zichzelf heeft deze plaat vrij veel oneffenheden, iets dat ik juist wel weer mooi vind. Ik schuur ze zelf bij voorkeur met een schuurspons van 3M, korrel 120, gewoon met het handje. Dan voel je vanzelf waar de splintertjes zitten, veel meer hoef je niet te schuren vind ik. Wil je echt gladheid, dan is mechanisch de enige manier.

Succes!

Groet, Rob.

EDIT: je vroeg naar Trend, zie ik nu. Zelfde verhaal, speciale schroeven. Is alleen duurder te krijgen dan Kreg, weinig verschil in kwaliteit voor zover ik weet.

 

[bruine_beer]

Ik kijk ook rond voor een pocket hole kit.
Ik zie drie aanbieders: Kreg, UJK (bij Axminster) en Trend.
Weet iemand of er kwalitatief verschil zit op de merken en of de schroeven vlot uitwisselbaar zijn?
Kreg heeft drie boorgaten, Trend en UJK hebben er 2 waarbij die van Trend verplaatsbaar zijn.
Heeft iemand ervaring met de nieuwe Kreg V5 jig?
Op Axminster las ik in de reviews die iemand zijn Kreg verkocht had voor zijn UJK?( http://www.axminster.co.uk/review/product/view/id/3608/ )

Alvast bedankt! Johan

 

[LMM]

Hornbach heeft (of had iig) ook een pockethole kit van wolfcraft, voor incidenteel werk is dat wel te doen voor grote aantallen zou ik een beter model nemen

 

[Kreeft]

Wat ik de komende tijd ga doen is een stuk osb kopen en een beetje experimenteren met verstek zagen, schroeven, lijmen, schuren en lakken. Een trend hole (of ander merk) kijk ik daarna wel. Ik was niet van plan om hem heel zwaar te gaan belasten (zoals Benchmark met zijn bak) of in een vochtige omgeving neer te zetten.

Bedankt voor alle input, ik weet nu in ieder geval wat ik wel en niet moet doen en verwachten!

Laatste vraagje, een meubel opbouwen uit verstek gezaagde delen is natuurlijk een zeer precies werkje. Ik woon dicht bij iFabrica in Amsterdam (iemand ervaring mee?) en dacht daar heen te gaan. Zijn de machines daar toereikend om dit precies genoeg te doen? Uiteraard zijn mijn skills net zo belangrijk voor het eindresultaat maar ik heb redelijk (misschien onterecht maar dat merk ik dan wel weer) vertrouwen in mezelf in deze.

Groet!